مدل مفهومی تحقیق، نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری است که آن را می توان حاصل تلفیق سازههای اصلی چندین مدل مشهور در زمینه پذیرش فناوری دانست. سازههای اصلی تحقیق عملکرد مورد انتظار، تلاش مورد انتظار، تاثیرات اجتماعی و تسهیل شرایط است که با قصد رفتاری و به تبع آن رفتار استفاده از سیستم های اطلاعاتی رابطه دارد. به علاوه سازههای مدل، اعتماد به سیستمهای مدیریت اطلاعات پروژه نیز به مدل اضافه شده که نتایج تحقیق بیانگر برازنده بودن مدل است. روش تحقیق در این تحقیق مطالعات کتابخانهای و پرسشنامه است. با ترجمهی پرسشنامه های استاندارد در این حوزه و انجام تحقیقات پیش آزمون و بهره گیری از روشهای میدانی نظرات کارشناسان در حوزه استفاده از سیستم های مدیریت اطلاعات پروژه مورد ارزیابی قرار گرفت. ضریب آلفای کرونباخ آزمون پیش مطالعه در مرحله نخست 904/ 0 بوده که پس از حذف گزارههایی که اعتبار پرسشنامه را کاهش داده این میزان به مقدار 922/0 افزایش یافته است.
تعداد 88 پرسشنامه به تمام کاربران سیستم مدیریت اطلاعات پروژه مرکز همکاری های فناوری ریاست جمهوری توزیع گردید که 66 پرسشنامه تکمیل و بازگردانده شده که نتایج آن توسط نرم افزار spss تحلیل شد. با توجه به نتایج احصا شده، تمام فرضیه های پژوهش مورد تایید واقع شد و عملا رابطه بین متغیرهای وابسته با متغیرهای مستقل تحقیق جهت پذیرش سیستم مدیریت اطلاعات پروژه در نمونه مد نظر تایید گردید.
در این پژوهش باتوجه به اینکه اخذ اطلاعات از نمونه مد نظر با توجه به جایگاه حاکمیتی آن امری سهل الوصول نبود جهت گردآوری اطلاعات و پرسشنامه ها محدودیت هایی به وجود آمد.
نوآوری صورت گرفته در این تحقیق ورود به سیستم های اطلاعات مدیریتی در سطح سازمان های حاکمیتی است که از الگوی ساختاری تسهیلگری در توسعه فناوری های پیشرفته پیروی می کنند و به صورت پروژه ای نیز فعالیت می کنند که نتایج حاصله می تواند برای کشور در حوزه حاکمیتی نیز کاربرد داشته باشد.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1.مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………..1
1-2.بیان مساله……………………………………………………………………………………………………………………2
1-3. مدل مفهومی پژوهش…………………………………………………………………………………………………..3
1-4.اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………3
1-5. اهداف، سوالات و فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………..4
1-5-1. هدف انجام پژوهش………………………………………………………………………………………………..4
1-5-2. سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………….4
1-5-3. فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………………..5
1-6. روش انجام تحقیق………………………………………………………………………………………………………6
1-6-1. روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..6
1-6-2. نقشه راه تحقیق……………………………………………………………………………………………………….6
1-6-3. قلمرو زمانی و مکانی تحقیق…………………………………………………………………………………….7
1-6-4. مشکلات انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………..8
1-7. تعریف عملیاتی متغییرهای مستقل یا وابسته……………………………………………………………………8
فصل دوم: ادبیات پژوهش
2-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………11
2-2. ادبیات نظری و پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………11
2-2-1. رفتار و قصد انجام رفتار…………………………………………………………………………………………11
2-2-2. سلسله مراتب باورها، نگرش ها و رفتارها………………………………………………………………..12
2-2-3. سیستم اطلاعات مدیریت……………………………………………………………………………………….13
2-2-4. پذیرش فناوری اطلاعات………………………………………………………………………………………..38
2-2-5. مرکز همکاری های فناوری ریاست جمهوری…………………………………………………………..54
2-3. جمع بندی و تفسیر مدل مفهومی تحقیق………………………………………………………………………58
2-3-1 . پاسخ به سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………..60
2-3-2. تفسیر مدل مفهومی……………………………………………………………………………………………….62
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
3-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………67
