بنابراین با توجه به رابطه بین عوامل روانی– اجتماعی و سرطان مانند سبک های مقابله ای ، خودکارآمدی، تصویر بدنی و کیفیت زندگی به پیش بینی بیماری کمک ارزنده ای خواهد کرد. همچنین با شناخت عوامل روانی موثر در سرطان نه تنها می توان از بروز موارد جدید، پیشگیری به عمل آورد بلکه می توان با آموزش های روانشناختی در کنار درمان های طبی به بهبود کیفی زندگی بیماران کمک کرد و سال های زنده ماندن را در بیماران مبتلا به سرطان افزایش داد.

علاوه بر این کمتر پژوهشی در زمینه بررسی مقایسه‎ای این متغیرها در بین زنان بیمار مبتلا به سرطان سینه و زنان سالم بوده است که این مساله کمبود تحقیقات در این حوزه را نمایانگر می‎سازد و نیازمند بررسی‎های بیشتری است. از طرفی تحقیقی که بصورت جامع این متغیرها را بین دو گروه زنان سالم و مبتلا به سرطان بررسی کند بوسیله پژوهشگر یافت نشد که این مساله نیز محدودیت در منابع پژوهشی را نشان می‎دهد و این سئوال را برای محقق مطرح می‎سازد که آیا بین سبک‎های مقابله‎ای، خودکارآمدی، تصویر بدنی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه و جمعیت عادی تفاوت معناداری وجود دارد؟

۱-۳ اهمیت و ضرورت پژوهش

در بین زنان سرطان سینه جزء شایع‎ترین وکشنده‎ترین و از نظر عاطفی و روانی تاثیر گذارترین به نسبت سرطانهای دیگر است(اکبری نساجی، ۱۳۷۸). سرطان سینه۲۳% از مرگ ناشی از سرطان در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را شامل می‎شود. حدود ۰۰۰/۳۸۰/۱ زن در سراسر جهان مبتلا به سرطان سینه هر سال تشخیص داده می‎شوند و ۱۴%(۴۵۸۴۰۰) مرگ و میر از تمام مرگ‎های ناشی از سرطان به همراه دارد.(گلوباکان[۳۳]، ۲۰۰۸ به نقل از ببیس[۳۴]، آلتونکورک [۳۵]، آسیکل[۳۶]، آکار[۳۷]، ۲۰۱۳). که این مطلب اهمیت پرداختن به آن را بیش از پیش آشکار می‎سازد.

اگر چه سرطان سینه به صورت گسترده‎ترین تومور بدخیم در میان زنان است ولی یک بیماری بسیار قابل درمان است (جمال و همکاران[۳۸]، ۲۰۰۳). میزان زنده ماندن بیماران سرطان سینه در طول ۵ سال گذشته نزدیک به ۱۵% افزایش و در حال حاضر به ۹۰% رسیده است (مرکز بررسی آمار سرطان[۳۹]، ۲۰۱۰). نجات یافتگان از سرطان سینه بزرگترین گروه از بیماران سرطانی ۲۲% را تشکیل می‎دهند و آنها نیاز دارند به اعضای تیم مراقیت‎های بهداشتی که به آنها در مقابله با بسیاری از چالش‎های در حال تحول کمک کنند که بتوانند با احترام و عزت زندگی کنند (والدیوز و همکاران[۴۰]، ۲۰۱۲). که مطالعه و بررسی این چالش‎ها و تاثیر آن‎ها بر متغیرهایی مانند سبک‎های مقابله، خودکارآمدی، تصویر بدنی و کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری‎ها با شرایط استرس زا و تنیدگی‎ها ضروری می‎باشد.

