به بیان دیگر اشخاص دارای منبع کنترل درونی باور دارند که کارآمدی، تدبیر، سخت‏کوشی، احتیاط و مسوولیت‏پذیری به‏ پیامدهای مثبت خواهد انجامید و رفتارشان نقش مهمی در افزایش برون دادهای خوب و کاهش برون دادهای بد دارد. برعکس افرادی که منبع کنترل بیرونی دارند، رویدادهای مثبت یا منفی را پیامد رفتار خود نمی‏دانند بلکه آن را به شانس، سرنوشت، نفوذ افراد قدرتمند و عوامل محیطی ناشناخته مهار نشدنی نسبت می‏دهند. در نتیجه بر این باورند که برون دادهای بد یا خوب با رفتار خود آن ها ارتباط نداشته و از کنترل آن ها خارج است (حیدری، 1387).

پژوهش گران بر این‏ باورند که افراد دارای منبع کنترل بیرونی در موقعیت های‏ رقابتی بیشتر به تسلیم شدن گرایش دارند، اما در هنگام‏ همکاری به خوبی افرادی کنترل درونی دارند رفتار می‏کنند. افراد با منبع کنترل درونی در چالش های اجتماعی‏ بر برون دادهای خود بیشتر اعمال نفوذ می‏کنند و در برابر فشار هم رنگی ایستادگی می‏کنند. اما افراد با منبع کنترل‏ بیرونی مهار کمتری بر رویدادها دارند و در موقعیت های‏ فشارزا خود را ناتوان می‏بینند. هم چنین افراد بیرونی به‏ نشانگان و نشانه‏هایی که از محیط پیرامون بر می‏آید بیشتر حساس بوده و به آن توجه زیادتری نشان می‏دهند، در حالی که افراد با منبع کنترل درونی به این نشانه‏های ظریف‏ زیاد توجه نمی‏کنند یا در برابر آن ها واکنشی نشان نمی‏دهند. هم چنین همبسته‏های رفتاری کسانی که منبع کنترلشان‏ بیشتر درونی می‏باشد همانند همبسته‏های رفتاری کسانی‏ است که انگیزه موفقیت‏طلبی و پیشرفت در آن ها بالا است (خوی نژاد و همکاران، 1387).

درباره مهار خشم می توان گفت نوجوانان خشن معمولا والدینی پرخاش گر دارند که روش های تربیتی آن ها مبتنی بر سخت گیری، خشونت و تنبیه بدنی است. در واقع والدینی که نمی توانند خشم خود را مهار کنند، آسیب های جدی به کودک خود وارد می کنند. نابسامانی های خانواده یکی از عوامل بروز خشونت در فرزندان است، درگیری های لفظی والدین و اختلاف آن ها با یکدیگر و هم چنین نبود تفاهم میان آن ها از جمله عواملی است که کودک یا نوجوان آن ها را وادار می سازد که احساسات، خواسته ها و عقایدش را از طریق آسیب رساندن به دیگران یا با داد و فریاد و عصبانیت به دیگری ابراز کند و فکر می کند که با این روش می تواند خواسته خود را به کرسی بنشاند و به هدف برسد؛ در واقع او رفتار آرام و توأم با ملایمت را در خانواده یاد نگرفته است. در همین راستا روان شناسان دانشگاه ایندیانا در آمریکا (1987)، نشان دادند یادگیری کودکانی که در فضاهای خانوادگی پرخاش گرانه و مهاجم بزرگ می شوند برای پردازش اطلاعات اجتماعی نسبت به سایر هم سالان شان که در خانواده های آرام و غیر پرخاش گر رشد کرده اند، متفاوت است (نعمتی، 1388).

در این پژوهش قصد محقق بر این است تا بداند منبع کنترل درونی و بیرونی والدین چه رابطه ای با پرخاش گری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیرتنبیه کننده پسر و دختر دارد؟

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

در سال های اخیر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی، درمانی تنبیه بدنی و نقش آن درکودک آزاری را مورد بررسی و سوال قرار داده اند. هرچند هیج تحقیقی اثرات مفید برای استفاده از تنبیه جسمی را در کودکان نشان نداده است ولی استفاده از آن هنوز ادامه دارد (قاسمی و همکاران، 1386).

تحقیقات اخیر نشان داده اند که اکثر موارد کودک آزاری جسمی در اثر اقدامات والدین برای تنبیه جسمی کودکان به وجود می آید به طوری که والدین حین تنبیه کودک کنترل خود را از دست داده و به صورت غیرعمدی شدت فیزیکی تنبیه را زیاد می نمایند و یا میزان قدرت خودشان را کم تخمین می زنند و به این ترتیب باعث بروز آسیب های جسمی برای کودکانشان می شوند. هرچه شدت تنبیه بیشتر شود خطر صدمه به کودک و در نتیجه آزار جسمی کودک نیز بیشترمی شود (فیگویردو[6]، 2004). این مساله به شدتی است که تحقیقات نشان داده خانه مکانی است که بیشتر از هر جای دیگر به حقوق کودک تجاوز می شود. بین 50 تا 70 درصد کودکانی که مورد سو ی رفتار قرار گرفته اند قربانی خشونت والدین و نزدیکان خود بوده اند. بیش از 90 % والدینی که مبادرت به بدرفتاری با کودک خود می کنند نه از نظر جسمی مشکلی دارند، نه از نظر شخصیتی جنایتکارند و نه سایکوتیک هستند، بلکه افرادی هستند که خود تحت تاثیر تنش واسترس شدیدی قرار داشته و در حالت خشم به کودکان خود آسیب می رسانند (ثابتی، 1384).

