1. وجود یک الزام قانونی. 69
2. قصد متقلبانه 70
3. توسل به ابزار قانونی 71

ج. تقلب نسبت به قانون و«عمل صوری. 71
د. تقلب نسبت به قانون و تدلیس. 73
ب. نقش حسن نیّت در انجام تقلب نسبت به قانون. 74

1. قصد متقلبانه رکن تقلب نسبت به قانون. 74
2. حسن نیّت مانع پیدایش رکن معنوی تقلب نسبت به قانون 74
3. پیش بینی تدابیری که از آثار سوء تقلب بکاهد . 74

فصل سوم: رابطه ی اخلاق حسنه و ضمان قهری 76
گفتار نخست: رابطه ی اخلاق حسنه و قصد تعدی و تفریط. 76
الف. مفاد قاعده ی تعدی و تفریط 77

1. مبنای قاعده ی تعدی و تفریط. 77
2. مفهوم خاص تعدی و تفریط. 77
3. مفهوم عام تعدی و تفریط 77

ب. نقش حسن نیّت در قاعده ی تعدی و تفریط. 78

1. تعدی و تفریط و قصد 78
2. تعدی و تفریط و علم به موضوع. 81
3. تعدی و تفریط و علم به حکم 81
4. تعدی و تفریط و آگاهی از تعلّق مال به غیر. 81

گفتار دوم: رابطه ی اخلاق حسنه و قصد اتلاف و تسبیب 83
الف. مفاد قاعده ی اتلاف و تسبیب. 84

1. مفهوم قاعده ی اتلاف و تسبیب. 84
2. انواع اتلاف 85

ب. نقش حسن نیّت در اتلاف و تسبیب. 85

1. نقش قصد در تحقق اتلاف و تسبیب. 85
2. نقش قصد در اجتماع سبب و مباشر. 86

گفتار سوم: رابطه ی اخلاق حسنه و قصد استیفاء. 90
الف. مفاد قاعده ی استیفاء. 90
1.مفهوم و انواع استیفاء. 90
2.استحقاق عرفی اجرت 91
3.فقدان قصد تبرع. 91

4. لزوم قصد احسان. 92
5. عدم کفایت قصد احسان 92
6. احسان مبنای اداره ی فضولی 92
7. ضرورت جهل و اشتباه در ایفاء ناروا 93

ب. نقش حسن نیّت در مسئولیت ناشی از استیفاء. 93

1. حسن نیّت مدیر فضولی شرط مسئولیت مالک. 93
2. حسن نیّت پرداخت کننده، شرط مسئولیت مدیون 93
3. حسن نیّت ایفاء کننده ی ناروا، شرط مسئولیت گیرنده 94

گفتار چهارم: رابطه ی اخلاق حسنه و ضمان تصرف(ید). 95
الف. مفاد قاعده ی ضمان تصرف. 95
1.تفسیر دلیل قاعده ی ضمان تصرف. 95
2.قلمرو قاعده ی تصرف. 96
ب. نقش حسن نیّت در قاعده ی تصرف 96
1.عدوان شرط ضمان تصرف. 96
2.حسن نیّت مانع وقوع تصرف عدوانی 96
نتیجه گیری. 99

