پژوهش بروغنی (1390) تحت عنوان”بررسی تاثیر برنامه درسی پنهان بر عواطف دانش­ آموزان دختر مقطع ابتدایی شهر سبزوار” در این تحقیق نقش مولفه­های نه گانه برنامه­ درسی از منظر کلاین شامل هدف­ها، محتوا، فعالیت­های یادگیری دانش آموزان، روش های ارزشیابی، منابع و ابزار یادگیری وبرعواطف دانش آموزان بررسی می­شود.

همچنین از پژوهش­های مرتبط درخارج از کشور می­توان به؛ پژوهش کاروالو[4] (1995) ارزش­های موجود در برنامه­ درسی پنهان گروهی از دانش­ آموزان مورد مطالعه قرارداد. یافته­ های این تحقیق نشان دادند که یک بازآفرینی ارزشی از طریق برنامه­ درسی پنهان وجود دارد که گرایش آن نسبت به ارزش­های منفی یا غیر ارزشی است که نه فقط دانش آموزان آن را تداوم می­بخشند، بلکه به طور ناخوآگاه کادر مدرسه آن را پرورش می دهد. آهولا[5] (2000)پژوهشی باعنوان “برنامه درسی پنهان در آموزش عالی” نشان داد که دانشجویان به نسبت موفقیت در دانشگاه ناگذیرند ضوابط فرهنگی غیررسمی زندگی در محیط دانشگاه و مقررات بازی در محیط­های دانشگاهی را یاد بگیرند و به شدت احساس می­ کنند که نمی­توانند تصمیمات دپارتمانی و فعالیت­های آموزشی ر اتحت تاثیر قرار دهند.

پژوهش بر این باور است، از آن­جا که برنامه­ درسی پنهان، احتمالاٌ در بسیاری از جنبه­ها از برنامه ­درسی آشکار فراگیرتر و مؤثرتر باشد(سبحانی­نژاد و امیری،65:1391). از این­رو می ­تواند در تحقق اهدف تربیتی که یکی از آن­ها تجلی روحیه مسئولیت­ پذیری در دانش­ آموزان دانست، نقش مؤثری داشته باشد. هر کدام از پژوهش­های گذشته به یک بعد از نقش برنامه­ درسی پنهان بر یادگیری، دانش­ آموزان پرداختند، در واقع  هر کدام از پژوهش­های گذشته به یک بعد از برنامه­ درسی پنهان و مسئولیت­ پذیری پرداختند، اکنون این پژوهش در پی آن هست که با عنایت به ورود به مبانی نظری و نیز سوابق پژوهش در این زمینه و با توجه به اینکه تحقیق جامعی در این حوزه با این عنوان صورت نگرفته، محقق  به بررسی نقش برنامه­ درسی پنهان بر مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان از دیدگاه معلمان پرداخته است؟

1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق :

1-2-1 اهمیت وضرورت نظری:

– افزایش دامنه دانش نظری در حوزه برنامه ­درسی پنهان و اهمیت آن در مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان

– کمک  به بسط و توسعه مباحث جدید در این عرصه

اهمیت و ضرورت کاربردی:
– دستیابی به جایگاه مولفه­های برنامه ­درسی پنهان موجود در مدارس بر مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان و اتخاذ تدابیری برای استفاده گروه­هایی چون معلمان، مدیران، متولیان آموزش و متخصصان برنامه درسی کشور

– برنامه ­ریزی در جهت ایجاد حس مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان در سایه بهره­مندی از امکانات حاصل از برنامه­ درسی پنهان موجود در مدارس

– فراهم کردن زمینه­ای برای آشنایی هر چه بیشتر معلمان با مولفه­های برنامه ­درسی پنهان و نقش آن در مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان

1-3 هدف های تحقیق :

1-3-1 هدف کلی :

بررسی نقش برنامه­ درسی پنهان بر مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان مقطع متوسطه اول شهرگیلانغرب از دیدگاه معلمان می­باشد.

هدف­های جزئی:
تعیین نقش مولفه معلم از مولفه­های برنامه درسی پنهان بر مسئولیت­ پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان.
تعیین نقش مولفه دانش­آموز از مولفه­های برنامه ­درسی پنهان بر مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان.
3- تعیین نقش مولفه مکان فیزیکی از مولفه­های برنامه ­درسی پنهان بر مسئولیت­ پذیری دانش     ­          آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان.

4- تعیین نقش مولفه روش تدریس از مولفه­های برنامه ­درسی پنهان بر مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان.

5- تعیین نقش مولفه قوانین و مقررات از مولفه­های برنامه­ درسی پنهان بر مسئولیت­ پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان.

6- تعیین نقش مولفه ارزشیابی ازمولفه­های برنامه­ درسی پنهان بر مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان.

1-4 سؤال­های تحقیق :

1-4-1سوال­های فرعی:

1 – نقش معلم (به عنوان یکی از مولفه­های برنامه ­درسی پنهان) بر مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان چگونه است؟

2- نقش دانش­آموز(به عنوان یکی از مولفه­های برنامه­ درسی پنهان) بر مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان چگونه است؟

3- نقش مکان فیزیکی(به عنوان یکی از مولفه­های برنامه­ درسی پنهان) بر مسئولیت­ پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان چگونه است؟

4- نقش روش­ تدریس به عنوان(به عنوان از مولفه­های برنامه ­درسی پنهان) بر مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان چگونه است؟

5-نقش قوانین و مقررات(به عنوان یکی از مولفه­های برنامه­ درسی پنهان) بر مسئولیت­ پذیری دانش آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان چگونه است؟

6- نقش ارزشیابی(به عنوان یکی از مولفه­های برنامه­ درسی پنهان)  بر مسئولیت­ پذیری دانش­ آموزان متوسطه اول شهر گیلانغرب از دیدگاه معلمان چگونه است؟

1-5 تعریف  نظری و عملیاتی مفاهیم تحقیق :

1-5-1 تعاریف نظری

برنامه درسی پنهان[6] : آیسبورک(2000) برنامه ­درسی پنهان متشکل از پیام­های ضمنی جو اجتماعی مراکز آموزشی که نوشته نشده، ولی توسط همه احساس می­شود(سعیدی رضوانی و بینقی،28:1380).

مسئولیت: عبارت است از افزایش مقاومت فرد در برابر شرایط، تا به جای پیروی از فشارهای  بیرونی از الزام های درونی تبعیت کند که احساس مسئولیت یا تکلیف نامیده می­شود(باقری،149:1390).

روش تدریس: مجموعه تدابیر منظمی که معلم برای رسیدن به اهداف با توجه به شرایط و امکانات اتخاذ می­ کند(شعبانی،241:1383).

1-5-2 تعاریف عملیاتی

برنامه­ درسی پنهان: در این پژوهش از میان مولفه­های برنامه­ درسی پنهان نقش مولفه­های معلم، دانش­آموز، قوانین­ و مقررات[7]، روش تدریس، مکان فیزیکی مدنظراست.