. از دیگر مزایای این روش می­توان به موارد ذیل اشاره کرد (چارنز1و دیگران، 1995):

تمرکز بر هریک از مشاهدات در مقابل میانگین جامعه.
ایجاد یک روش اندازه ­گیری منحصر به فرد و جامع برای هر واحد که از ورودی­ ها برای ایجاد خروجی­ها استفاده می­ کند.
در نظر گرفتن چندین ورودی و خروجی بطور همزمان.
بی­نیازی این روش از دادن وزن و یا قیمت به ورودی­ ها و خروجی­ها.
ارائه جواب بهینه پار­تو.
سازگار با متغیرهای برون­زا
تخمین تغییر در ورودی­ ها و خروجی­ها برای تبدیل کردن واحدهای ناکارا به واحدی کارا.
این مدل که در سال 1978 توسط چارنز، کوپر و رودز معرفی گردید، با تمرکز بر هر یک از واحدهای تصمیم ­گیری، اوزانی برای ورودی و خروجی­های آنها  بصورت جداگانه محاسبه و با بهره گرفتن از نسبت مجموع موزون ورودی­ ها به خروجی­ها، کارایی هر واحد را بدست می­آورد.  سادگی فهم و اجرای روش تحلیل پوششی داده ها و در کنار آن دقت بالا و کاربرد وسیع آن در زمینه ها مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی باعث شده است پژوهشگران زیادی از این روش برای دست یافتن به اهداف خود استفاده کنند (جعفریان مقدم و قیصری، 1389). یکی از مهم ترین سؤالات در خصوص این روش بحث پیرامون اوزان محاسبه شده برای شاخص­های ورودی و خروجی است. گروهی از محققین معتقدند محاسبه اوزان مختلف برای شاخص­های یکسان در مجموعه ­ای از واحدهای تصمیم ­گیری همگن منطقی به نظر نمی­رسد و از این رو در جستجوی مدل­هایی برای محاسبه اوزان مشترک شاخص­های ورودی و خروجی بر آمده­اند (صالحی صدقیانی و دیگران، 1389)؛ از دیگر ضعف های مدل کلاسیک، قدرت تشخیص و رتبه بندی ضعیف بین واحدهای تصمیم ­گیری می باشد (مهرگان و شفیعی، 1383).

در برخی از مدل هایی که برای محاسبه وزن های مشترک ارائه شده است، ابتدا مدل CCR مربوط به هریک از واحدهای تصمیم ­گیری بطور جداگانه حل می­شود و سپس از با بهره گرفتن از وزن هایی که از مدل های CCR بدست می­آید، به محاسبه وزن های مشترک اقدام می­شود. در پژوهش حاضر سعی بر آن است که مدلی جامع برای محاسبه وزن های مشترک ارائه شود، بطوریکه برای محاسبه اوزان مشترک، نیازی به نوشتن و حل مدل CCR هر یک از واحدهای تصمیم­­گیری بطور مجزا نباشد و تنها با نوشتن و حل یک مدل، وزن های مشترک محاسبه گردد.

شایان ذکر است در عصر کنونی، کشورهای مختلف به علم ، فناوری و نوآوری به مثابه منابع کلیدی برای کسب مزایای رقابتی و همچنین به منزله ابزار اساسی برای بهبود بخشیدن سطح زندگی مردم می­نگرند و موسسه­های بین المللی نیز توسعه یافتگی کشورها را بر اساس همین معیارها ارزیابی می­ کنند (نوفرستی و محمدی، 1388). از طرفی دیگر مبنای ثروت آفرینی در اقتصاد امروز،  دانش و تخصص است و کشورها با بهره گرفتن از عناصر نوآوری، دانش و اطلاعات ثروت می آفرینند. از این رو نوآوری مولفه­ایست که به عنوان ضرورتی جهت ارتقا سطح زندگی و رفاه انسان ها و جوامع مورد توجه صاحبنظران اقتصادی قرار گرفته است. لذا بررسی شاخص های نوآوری امری ضروری بنظر می­رسد (شاه آبادی و ساری گل، 1392).

با توجه به اهمیت نوآوری و تأثیر آن بر رشد اقتصادی، توزیع درآمد، رفاه سطح زندگی، بهره­وری و محیط زیست، در این مطالعه سعی بر آن است تا با بدست آوردن شاخص های سنجش  نوآوری، عملکرد برخی از کشورها را از نظر  نوآوری با بهره گرفتن از مدل ارائه شده، ارزیابی و رتبه بندی نموده تا ضمن مشخص شدن کشورهای کارا و ناکارا، رتبه کشور جمهوری اسلامی ایران در میان کشورهای منتخب تعیین شود و برای آنکه ایران به کشوری نوآورتر تبدیل شود، الگوهایی مناسب برای آن در نظر گرفته می­شود و راهکارهایی برای نوآورتر شدنش ارائه می­گردد.