3-2. طرح تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..67
3-2-1. دسته بندی تحقیقات بر حسب هدف……………………………………………………………………….67
3-2-2. دسته بندی تحقیقات بر حسب نحوه گردآوری داده ها (طرح تحقیق) …………………………68
3-2-3. واحد تحلیل…………………………………………………………………………………………………………68
3-2-4. مطالعات مقطعی……………………………………………………………………………………………………68
3-3. ابزار جمع آوری اطلاعات………………………………………………………………………………………….69
3-3-1. پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………………..69
3-3-2. متغییرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………..75
3-3-3. مقیاس های اندازه گیری………………………………………………………………………………………..79
3-3-4. جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………..80
3-4. روش تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………………………..80
3-4-1. روش های توصیفی……………………………………………………………………………………………….81
3-4-2. روش های تحلیلی………………………………………………………………………………………………..81
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………83
4-2. نتایج آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………….83
4-2-1. اطلاعات جمعیت شناختی……………………………………………………………………………………..83
4-2-2. نتایج آمار توصیفی متغیرهای مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………..88
4-3. بررسی و ارزیابی فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………92
4-3-1. نتایج آزمون اسپیرمن……………………………………………………………………………………………..93
4-3-2. نتایج وزن دهی متغیرهای تحقیق به روش آنتروپی شانون و انحراف معیار استاندارد…….100
4-3-3. آزمون های تکمیلی……………………………………………………………………………………………..101
فصل پنجم: نتایج و پیشنهادات
5-1. مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….105
5-2. پاسخ به سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………105
5-3. بررسی و ارزیابی آزمون های تکمیلی………………………………………………………………………..107
5-4. تحلیل نتایج تحقیق………………………………………………………………………………………………….107
5-5. پیشنهادات مدیریتی و محدودیت ها…………………………………………………………………………..109
5-5-1. محدودیت های تحقیق…………………………………………………………………………………………112
5-5-2. پیشنهادات برای تحقیقات آتی………………………………………………………………………………112
منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………………………..114
پیوست‌ها……………………………………………………………………………………………………………………….127
- مقدمه
در طی دهه ی اخیر، شدت یافتن رقابت میان سازمان‌ها در جهت بهینه‌سازی و مکانیزه سازی فرایندهای درون‌سازمانی توجه آن ها را به سمت شناخت دقیق‌تر و عمیق‌تر نیازها و خواسته‌های سازمان و کارکنان سوق داده است. علیرغم سرمایه‌گذاری‌های فراوان انجام‌شده درزمینه‌ی کاربری فناوریهای اطلاعاتی در عرصه مذکور میزان استفاده از این فناوری‌ها یا چندان بالا نبوده و یا اثربخشی مطلوب را نداشته است. این موضوع نیاز به انجام پژوهش برای شناسایی عوامل تعیین‌کننده پذیرش دستگاه‌های الکترونیکی سازمانی توسط کارکنان را آشکار می سازد. درک عواملی که موجب پذیرش فناوری های جدید می‌شود و ایجاد شرایطی که تحت آن، فناوری های اطلاعاتی موردنظر پذیرفته شود از پژوهش‌های مهم درزمینه شناسایی و تبیین رفتار مصرف‌کننده است. چراکه تبیین رفتار مصرف کنندگان که در این تحقیق کارکنان می‌باشند، امکان ارائه برنامه‌های مطلوب‌تر و افزایش رضایت آن ها در جهت سودآوری بیشتر را فراهم می‌آورد. با توجه به این مطلب این تحقیق باهدف شناسایی عوامل دارای رابطه با درک مفید بودن و سهولت استفاده از سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه در سازمان‌های پروژه محور توسط کارکنان، بر اساس نظریه یکپارچه پذیرش و به‌کارگیری فناوری (UTAUT)، شناسایی جایگاه متغیرهای محیطی در مدل رفتار کارکنان به‌نحوی‌که با کنترل آن ها امکان تغییر نگرش و افزایش بهره گیری کارکنان از خدمات الکترونیکی سازمانی در راستای کاهش زمان و افزایش بهره وری و ایجاد ارزش‌افزوده برای سازمان‌های پروژه محور انجام‌شده است.
