صل دوم : بررسی و تحلیل داده­های آماری 111
مبحث اول: تحلیل داده­های آماری حاصل از مطالعه­ پرونده قضایی. 111
گفتار اول: جنس و سن 111
بند اول : جنس 112
بند دوم: سن . 115
گفتار دوم: وضعیت تحصیلات و اقامت 118
بند اول: وضعیت تحصیلات . 117
بند دوم: وضعیت اقامت . 119
مبحث دوم: تحلیل داده­های آماری حاصل از تکمیل پرسشنامه­ها. 147
گفتار اول: جنس، سن، ملیت و وضعیت اقامت 148
بند اول: جنس 148
بند دوم: سن. 148
بند سوم: ملیّت . 149
بند چهارم : وضعیت اقامت 149
بند پنجم: تأهل یا تجرد 150
گفتار دوم: تحصیلات، شغل، مسکن و مذهب 150
بند اول: تحصیلات 150
بند دوم: شغل و درآمد آن 151
بند سوم: مسکن . 152
بند چهارم: مذهب و میزان تقید به آن 152
گفتار سوم: جرم و محکومیت کیفری. 153
بند اول: نوع جرم ارتکابی . 153
بند دوم: سابقه­ی محکومیت کیفری 153
بند سوم: عادلانه بودن محکومیت کیفری از دید خود فرد 154
بند چهارم: تجربه­ی مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی 154
بند پنجم: عامل یا عوامل بزهکاری از دید خود فرد 156
الف: علل فردی بزهکاری . 156
ب: علل جامعه­ شناختی بزهکاری 162
گفتار چهارم: بررسی نموداری داده­ ها 163
نتیجه و پیشنهادها 179
الف: نتیجه گیری . 180
ب: پیشنهادات . 183
فهرست منابع 185
ضمیمه/ پرسشنامه. 192
چکیده انگلیسی 194
چکیده
سیر جرایم در جامعه روند پرشتابی به خود گرفته است و انجام اقداماتی برای پیشگیری در این زمینه را اجتناب­ناپذیر می­نماید نخستین گام در این ارتباط شناخت شرایط موجود است. هدف از این بررسی همانگونه که از عنوان انتخابی­اش پیداست علت شناسی جرایم خشونت آمیز در جمعیت زندانیان شهرستان آمل می­باشد که بر اساس روش میدانی و توصیفی اکتشافی خواهد بود. علل ارتکاب جرایم خشونت آمیز به شرایطی اطلاق می­گردد که فرد در آن رشد و نمو یافته، مشاهده کرده، آموخته و به طور کلی مسیری را پیموده که سرانجام این راه به زندان، تحت عنوان یک مجرم و عناوین مجرمانه­ای با اوصاف خشونت آمیز ختم شده است. شرایطی از قبیل معضلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و. بر مبنای نظریه برکویتس که معتقد به یادگیری مشاهده­ای خشونت و پرخاشگری در دوران کودکی و نوجوانی است و همچنین یادگیری مشاهده­ای بندورا طرح مقاله و ساخت آزمون طراحی گردید. جامعه­ی پژوهشی این بررسی شامل کلیه­ی مجرمین با اوصاف خشونت آمیز در زندان شهرستان آمنل در سال 1391 می­باشد که نمونه گیری تصادفی 80 نفر از آنها انتخاب و آزمون همبستگی در مورد آنها اجرا و پرونده­ی محکومینی و مددکاری آنها مورد مطالعه قرار گرفت. فرضیه­ی اصلی پژوهش معناداری میان وجود عوامل فردی و اجتماعی در وقوع جرایم خشونت آمیز را تأیید کرده است. و نیز رابطه­ معناداری میان کاهش سطح سواد مجرمان و گسترش سطح خشونت در جرایم ارتکابی­شان مشاهده شد. به دلیل شرایط خاص اجتماعی و اهمیت دهی والدین به موقعیت دختران بخش اعظم نمونه ­ها مرد بوده ­اند. ضریب پایانی پرسشنامه­ی محقق ساخته و درصد نمرات سؤالات مورد بررسی در میان آزمودنی­ها بالاتر از سطح میانه (60%) بوده است در پایان نیز چندین پیشنهاد از جمله ایجاد یک ساختار مددکاری گسترده با اهرم­های قدرتمند قانونی – قضایی ارائه گردید.
واژه­های کلیدی : خشونت، جرایم، علل ارتکاب، نظم اجتماعی ، مجازات
مقدمه
چنانچه میزان ابتلاء جوامع بشری به یک موضوع خاص را یکی از معیارهای اهمیت آن موضوع بدانیم به جرأت می­توان ادعا کرد که پرخاشگری و خشونت از جمله مسائل عمده و با اهمیتی است که انسان­ها از گذشته­های دور تاکنون به صورت گسترده­ای با آن سرو کار داشته و دارند. نگاهی گذرا به آمار خیره کننده و روز افزون جنایات و درگیری­هایی که در جوامع انسانی به وقوع می­پیوندد – که بخش عمده­ای از آنها ناشی از رفتارهای پرخاشگرانه است- مؤید این ادعا است.