در این مطالعه برای تعیین داده ها و اطلاعات لازم برای مورد مطالعه (کشورهای منتخب جهان با شاخص های نوآوری )، از گزارش شاخص جهانی نوآوری در سال 2014(GII2014) استفاده شده است. این شاخص نقش نوآوری را به عنوان محرک رشد اقتصادی و رفاه کشورها مهم و کلیدی می شناسد و هدف آن بدست آوردن جنبه های چندگانه نوآوری و کاربردپذیری یکسان آن برای اقتصادهای توسعه یافته و نوظهور است. برای تحقق این هدف، شاخص GII به سیاست گذاران و رهبران کسب وکار کمک می کند فراتر از معیارهای تک بعدی نوآوری حرکت کرده و به تحلیل کلی گرانه ای از محرکان نوآوری و نتایج آن برسند.

در طول هفت سال گذشته GII یک مرجع مهم در نوآوری بوده است؛ بطوری که تصمیم گیران سیاسی با هدف توسعه عملکرد نوآوری کشورها از آن به عنوان یک ابزار استفاده می کنند.

3-1- اهمیت و ضرورت موضوع
از مهم ترین دغدغه ی ذهنی مدیران، تصمیم گیری می باشد. تصمیم گیری یکی از مهم ترین نقش های مدیریت می باشد. حتی برخی از محققین نظیر سایمون تصمیم گیری را معادل مدیریت دانسته اند (غضنفری و غفاریان، 1379).

دانش تحقیق در عملیات بر اساس مبانی قدرتمند ریاضی خود کاربرد گسترده ای در زمینه های مختلف تصمیم گیری دارد. یکی از شاخه­های کاربردی این دانش، تحلیل پوششی داده ها در مسئله سنجش کارایی نسبی مجموعه ای از واحدهای همسان با چندین ورودی و خروجی مشابه است. بنا بر ادعای پدیدآورندگان این روش، پس از پیدایش آن بیش از هزاران مقاله و کتاب در این خصوص تدوین و بسیاری از مراکز تحقیقاتی بر روی آن فعالیت داشته اند (کوپر[1] و دیگران، 2006).

در دهه­های اخیر نیز ادبیات آکادمیک و مدیریتی، توجه روز افزونی به مسئله اندازه ­گیری عملکرد سازمان داشته است؛ چرا که منجر به انگیزش کارکنان، پشتیبانی از تصمیم ­گیری و بهبود مستمر و افزایش ارتباطات و هماهنگی می­شود (چیسا[2] و دیگران، 2009) .

بهبود مستمر عملکرد سازمان ها با ایجاد نیروی عظیم هم افزایی می ­تواند پشتیبان برنامه رشد و توسعه و ایجاد فرصت های تعالی سازمان شود، بدون بررسی و کسب آگاهی از میزان پیشرفت و دستیابی به اهداف و بدون شناسایی چالش های پیش روی سازمان و کسب بازخور و اطلاع از میزان اجرای سیاست های تدوین شده و شناسایی مواردی که به بهبود جدی نیاز دارند، بهبود مستمر عملکرد میسر  نخواهد شد. تمامی موارد مذکور، بدون اندازه گیری و ارزیابی امکان پذیر نیست. موضوع اصلی در تمام تجزیه و تحلیل­های سازمانی، عملکرد است و بهبود آن مستلزم اندازه گیری است و از این رو سازمان بدون سیستم ارزیابی عملکرد قابل تصور نمی­باشد (آکاراتونگا[3] و دیگران، 2007)

همچنین ارزیابی عملکرد به عنوان ابزار مدیریت عملکرد، می ­تواند مبنای استواری برای تصمیم ­گیری در مورد مسائل مختلف سازمان باشد (لثام[4] و دیگران، 2005)

از طرفی امروزه با توجه به رشد و اهمیت فزاینده سازمان ها در اجتماع، ارزیابی عملکرد آنها بسیار مورد توجه قرار گرفته است و شاخص های گوناگونی به عنوان معیار عملکرد سازمان ها مطرح شده است؛ که کارایی از اینگونه معیارها می باشد (آذر و زارعی محمود آبادی، 1392).

کارایی، توانایی یک بنگاه در بدست آوردن حداکثر ستانده از یک مجموعه نهاده معین با فرض فناوری معلوم و یا توانایی یک بنگاه برای بازده معین با حداقل مجموعه نهاده­های در دسترس تعریف می­شود (فارل[5]، 1957).

امروزه کارایی به عنوان یک فرهنگ و چشم انداز در تمام حیطه­های کار و زندگی بشر مطرح می باشد و عامل پیشرفت و توسعه اقتصادی است. از طرفی، الگوهای 

ارزیابی کارایی به عنوان یک موضوع مهم مورد توجه فعالان در این حوزه بوده است. (آذر و زارعی محمود آبادی، 1392). همچنین کارایی یک مفهوم مدیریتی است که سابقه­ای طولانی در علم مدیریت دارد (ویتزل[6]، 2002).کارایی نشان می­دهد که یک  سازمان به چه خوبی از منابع خود در راستای تولید نسبت به بهترین عملکرد در مقطعی از زمان استفاده کرده است (صالحی صدقیانی و دیگران، 1389).

