مسئولیت یا مسئولیت پذیری به تنهایی اشاره به حس وظیفه شناسی، پاسخگوبودن و تعهد دارد. در یک دستهبندی کلی میتوان مسئولیت پذیری را به انواع زیر تقسیم بندی کرد: ۱- مسئولیت پذیری درقبال خود ۲- مسئولیت پذیری در برابر خدا ۳- مسئولیت پذیری در برابر دیگران ۴- مسئولیت پذیری در برابر طبیعت(طالبی و خوشبین،۲۱۰:۱۳۹۱). اساس ایجاد حس مسئولیت در افراد به نخستین سالهای زندگی هر فرد بر میگردد. هر انسان سالم که فرایند رشد متعادل و بهنجار را پشت سر گذاشته باشد در کنار همه احساسهای طبیعی و عاطفی دارای حس پذیرفتن پیامدهای رفتار و تصمیمهای خویش میباشد(ابوطالبی،۲۸:۱۳۸۹).
از جمله تحقیقات که در ایران انجام شده است میتوان به پژوهشهای زیر اشاره کرد ؛ ” سبحانی نژاد”(۱۳۷۹) در پژوهشی که تحت عنوان “بررسی مسئولیت پذیری اجتماعی در برنامه درسی کنونی دوره ابتدایی ایران” یافته های این پژوهش نشان داد در محتوای دروس پایه های چهارم و پنجم ابتدایی بیشترین توجه به مسئولیتهای مدنی بوده است. درعین حال به دو بعد شناختی و عاطفی مسئولیت های اجتماعی به طور ناقص و به بعد عملکردی آن نیز هیچ گونه توجهی نشده است. پژوهش علوی (۱۳۸۳) تحت عنوان ” مطالعه توصیفی ابعاد جامعه شناسی برنامه درسی پنهان در مدارس راهنمایی دخترانه شهر تبریز با تاکید بر هنجارهای روحیه علمی” تاکید اصلی پژوهش بر مقایسه هنجارها، نگرشها و باورهای برنامه درسی پنهان، با هنجارهای شناخته شده روحیه علمی و شیوه های اعمال آن میباشد.
پژوهش بروغنی (۱۳۹۰) تحت عنوان”بررسی تاثیر برنامه درسی پنهان بر عواطف دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی شهر سبزوار” در این تحقیق نقش مولفههای نه گانه برنامه درسی از منظر کلاین شامل هدفها، محتوا، فعالیتهای یادگیری دانش آموزان، روش های ارزشیابی، منابع و ابزار یادگیری وبرعواطف دانش آموزان بررسی میشود.
همچنین از پژوهشهای مرتبط درخارج از کشور میتوان به؛ پژوهش کاروالو[۴] (۱۹۹۵) ارزشهای موجود در برنامه درسی پنهان گروهی از دانش آموزان مورد مطالعه قرارداد. یافته های این تحقیق نشان دادند که یک بازآفرینی ارزشی از طریق برنامه درسی پنهان وجود دارد که گرایش آن نسبت به ارزشهای منفی یا غیر ارزشی است که نه فقط دانش آموزان آن را تداوم میبخشند، بلکه به طور ناخوآگاه کادر مدرسه آن را پرورش می دهد. آهولا[۵] (۲۰۰۰)پژوهشی باعنوان “برنامه درسی پنهان در آموزش عالی” نشان داد که دانشجویان به نسبت موفقیت در دانشگاه ناگذیرند ضوابط فرهنگی غیررسمی زندگی در محیط دانشگاه و مقررات بازی در محیطهای دانشگاهی را یاد بگیرند و به شدت احساس می کنند که نمیتوانند تصمیمات دپارتمانی و فعالیتهای آموزشی ر اتحت تاثیر قرار دهند.