مدل مفهومی تحقیق یکی از جدیدترین مدلها درباره پذیرش فناوری است که آن را می‌توان حاصل تلفیق سازه های اصلی چندین مدل مشهور درزمینه پذیرش فناوری دانست. سازههای اصلی تحقیق عملکرد مورد انتظار، تلاش مورد انتظار، تأثیرات اجتماعی، اعتماد و تسهیل شرایط است که با قصد رفتاری و به‌تبع آن رفتار استفاده از سیستم مدیریت اطلاعات پروژه رابطه دارد. روش تحقیق در این تحقیق مطالعات کتابخانهای و پرسشنامه است. با ترجمه پرسشنامه‌ها‌ی استاندارد در این حوزه و انجام تحقیقات پیش‌آزمون و بهره‌گیری از روشهای میدانی نظرات مدیران مورد ارزیابی قرار گرفت.
در این فصل که نخستین فصل تحقیق بوده و طرح و شالودهی اصلی آن تبیین می شود؛ نخست مساله تحقیق بیان می شود. همچنین مهمترین مدلهای ارائه شده در مورد موضوع تحقیق معرفی می شود؛ و از میان مدلها مدل مفهومی که اساس تحقیق بر پایه ان انجام شده انتخاب شده و به طور مفصل تر تشریح میگردد. برای توجیه علل انجام تحقیق اهمیت ضرورت و نتایج احتمالی تحقیق بیان میگردد. همچنین مهمترین مشکلات احتمالی در انجام تحقیق ذکر شده و اهداف سوالات و فرضیات تحقیق بیان میگردد. در پایان روش تحقیق از نظر شیوه انجام تحقیق ذکر گردیده و متغییر های مستقل و وابسته تحقیق و دامنه زمانی و مکانی آن تعریف می شود.
- بیان مساله
امروزه رقابت برای ارائه ی خدماتی که بهینه‌سازی و تسریع فرایندها را شامل می‌شوند، به‌عنوان یک مسئله راهبردی کلیدی برای سازمان‌ها مطرح است. با توجه به رشد چشمگیر و سرعت تحولات تکنولوژی در جهان حرکت به سمت بهینه‌سازی و مکانیزه نمودن فرایندها در سازمان‌ها را به‌عنوان مقدمه‌ای برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار می‌توان قلمداد کرد.
ازآنجاکه کاربران سیستمهای اطلاعاتی به‌نوعی مصرف کننده تلقی می‌شوند پذیرش یا عدم پذیرش فناوری در حوزه رفتار مصرف‌کننده مطرح می‌شود؛ و با توجه به ماهیت آن ها می‌توان پذیرش آن را در حوزه‌ی سیستم های اطلاعاتی مطرح نمود.
فناوری به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین عواملی است که کسب‌وکارها را دچار دگرگونی بنیادین ساخته است. سیستمهای اطلاعاتی به‌ویژه سیستمهای مدیریت اطلاعات پروژه نیز از این امر مستثنا نبوده و در جهت تسریع و مدیریت فرایند پروژه و مستندسازی دقیق آن کاربرد قبال توجهی را دارا می‌باشند.