لازاروس و فالکمن (۱۹۸۴، به نقل از صدوقی، تمنایی فر، ۱۳۸۸) اعتقاد دارند وقتی فرد بیماری مزمن را به عنوان پدیده‎ای تهدیدکننده ارزیابی می‎کند کوشش‎های مقابله‎ای او آغاز می‎شود. نوع مقابله‎ای که افراد به کار می‎برند باید با نوع موقعیتی که باآن مقابله می‎کنند تناسب داشته باشد تا بالاترین فایده را برای آنان به ارمغان بیاورد. کسانی که از نوع درست راهبردهای مقابله‎ای استفاده می‎کنند علائم اضطراب و افسردگی کمتری را تجربه می‎کنند و آزمودنی هایی که از نوع غلط راهبرد مقابله استفاده می‎کنند علائم بیشتری را تجربه می‎کنند (فورسیت[۴۱]، کمپاس[۴۲]، ۱۹۸۷، به نقل از صدوقی، تمنایی فر، ۱۳۸۸). لازاروس و فالکمن (۱۹۸۷)عقیده دارند ادراک خودکارآمدی منبع شخصی قدرتمندی در مقابله با استرس است. سودمندی خودکارآمدی در سرطان به طور گسترده‎ای مستند است (هاس[۴۳]، ۲۰۰۵، لو و همکاران[۴۴]۲۰۰۱). به گفته بندورا (۲۰۰۰)، قضاوت افراد در مورد توانمندی‎های خود (خودکارآمدی) تابع حالات جسمانی است، که آن‎ها نیز به نوبه خود متاثر از حالات عاطفی شخص و به طور کلی کیفیت زندگی در تمام ابعاد آن است.هیجانات منفی مانند ترس، اضطراب، تنش، افسردگی سبب می‎شود که افراد در انجام وظایف، توانایی‎های خود را دست کم بگیرند که این در واقع مفهوم خودکارآمدی پایین است و بالعکس خودکارآمدی پایین نیز سبب می‎شود حالات روحی وروانی مانند خستگی، عصبانیت، درد و رنج در فرد بوجود بیاید و منجر به نقصان کیفیت زندگی بشود.که در این صورت نیازمند بررسی و مطالعه‎ای همه جانبه بوده تا به شناسایی متغیرهای مرتبط با سلامتی آن‎ها چه به لحاظ روانی و چه به لحاظ عمومی پرداخته شود.

سرطان و درمان سرطان می‎تواند تاثیر عمیقی بر وضع ظاهری بیماران داشته باشد (فریس هارکورت[۴۵]، فسل[۴۶]، ۲۰۰۷).تغییرات سرطان سینه باعث تغییرات قابل مشاهده در تصویر بدنی است (پرایس[۴۷]، ۲۰۰۰). اکثریت شواهد نشان می‎دهند که زنان مبتلا به سرطان سینه طیف وسیعی از تغییرات جدی منفی عاطفی که در نتیجه اختلالات جنسی خود از جمله ترس از دست دادن قدرت باروری، تصویر منفی از بدن، احساس عدم جذابیت (برترو[۴۸]، ویلموث[۴۹]، ۲۰۰۷)، از دست دادن زنانگی (آرچیبالد[۵۰]، لمیوکس[۵۱]، بایرز[۵۲]، تاملین[۵۳]، وورث[۵۴]، ۲۰۰۶)، افسردگی و اضطراب (گاروسی[۵۵]، ۲۰۰۸) را نشان می‎دهند. شواهدی در دست است که نشان می‎دهد تصویر بدنی نقش مهمی در عملکرد روانی بیماران مبتلا به سرطان سینه بازی می‎کند به عنوان مثال پیکلر[۵۶]، ونیترود[۵۷](۲۰۰۳) نشان دادند که بیمارانی که احساسات بهتری درباره بدن شان دارند باورهای قوی تری در توانایی مقابله با بیماری ودرمان آن را دارند.از سویی دیگرارزیابی کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به سرطان می‎تواند کمک به بهبود درمان و حتی می‎تواند به عنوان پیش آگهی عوامل پزشکی باشد(منتظری، گیلیس[۵۸]، مک اون[۵۹]، ۱۹۹۶ الف، منتظری، گیلیس، مک اون، ۱۹۹۶ب، منتظری، مایلوری[۶۰]، هول[۶۱]، مک اون، گیلیس، ۲۰۰۱، منتظری، مایلوری، هول، مک اون، گیلیس، ۲۰۰۳ ).

سرطان سینه به هویت زنان نیز تاثیر می‎گذارد در نتیجه مطالعه کیفیت زندگی برای کسانی که سینه‎های خود را از دست می‎دهند بسیار حیاتی است، علاوه بر این زنان نقش مهمی به عنوان همکاران، همسران و مادران در هر خانواده دارند (منتظری، گیلیس، مک اون، ۱۹۹۶الف). بنابراین شناسایی میزان و نوع عوامل مرتبط با سرطان سینه از اهمیت بسزایی برخوردار است چرا که با شناخت عوامل فوق می‎توان به تدوین برنامه‎ای جهت کمک روانشناختی به این قبیل بیماران پرداخت تا بتوان مقداری از مشکلات روزمره این افراد را کاهش داد. بر این اساس این مطالعه به بررسی مقایسه‎ای میان متغیرهای سبک‎های مقابله‎ای، خودکارآمدی، تصویر بدنی و کیفیت زندگی بین بیماران مبتلا به سرطان سینه و افراد عادی می‎پردازد.

۱-۴ اهداف پژوهش

۱-۴-۱ هدف کلی پژوهش

تبیین مقایسه‎ای سبک‎های مقابله‎ای، خودکارآمدی، تصویر بدنی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه و جمعیت عادی.