پژوهش بر این باور است، از آنجا که برنامه درسی پنهان، احتمالاٌ در بسیاری از جنبهها از برنامه درسی آشکار فراگیرتر و مؤثرتر باشد(سبحانینژاد و امیری،۶۵:۱۳۹۱). از اینرو می تواند در تحقق اهدف تربیتی که یکی از آنها تجلی روحیه مسئولیت پذیری در دانش آموزان دانست، نقش مؤثری داشته باشد. هر کدام از پژوهشهای گذشته به یک بعد از نقش برنامه درسی پنهان بر یادگیری، دانش آموزان پرداختند، در واقع هر کدام از پژوهشهای گذشته به یک بعد از برنامه درسی پنهان و مسئولیت پذیری پرداختند، اکنون این پژوهش در پی آن هست که با عنایت به ورود به مبانی نظری و نیز سوابق پژوهش در این زمینه و با توجه به اینکه تحقیق جامعی در این حوزه با این عنوان صورت نگرفته، محقق به بررسی نقش برنامه درسی پنهان بر مسئولیت پذیری دانش آموزان از دیدگاه معلمان پرداخته است؟
۱-۲ اهمیت و ضرورت تحقیق :
۱-۲-۱ اهمیت وضرورت نظری:
– افزایش دامنه دانش نظری در حوزه برنامه درسی پنهان و اهمیت آن در مسئولیت پذیری دانش آموزان
– کمک به بسط و توسعه مباحث جدید در این عرصه
اهمیت و ضرورت کاربردی:
– دستیابی به جایگاه مولفههای برنامه درسی پنهان موجود در مدارس بر مسئولیت پذیری دانش آموزان و اتخاذ تدابیری برای استفاده گروههایی چون معلمان، مدیران، متولیان آموزش و متخصصان برنامه درسی کشور
– برنامه ریزی در جهت ایجاد حس مسئولیت پذیری دانش آموزان در سایه بهرهمندی از امکانات حاصل از برنامه درسی پنهان موجود در مدارس
– فراهم کردن زمینهای برای آشنایی هر چه بیشتر معلمان با مولفههای برنامه درسی پنهان و نقش آن در مسئولیت پذیری دانش آموزان
۱-۳ هدف های تحقیق :
۱-۳-۱ هدف کلی :
بررسی نقش برنامه درسی پنهان بر مسئولیت پذیری دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهرگیلانغرب از دیدگاه معلمان میباشد.
هدفهای جزئی:
تعیین نقش مولفه معلم از مولفههای برنامه درسی پنهان بر مسئولیت پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان.
تعیین نقش مولفه دانشآموز از مولفههای برنامه درسی پنهان بر مسئولیت پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان.
۳- تعیین نقش مولفه مکان فیزیکی از مولفههای برنامه درسی پنهان بر مسئولیت پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان.
۴- تعیین نقش مولفه روش تدریس از مولفههای برنامه درسی پنهان بر مسئولیت پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان.
۵- تعیین نقش مولفه قوانین و مقررات از مولفههای برنامه درسی پنهان بر مسئولیت پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان.
۶- تعیین نقش مولفه ارزشیابی ازمولفههای برنامه درسی پنهان بر مسئولیت پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان.
۱-۴ سؤالهای تحقیق :
۱-۴-۱سوالهای فرعی:
۱ – نقش معلم (به عنوان یکی از مولفههای برنامه درسی پنهان) بر مسئولیت پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان چگونه است؟
۲- نقش دانشآموز(به عنوان یکی از مولفههای برنامه درسی پنهان) بر مسئولیت پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان چگونه است؟
۳- نقش مکان فیزیکی(به عنوان یکی از مولفههای برنامه درسی پنهان) بر مسئولیت پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان چگونه است؟
۴- نقش روش تدریس به عنوان(به عنوان از مولفههای برنامه درسی پنهان) بر مسئولیت پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان چگونه است؟
۵-نقش قوانین و مقررات(به عنوان یکی از مولفههای برنامه درسی پنهان) بر مسئولیت پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان چگونه است؟
۶- نقش ارزشیابی(به عنوان یکی از مولفههای برنامه درسی پنهان) بر مسئولیت پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان چگونه است؟
۱-۵ تعریف نظری و عملیاتی مفاهیم تحقیق :
۱-۵-۱ تعاریف نظری
ادامه مطلب در لینک زیر
آخرین نظرات