۳-۱- دستورالعمل اقدامات پیشگیرانه دیوان محاسبات کشور                   ۶۰

۳-۱-۱- اقدامات پیشگیرانه                                  ۶۰

۳-۱-۲- هدف اقدامات پیشگیرانه                                  ۶۰

۳-۱-۳- دامنه اقدامات پیشگیرانه                                ۶۰

۳-۱-۴- الزامات اقدامات پیشگیرانه                              ۶۱

۳-۱-۵- اقدامات قابل اجرا                                  ۶۱

۳-۱-۵-۱- حوزه های حقوقی، فنی و حسابرسی                        ۶۲

۳-۱-۵-۲- مرکز آموزش و برنامه ریزی                             ۶۳

۳-۱-۵-۳- نظارت و ارزیابی                                  ۶۴

۳-۲- سنا ( سامانه نظارت الکترونیکی ) در دیوان محاسبات کشور                 ۶۴

۳-۲-۱- نقش سامانه نظارت الکترونیکی در برقراری نظم و انضباط مالی دستگاه های دولتی ۶۶

۳-۲-۲- نقش سامانه نظارت الکترونیکی در حسابرسی و تهیه گزارش های تحلیلی       ۶۸

۳-۲-۳- اهداف طرح سنا                                      ۷۰

۳-۲-۴- حسابرسی نظارت الکترونیکی                           ۷۱

۳-۲-۵- مزایای راه ‌اندازی سیستم نظارت الکترونیکی                   ۷۳

۳-۲-۶- گروه های مجازی                                ۷۴

۳-۲-۷- فعالیت های حسابرسی دیوان محاسبات کشور از طریق سامانه نظارت الکترونیکی ۷۵

۳-۲-۸- سنا به عنوان یک طرح عظیم ملی                           ۷۶

۳-۳- نظام بخشیدن به سیستم کنترل های داخلی دستگاه های اجرایی                ۷۷

۳-۳-۱- کنترل های داخلی                               ۷۷

۳-۳-۲- نظارت بر سیستم کنترل های مالی و داخلی                  ۷۸

۳-۳-۳- مشکلات موجود در اجرای مطلوب کنترل های مالی در دستگاه های اجرایی       ۷۹

۳-۳-۳-۱-.عوامل مربوط به نیروی انسانی شاغل در واحدهای اداری و مالی                       ۷۹

۳-۳-۳-۲-. نارسایی های موجود در قوانین مالی و محاسباتی                                         ۸۱

۳-۳-۳-۳-.عوامل بیرونی بروز نارسایی در سیستم کنترل های مالی دستگاه های اجرایی         ۸۲

۳-۴- نحوه اجرای سیاست های پیشگیرانه دیوان محاسبات کشور                 ۸۴

۳-۴-۱- تدوین سند راهبردی و برنامه پنج ساله دیوان محاسبات               ۸۴

۳-۴-۲- آموزش در دیوان محاسبات کشور                            ۸۶

۳-۴-۲-۱- تشکیلات سازمانی                                   ۸۶

۳-۴-۲-۲- وظایف مرکزآموزش و بهسازی منابع انسانی دیوان محاسبات کشور     ۸۶

۳-۴-۳- ایجاد ستاد مشاوره فنّی، حقوقی و شورای حقوقی                      ۸۸

۳-۴-۴- ایجاد کارگروه های تخصّصی مشترک حسب مورد با حضور وزراء، معاونین و

مدیران دستگاه ‌های اجرائی در سطح ملی و استانی                      ۸۹

۳-۴-۵- ورود به حوزه های جدید و اعمال روش های نوین حسابرسی         ۸۹

۳-۴-۶- حسابرسی مستمر و نظارت بر حسن اجرای بودجه                   ۸۹

۳-۴-۷- تحول حسابرسی با بهره گرفتن از فنّاوری اطلاعات                   ۸۹

۳-۴-۸- گسترش مناسبات بین المللی در حوزه حسابرسی                   ۹۰

۳-۴-۹- بهینه سازی منابع انسانی                                ۹۱

۳-۴-۱۰- ارائه گزارش تفریغ بودجه سالانه قبل از ارائه لایحه بودجه و ارتقاء کیفیت آن  ۹۱

نتیجه گیری و پیشنهادها                                   ۹۲

فهرست منابع                                          ۹۹

چکیده:

دیوان محاسبات کشور، به عنوان دستگاه نظارتی مجلس شورای اسلامی، وظیفه پاسداری و صیانت از بیت المال را مطابق اصل ۵۵ قانون اساسی و قانون خاص دیوان محاسبات کشور عهده دار می باشد. بر همین اساس، دیوان محاسبات وظیفه رسیدگی به حساب های کلیه دستگاه های اجرایی کشور را که به نحوی از انحاء از بودجه کل کشور استفاده می کنند به ترتیبی که قانون مقرر می دارد رسیدگی یا حسابرسی می نماید که هیچ هزینه ای از اعتبار مصوب تجاوز نکرده و هر وجهی در محل خود به مصرف رسیده باشد. دیوان محاسبات حساب ها و اسناد و مدارک مربوطه را برابر قانون جمع آوری و گزارش تفریغ بودجه هر سال را به انضمام نظرات خود به مجلس شورای اسلامی تسلیم می نماید. این گزارش در دسترس عموم قرار داده می شود.

در سال های اخیر دیوان، وارد حوزه های جدید حسابرسی، نظیر: حسابرسی قراردادها، زیست محیطی،IT ، صورت های مالی و غیره گردیده که ورود به این حوزه های جدید، سیاست ها و تدابیر و ابزارهای جدیدتری را می طلبد. امروزه دیوان محاسبات با تدابیر جدید نظارتی و اقدامات پیشگیرانه از طریق تجهیز ابزارها و روش ها و آموزش های لازم، ضمن نظارت و صیانت از حوزه عمومی جامعه، همراهی با دولت جهت نیل به اهداف و تکالیف مقرر قانونی را از طریق، آموزش، مشاوره فنی و حقوقی و حضور به موقع رهنمون گردیده است.

کلمات کلیدی: دیوان محاسبات کشور، پیشگیری از وقوع تخلف، حسابرسی، صیانت از بیت المال و گزارش تفریغ بودجه

مقدمه:

مطابق اصل ۵۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران،” دیوان محاسبات کشور به کلیه حساب های وزارتخانه ها، موسسات، شرکت های دولتی و سایر دستگاه هایی که به نحوی از انحاء از بودجه کل کشور استفاده می کنند به ترتیبی که قانون مقرر می دارد رسیدگی یا حسابرسی می نماید که هیچ هزینه ای از اعتبار مصوب تجاوز نکرده و هر وجهی در محل خود به مصرف رسیده باشد. دیوان محاسبات حساب ها و اسناد و مدارک مربوطه را برابر قانون جمع آوری و گزارش تفریغ بودجه هر سال را به انضمام نظرات خود به مجلس شورای اسلامی تسلیم می نماید. این گزارش باید در دسترس عمومی گذاشته شود.”