علیرغم سرمایه‌گذاری‌های فراوان انجام‌شده درزمینه کاربری فناوریهای اطلاعاتی در عرصه‌ی مدیریت اطلاعات پروژه میزان استفاده از این فناوری‌ها چندان بالا نیست. این موضوع نیاز به انجام پژوهش برای شناسایی عوامل تعیین‌کننده پذیرش سیستمهای مدیریت اطلاعات پروژه توسط کاربران را آشکار می‌سازد.
ازاین‌رو درک عواملی که موجب پذیرش فناوریهای جدید می‌شود و ایجاد شرایطی که تحت آن، فناوریهای اطلاعاتی موردنظر پذیرفته شود از پژوهش‌های مهم درزمینه فناوری اطلاعات و شناسایی و تبیین رفتار مصرف‌کننده است. بررسی عوامل مؤثر بر رفتار مصرف‌کنندگان در استفاده از خدمات الکترونیکی برای افزایش اثربخشی فرایندهای سازمانی امری ضروری است.
بنابراین پژوهش حاضر در پی شناسایی عوامل تعیین‌کننده پذیرش فناوری سیستمهای اطلاعات پروژه توسط کاربران می‌باشد. به‌عبارت‌دیگر این پژوهش درپی درک عواملی می‌باشد که موجب پذیرش فناوریهای جدید شده و ایجاد شرایطی که تحت آن، فناوریهای اطلاعاتی موردنظر پذیرفته شوند.
- مدل مفهومی پژوهش
محققین حوزه های سیستم های اطلاعاتی یا فناوری اطلاعات با مدل های متعددی در حوزه ی پذیرش فناوری مواجه هستند که از این مدل ها می توان به مدل های تئوری رفتار منطقی، تئوری رفتار برنامه ریزی شده، مدل پذیرش فناوری، مدل پذیرش فناوری 2، مدل تناسب بین وظیفه و فناوری و غیره اشاره نمود که یکپارچه کردن مدل ها در قالب تئوری یکپارچه پذیرش و به‌کارگیری فناوری از اهمیت بالایی برخوردار است. ازاین‌رو مدل نهایی این تحقیق نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری است که آن را می‌توان حاصل تلفیق چندین مدل مشهور درزمینه پذیرش فناوری دانست. هدف این نظریه دست یافتن به دیدگاه واحد درباره پذیرش کاربران است. شکل 1-1 نمونه ای از این مدل را نشان میدهد.
| استفاده واقعی |
| قصد استفاده |
| عملکردمورد انتظار |
| تلاش مورد انتظار |
| تاثیرات اجتماعی |
| اعتماد |
| تسهیل شرایط |
| شکل 1 1. مدل مفهومی تحقیق |
- اهمیت و ضرورت تحقیق
در عصر حاضر نمی‌توان از فناوری های نوین به‌عنوان عاملی کلیدی در کسب مزیت رقابتی غافل شد. چرخه های پیدایش، رشد، بلوغ، انحطاط و مرگ شرکتهای تجاری را مجموعه ای از تعاملهای پیچیده بین فناوری و اقتصاد ایجاد می‌کند. فناوری های جدید برهم زننده ی نظم گذشته جایگزین فناوری های قدیمی شده‌اند. شرکتها با نقاط عطفی مواجه شده‌اند که در آن ها رشد به‌طور ناگهانی تغییر می‌یابد. ازاین‌رو مؤسسات و مراکزی که می‌خواهند در عرصه ی رقابت برنده شوند و یا تاثیر گذار باشند نباید در حاشیه بنشینند. آنان باید آینده نگر باشند. اگر کاری نکنند رقبا دست به اقدام خواهند زد و یا اثرگذاری آنها کاهش می یابد و آنان در محاصره ی رویدادهای حاصل از این اقدام قرار می‌گیرند. به روز بودن و توجه به این موارد، امکان اتخاذ راهبردهای متناسب را افزایش خواهد داد.