پیشنهادات. 100

حسن ختام 102
فهرست منابع. 105
مقدمه
کنکاش در مناسبات بین حقوق و اخلاق از دیرباز یکی از دل­مشغولی­ها در حوزه­ مطالعات بنیادین حقوق بوده است. حقوقدانانی که راهبرد حقوق را تحقق بخشیدن فضیلت­های اخلاقی و بویژه عدالت اجتماعی در قالب معاوضی و توزیعی آن می­دانند؛ سعی در یافتن بنیادهای هنجاری و اخلاقی برای قواعد و نهادهای حقوقی دارند و از این رهگذر علم حقوق را در زمره­ی علوم غایی و ارزشی قرار می­ دهند. در مقابل آن دسته از عالمان حقوق که راهبرد حقوق را تنها تضمین تحقیق اهداف علوم دیگری مانند سیاست و اقتصاد می­پندارند و معتقدند که علم حقوق به دلیل برخورداری قواعد آن از ضمانت اجراهای دنیوی قاطع، راهکار و قالب مناسبی برای رسیدن به اهداف سیاسی و اقتصادی در سطح دانشی ابزاری و غیر هنجاری تنزل می­بخشند. گفت­و­گو از نسبت بین حقوق و اخلاق در ساحت­های حقوق خصوصی، کیفری، عمومی، و بین­الملل هر یک ویژگی­های خود را دارد. در حوزه­ حقوق خصوصی نیز که قلمرو مشخص این تحقیق است، بررسی اخلاقمداری در هر یک از تعهّدات و مسئولیت­های قراردادی و خارج از قرارداد و قانونی از مختصات ویژه­ای برخوردار است. برای معرفی نهادهای حقوقی اخلاقمدار (در این تحقیق منظور از تأسیسات و نهادها؛ قواعد و قوانین حقوقی می­باشد)؛ نخست باید اخلاق و معیار اخلاقمداری را شناسایی نماییم و اینکه چه نوع ارتباطی بین اخلاق و حقوق می تواند باشد، و این رابطه چه تأثیری بر مسائل حقوقی دارد و مسائل اخلاقی کدامند؟؟
مسائل اخلاقى در هر زمان از اهمیت فوق‏العاده‏اى برخوردار بوده، ولى در عصر و زمان ما اهمیّت ویژه‏اى دارند، زیرا: از یک­سو عوامل و انگیزه‏هاى فساد و انحراف در عصر ما از هر زمانى بیشتر است و اگر در گذشته براى تهیّه مقدمات بسیارى از مفاسد اخلاقى هزینه‏ ها و زحمت­ها لازم بود در زمان ما ازبه مدد پیشرفت دانش بشرى همه چیز در همه جا و در دسترس همه کس قرار گرفته است! از سوى دیگر، با توجه به این که عصر ما عصر بزرگ شدن مقیاس­هاست و آنچه در گذشته بطور محدود انجام مى‏گرفت در عصر ما به صورت نامحدود انجام مى‏گیرد، قتل و کشتار انسان ها به کمک وسائل کشتار جمعى، و مفاسد اخلاقى دیگر به کمک فیلم­هاى مبتذلى که از ماهواره‏ها در سراسر دنیا منتشر مى‏شود و اخیرا که به برکت «اینترنت‏» هرگونه اطلاعات مضر در اختیار تمام مردم دنیا قرار مى‏گیرد، مفاسد اخلاقى بسیار گسترش پیدا کرده و مرزها را در هم شکسته و تا اقصا نقاط جهان پیش مى‏رود تا آنجا که صداى همه در هر جایی درآمده است. اگر در گذشته تولید مواد مخدر در یک نقطه، یک روستا و حداکثر شهرهاى مجاور را آلوده مى‏کرد امروز به کمک سوداگران مرگ به سراسر دنیا کشیده مى‏شود. از سوى سوّم، همان­گونه که علوم و دانش­هاى مفید و سازنده در زمینه‏هاى مختلف پزشکى و صنایع و شؤون دیگر حیات بشرى گسترش فوق‏العاده‏اى پیدا کرده، ابزارهای شیطانى و راهکارهاى وصول به مسائل غیرانسانى و غیراخلاقى نیز به مراتب گسترده‏تر از سابق شده است ‏به گونه‏اى که به دارندگان فساد اخلاق اجازه مى‏دهد از طرق مرموزتر و پیچیده‏تر و گاه ساده‏تر و آسانتر به مقصود خود برسند. در چنین شرایطى توجه به مسائل اخلاقى و علم اخلاق از هر زمانى ضرورى‏تر به ن