۱-۴-۲ اهداف فرعی پژوهش

تبیین تفاوت بین سبک‎های مقابله‎ای زنان مبتلا به سرطان سینه و جمعیت عادی
 

تبیین تفاوت بین خودکارآمدی زنان مبتلا به سرطان سینه و جمعیت عادی 

تبیین تفاوت بین تصویر بدنی زنان مبتلا به سرطان سینه و جمعیت عادی
 

تبیین تفاوت بین کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه و جمعیت عادی
 

 ادامه مطلب در لینک زیر

۱-۵ فرضیه‎های پژوهش

بین سبک‎های مقابله‎ای زنان مبتلا به سرطان سینه و جمعیت عادی تفاوت معناداری وجود دارد.
 

بین خودکارآمدی زنان مبتلا به سرطان سینه و جمعیت عادی تفاوت معناداری وجود دارد.
 

بین تصویر بدنی زنان مبتلا به سرطان سینه و جمعیت عادی تفاوت معناداری وجود دارد.
 

بین کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه و جمعیت عادی تفاوت معناداری وجود دارد.
 

۱-۶ تعریف عملیاتی و مفهومی متغیرها

سرطان: سرطان سینه، به سرطانی گفته می‎شود که در سلول‎های سینه شکل می‎گیرد. سرطان سینه می‎تواند بین هردو زنان و مردان رخ دهد، اما این سرطان در بین زنان بسیار شایع‎تر از مردان است. درصد مرگ ناشی از این نوع سرطان بدلیل عوامل مختلف از جمله تشخیص بموقع آن، درمان‎های جدید و درک بهتر از بیماری در حال کاهش است(نبولتز وهمکاران[۶۲]، ۲۰۰۰).
 

سبک‎های مقابله‎ای: به عقیده لازاروس و فالکمن(۱۹۸۴) سبکهای مقابله‎ای مجموعه‎ای از پاسخ‎های رفتاری و شناختی است که موجب تلاشهای فعالانه و یا منفعلانه افراد در برابر موقعیتهای استرس زا برای اجتناب کردن و یا کاهش دادن استرس است وشامل دو سبک اصلی، الف)مساله مدار، ب)هیجان مدار می‎شوند.

– در این بررسی مقصود نمره‎ای است که افراد از پاسخگویی به پرسشنامه سبک‎های مقابله‎ای لازاروس و فالکمن[۶۳] (۱۹۸۵) کسب می‎کنند. این پرسشنامه بر اساس سیاهه راهبردهای مقابله‎ای توسط لازاروس و فالکمن در سال ۱۹۸۵ ساخته شده است.

خودکارآمدی: مطابق تعریف بندورا (۲۰۰۱) خودکارآمدی، توان سازنده ای است که بدان وسیله، مهارتهای شناختی، اجتماعی، عاطفی و رفتاری انسان برای تحقق اهداف مختلف، به گونه ای اثربخش ساماندهی می‎شود. به نظر وی داشتن دانش، مهارت‎ها و دستاوردهای قبلی افراد پیش بینی کننده‎های مناسبی برای عملکرد آینده افراد نیستند، بلکه باور انسان درباره توانائیهای خود در انجام آنها بر چگونگی عملکرد خویش مؤثر است و بین داشتن مهارتهای مختلف با توان ترکیب آنها به روش های مناسب برای انجام وظایف در شرایط گوناگون، تفاوت آشکار وجود دار

در این بررسی مقصود نمره‎ای است که افراد از پاسخگویی به پرسشنامه خودکارآمدی عمومی[۶۴] که توسط شرر[۶۵]، مادوکس[۶۶](۱۹۸۲) برای بررسی خودکارآمدی عمومی طراحی شد ، کسب می‎کنند.
 

تصویر بدنی: تصویر بدنی از خود به معنای احساسات فرد درباره جذابیت‎های زیبایی ظاهری و جنسی خود است. به عبارت روشن‎تر به این معناست که فرد بدن خود را چگونه می‎بیند و چه احساسی درباره آن دارد و نیز فکر می‎کند دیگران بدن او را چگونه می‎بینند. تصویر بدنی شامل مولفه هایی از قبیل ارزشیابی قیافه(تصویر فرد از قیافه ظاهریش)، ارزیابی تناسب اندام(تصویر فرد در رابطه با اندام بدن خود)، وزن(تصویر فرد در رابطه با وزن بدنی خودش)، رضایت بدنی(میزان رضایت فرد از بدن خود) و جهت گیری(شامل تمایل فرد به تصویری که از خود دارد)است(پوپ[۶۷]، فیلیپس[۶۸]، اولوردیا[۶۹]، ۲۰۰۰).

در این مطالعه مقصود نمره کسب شده افراد در پرسشنامه روابط چندبعدی بدن-خود[۷۰] است.