در حوزه‌ی مؤسسات مختلف خواه تولیدی یا خدماتی، باید اذعان نمود که سازمان‌ها تنها مجموعه‌ای از افراد نیستند. هر سازمان قوانین و فرهنگ خاص خود را به وجود می‌آورد که بر افراد شاغل در آن سازمان تأثیر می‌گذارد (هاوکینز، بست و کانی، 1385, ص. 578). ازاین‌رو ارزیابی رفتار مؤسسات مختلف حائز اهمیت و ارزش است. این امر به بهبود تصمیم گیری در جنبه های اجرایی مدیریت در بخش های مختلف منجر شده و به مخاطبان این بخش‌ها در اتخاذ تصمیمات مناسب‌تر کمک شایانی می‌کند.
در این زمینه نمی توان از فناوریهای نوین و به تبع آن ها پذیرششان به عنوان عاملی کلیدی در کسب مزیت رقابتی و اثرگذاری غافل شد. چرخههای پیدایش، رشد، بلوغ، انحطاط و مرگ شرکتهای تجاری را مجموعه ای از تعاملهای پیچیده بین فناوری و اقتصاد ایجاد می کند. فناوریهای جدید برهم زنندهی نظم گذشته جایگزین فناوریهای قدیمی شده اند. شرکتها با نقاط عطفی مواجه شده اندکه در آنها رشد به طور ناگهانی تغییر می یابد.
اهداف، سوالات و فرضیات تحقیق
- هدف انجام پژوهش
هدف از انجام این پژوهش عبارت است از:
شناسایی عوامل دارای رابطه با تسهیل استفاده از سیستم مدیریت اطلاعات پروژه در سازمان‌های پروژه محور در حوزه فناوری پیشرفته.
- سوالات تحقیق
سؤال 1: آیا متغیر عملکرد مورد انتظار سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه با قصد استفاده کارکنان سازمان های تسهیلگر فناورانه پروژه محور رابطه دارد؟
سؤال 2: آیا متغیر تلاش مورد انتظار از سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه با قصد استفاده کارکنان سازمان های تسهیلگر فناورانه پروژه محور رابطه دارد؟
سؤال 3: آیا متغیرتأثیرات اجتماعی از سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه با قصد استفاده کارکنان سازمان های تسهیلگر فناورانه پروژه محور رابطه دارد؟
سؤال 4: آیا متغیر تسهیل شرایط سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه با استفاده کارکنان سازمان های تسهیلگر فناورانه پروژه محور رابطه دارد؟
سؤال 5: آیا متغیر اعتماد به سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه با قصد استفاده کارکنان سازمان های تسهیلگر فناورانه پروژه محور رابطه دارد؟
سؤال 6: آیا متغیر قصد استفاده از سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه با استفاده کارکنان سازمان های تسهیلگر فناورانه پروژه محور رابطه دارد؟
- فرضیه های تحقیق
فرضیه 1: عملکرد مورد انتظار سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه با قصد استفاده از آن رابطه مثبتی دارد.
فرضیه 2: تلاش به سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه با قصد استفاده از سیستم رابطه مثبتی دارد.
فرضیه 3: تأثیرات اجتماعی از سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه با قصد استفاده از سیستم رابطه مثبتی دارد.
فرضیه 4: تسهیل شرایط سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه با بهره گرفتن از آن رابطه مثبتی دارد.
فرضیه 5: اعتماد به سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه با قصد استفاده از آن رابطه مثبتی دارد.
فرضیه 6: قصد استفاده از سیستم الکترونیکی مدیریت اطلاعات پروژه با بهره گرفتن از سیستم رابطه مثبتی دارد.
- روش انجام تحقیق
هدف از انجام تحقیق حاضر شناسایی عوامل دارای رابطه با تسهیل استفاده از سیستم مدیریت اطلاعات پروژه در سازمان‌های پروژه محور می‌باشد که با توجه به این هدف و پیاده‌سازی مدل تحقیق در سازمان مدنظر به‌عنوان مطالعه موردی، تحقیق حاضر در دسته تحقیقات کاربردی قرار می‌گیرد.
- روش تحقیق
آخرین نظرات