کشف رابطه بین منبع کنترل درونی و برونی والدین و تاثیر آن در پرخاش گری فرزندان محقق را بر آن داشت تا به این موضوع بپردازد. پاسخ به همه این سوالات و نتایج این پژوهش می تواند کمک شایانی به محققان این حوزه بکند و با دراختیار قرار دادن نتایج این پژوهش در مقالات و مجلات می توان آگاهی جامعه را از اثرات زیان بار تنبیه کودکان بالا برد و در نتیجه گامی موثر در سطح ارتقای فرهنگ جامعه برداشت. مؤثرترین راه‏ کمک به کودکان و نوجوانان برای آموزش بهتر، برقراری روابط سودمندتر، استفاده ی بهتر از فرصت ها و پدید آوردن دیدگاه های روشن‏تر نسبت به مسیر زندگی خود و ورود به دنیای‏ بزرگ سالی با بنیادی استوارتر، حفظ و افزایش عزت نفس در آنان است. نتایج این پژوهش می تواند به کودکان تحت ظلم و تنبیه نوید جایگزین راه های احتمالی برای تربیت بدهد تا از این حیث کودکان و نوجوانان، والدین آن ها، معلمان و مدیران مدارس و آموزش و پرورش، بهزیستی، نیروی انتظامی و در نهایت همه جامعه سود ببرند.

1-4- اهداف تحقیق

1-4-1- هدف اصلی: رابطه منبع کنترل درونی و بیرونی والدین با پرخاش گری فرزندان خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده

1-4-2- اهداف جزیی:

بررسی رابطه بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده
بررسی رابطه بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده
بررسی رابطه بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های غیرتنبیه کننده
بررسی رابطه بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های غیر تنبیه کننده
بررسی رابطه بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده
بررسی رابطه بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده
بررسی تفاوت پرخاشگری در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده
بررسی تفاوت منبع کنترل بیرونی در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده
بررسی تفاوت بین منبع کنترل درونی در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده
1-5- سؤالات تحقیق

آیا بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده رابطه وجود دارد؟
آیا بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده رابطه وجود دارد؟
آیا بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد؟
آیا بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد؟
آیا بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد؟
آیا بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد؟
آیا بین پرخاشگری در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده تفاوت وجود دارد؟
آ

یا بین منبع کنترل بیرونی در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده تفاوت وجود دارد؟

آیا بین منبع کنترل درونی در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده تفاوت وجود دارد؟
1-6- فرضیه‏های تحقیق

فرضیه اول: بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده رابطه وجود دارد.

فرضیه دوم: بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده رابطه وجود دارد.

فرضیه سوم: بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد.

فرضیه چهارم: بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد.

فرضیه پنجم: بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد.

فرضیه ششم: بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد.

فرضیه هفتم: بین پرخاشگری در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده تفاوت وجود دارد.

فرضیه هشتم: بین منبع کنترل بیرونی در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده تفاوت وجود دارد.

فرضیه نهم: بین منبع کنترل درونی در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده تفاوت وجود دارد.

1-7- تعریف واژه‏ها و اصطلاحات (به صورت مفهومی و عملیاتی):

1-7-1- تعاریف مفهومی:

منبع کنترل درونی:

گروهی که موفقیت ها و شکست های خود را عموما به شخص خود (کوشش یا توانایی شخصی) نسبت می‏دهند، افراد دارای منبع کنترل‏ درونی نامیده می شوند (حیدری پهلویان و همکاران، 1378).

منبع کنترل برونی:

افرادی که موفقیت ها و شکست های‏ خود را معمولا به عوامل بیرون از خود (بخت‏واقبال یا دشواری موقعیت ها) نسبت می‏دهند، افراد دارای منبع کنترل‏ بیرونی نامیده می شوند (حیدری پهلویان و همکاران، 1378).

پرخاش گری:

رفتاری که موجب آسیب دیگران شود یا بالقوه بتواند به دیگران آسیب بزند. این آسیب می تواند بدنی مانند کتک زدن، لگد زدن و گاز گرفتن، یا لفظی مانند ناسزاگویی و فریاد زدن و یا حقوقی، مانند به زور گرفتن چیزی باشد (پورافکاری، 1378).

تنبیه:

تنبیه در لغت به معنی بیدار نمودن، آگاهانیدن، و هشیار کردن آمده است و در اصطلاح، تنبیه، کاهش در احتمال بروز آتی یک پاسخ است‏ که در اثر ارائه ی بلافاصله ی محرّکی پس از آن پاسخ، حاصل می‏شود و آن ممکن‏ است به دو صورت انجام شود:

الف)ارائه ی عامل ناخوشایند.

ب)حذف عامل خوشایند.

هدف تنبیه، کاهش رفتار بخصوصی در فرد به کمک یک محرّک‏ خارجی است. تنبیه بدنی، یکی از صورت های تنبیه است که طیّ آن فردی با ارائه ی یک عامل ناخوشایند فیزیکی قصد دارد بر رفتارهای فرد دیگری تأثیر بگذارد. چه رفتارهایی که قبلا صادر شده است و چه آن ها که باید از این به بعد مورد توجه‏ مربّی قرار گیرد (کوهستانی، 1376).

1-7-2- تعریف عملیاتی:

منبع کنترل درونی:

منظور نمره ای است که فرد از سوالات مربوط به متغیر منبع کنترل درونی در مقیاس منبع کنترل راتر کسب می کند.