به جاست در این جا گفتار یکی از نویسندگان (مونتاگو‏، 1976) را ذکر نماییم که می­گوید: «اغلب معتقدند که پرخاشگری انگیزه­ای است که باید درباره آن بیش­تر بدانیم؛ ما به یکدیگر حمله می­کنیم، آسیب می­رسانیم، و گاهی هم دیگر را می­کشیم، در واقع ما با دشنام دادن یا کوشش در جهت بی­آبرو کردن دیگران به صورت 

کلامی پرخاشگری می­کنیم»
به موازات پیشرفت صنایع و علوم و متحول شدن زندگی بشری، روابط انسانی نیز نسبت به قبل پیچیده­تر شده است. در این راستا، مشکلات و معضلات روحی و روانی فراوانی در جوامع انسانی به وقوع پیوسته که این امر ضرورت بررسی گسترده و دقیق موضوعات روان شناختی نظیر پرخاشگری را ایجاب نموده است. به طوری که امروزه پرداختن به موضوع پرخاشگری منحصر به کتب روان­شناسی نیست بلکه در دیگر حوزه­های علمی هم چون روان پزشکی، آسیب شناسی روانی، روان شناسی اجتماعی و حتی جرم شناسی که یکی از شاخه­های حقوق کیفری است، از جهات متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است.
خشونت و پرخاشگری به یکی از مسایل اجتماعی مهم و در خور توجه جوامع تبدیل شده است. افراد و گروه­های زیادی به دلایل و بهانه­های گوناگون با درگیر شدن در فرآیندهای خشونت آمیز آسیب­های فراوانی را به خود و سایرین وارد می­ کنند. در بسیاری از درگیری­های خشونت آمیز، لاجرم نیروی انتظامی مداخله می­ کنند و خشونت و درگیری وارد مرحله متفاوتی می­شود.
مواردی نیز به دنبال مداخله پلیس و خاتمه درگیری­ها، پدیده خشونت جمعی در زمان­ها و مکان­های دیگری و گاه در ابعادی بسیار گسترده­تر بروز می­ کند که نتیجه آن، تخریب اموال عمومی، صدمات جانی و مالی افراد ماجراجو و حتی بی­طرف و یا عابران و غیره است. از این رو، شناخت همه جانبه پدیده خشونت، بویژه از ابعاد روان شناسی اجتماعی و جامعه شناختی، به منظور دستیابی به راهکارهای اصولی برای پیشگیری و نیز کنترل آن از دغدغه­های اساسی جوامع دموکراتیک است.
عوامل متعددی می­توانند در شکل گیری رفتارهای مختلف جوانانم که صورت خشونت به خود می­گیرند مؤثر و نقش آفرین باشند. شناخت علمی این عوامل به منظور رسیدن به یک درک جامع از ماهیت این مسأله بسیار مهم است. همچنین، ضروری است عواملی که می­توانند بستری مناسب برای مراقبت و حمایت از جوانان در جهت احتزاز از خشونت فراهم آورند به خوبی شناسایی شوند.
تحقیقات زیادی حاکی از آنست که وجود یک عامل ریسک (Risk factor) در یک فرد به تنهایی نمی­تواند موجب بروز رفتار ضد اجتماعی و خشونت بار بشود.عوامل متعددی لزوماً باید با هم ادغام شوند تا دریک دوره زمانی مربوط به رشد فرد و تحول به دوره بلوغ و بزرگسالی رفتار وی را شکل ویژه­ای بخشند. عوامل ریسک به عواملی اطلاق می­شوند که شواهد قوی برای ارتباط علمی آنها با یک مسأله یا پدیده خاص عواملی چون : بیکاری و فقدان درآمد کافی برای زندگی، به ویژه برای تأمین امکانات ورزشی، تفریحی و گذران سالم اوقات فراغت برای نوجوانان و جوانان که نیاز مبرم و انکارپذیری برای آن به مانند نیاز گیاه به آب ، دارند. و یا شرایطی چون غربتی بودن، طرد شدگی، اخراج از مدرسه و یا اجبار درترک تحصیل، احساس بی­ عدالتی، بی­قدرتی اجتماعی نبود خانواده حمایت­گر و قابل اتکا، احساس محرومیت / ناکامی در برآورده شدن خواسته­ها و آمال کوچک و بزرگ و عواملی نظیر اینها می­توانند فرد را در مسیر حوادث و شرایط نامطلوب وخطرآفرین قرار دهند. به ویژه اگر الگوهای یادگیری اجتماعی و گروه های نقش­آفرین مناسبی در اختیار نباشد، احتمال الگوپذیری و مدل سازی منفی و ناسالم برای جوان فراهم­تر می­شود و زمینه مناسبی برای رفتارهای نابهنجار و ضداجتماعی فراهم می­گردد.
عوامل حمایت کننده، از طرف دیگر ، عواملی هستند که بالقوه احتمال درگیر شدن در رفتار خطرآفرین را کم می­ کنند. این عوامل می­توانند