اغلب روش های اندازه گیری کارایی تا سال 1957 میلادی، بر شاخص جزئی تولید تأکید داشتند. فارل با درک این ضعف و با بهره گرفتن از مفهوم تابع تولید مرزی، به اندازه گیری شاخص کلی عوامل تولید پرداخت. در سال 1976 میلادی، رودز با بهره گرفتن از مدل فارل به مقایسه واحدهای مشابه با چند نهاده و ستانده در فضای بازده به مقیاس ثابت پرداخت و نتیجه را تحت عنوان CCR ارائه کرد (چارنز[7] و دیگران، 1978).

چالش های رقابت در دنیای امروز بویژه در کشورهای در حال توسعه، تغییر کرده است ، تمرکز بر تغییر ساختار، کاهش هزینه و بالا بردن کیفیت جای خود را به نوآوری داده است (فارمن[8] و دیگران، 2002).

از طرفی ویژگی عصر حاضر، عصر صنایع مبتنی بر دانش است و بر این اساس ثروتمندترین کشورهای جهان، کشوری است که توانایی تولید دانش بیشتری را داشته باشد. از این رو، کشورهایی موفق هستند که نوآوری نوک پیکان حرکت آنان را تشکیل می دهد (شاه آبادی و ساری گل، 1392).

طبق نظر پیتر دراکر[9] (1985) در  جهانی که دستخوش تغییر و دگرگونی است و امنیت آن هر روز در معرض خطر است، تنها راه بقا، ابداع و نوآوری است (دراکر، 1985). ایده اصلی نوآوری، مبتنی بر این نکته است که نوآوری سبب افزایش تولید از طریق افزایش توان تولید افراد و نهایتاً افزایش رشد اقتصادی می­گردد و همچنین نوآوری به عنوان منبع کلیدی برای ایجاد مزیت نسبی محسوب می­شود و یکی از عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی است (ربیعی، 1388). در نهایت می­توان بیان داشت که افزایش رشد اقتصادی، افزایش بهره­وری و تولید ثروت از علم و فناوری، تولید فناوری و کالا و خدمات جدید و ایجاد اشتغال­های مولد از جمله فواید نوآوری می باشد (شاه آبادی و ساری گل، 1392).

4-1- گزاره های تحقیق
1-4-1- پرسش های تحقیق
مدل ریاضی ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیم گیری با روش تحلیل پوششی داده ها و وزن های مشترک چگونه است؟
وزن شاخص های نوآوری کشورهای منتخب به چه صورت است؟
کارایی کشورهای منتخب با بهره گرفتن از مدل­های ارائه شده چه مقدار است؟
برای نوآورتر شدن جمهوری اسلامی ایران چه راهکارهایی می­توان ارائه داد؟
2-4-1- هدف های تحقیق یا نتایج مورد انتظار
در این پژوهش به دنبال آن هستیم که ابتدا روشی برای ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیم گیری با رویکرد تحلیل پوششی داده ها وزن های مشترک ارائه دهیم و سپس به عنوان مورد مطالعه، با بهره­ گیری از مدل ارائه شده، کشورهای منتخب جهان را از نظر نوآوری مورد ارزیابی قرار دهیم.

5-1- روش کلی تحقیق
با توجه به اینکه هدف تحقیق حاضر، ارائه روشی برای ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیم گیری می باشد، لذا این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی است و تحقیق کاربردی تحقیقی است که یافته های آن را می توان برای حل مسائل اجتماعی بکار برد، و از آنجا که در آن متغیرها دستکاری نشده و شرایط آزمایشگاهی وجود ندارد، از نوع تحقیقات توصیفی می باشد. هدف از اجرای تحقیق توصیفی عمدتاً شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرآیند تصمیم گیری است. و از لحاظ ماهیت می ­تواند در زمره تحقیقات توسعه­ای به شمار آید. این نوع تحقیقات، فرآیندی جهت جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات به منظور تصمیم ­گیری هستند.

1-5-1- قلمرو مکانی-جامعه تحقیق
جامعه این تحقیق 142 کشوری است که داده ها و اطلاعات آنها در گزارش شاخص جهانی نوآوری  سال 2014 قابل دسترسی است.

 

در گذشته رضایت عمومی فرد از موقعیت مالی یا دارایی خود مشخص کننده رفاه او بوده است، اما در موقعیت کنونی با بهبود سطح  زندگی مردم ادراک فرد از جنبه های مالی و غیر مادی وضعیت مالی تعیین کننده احساس رفاه مالی است، ادراکاتی شامل رضایت از درآمد و پس انداز، آگاهی از موقعیت های سایر افراد، توانایی برآورده ساختن نیازها، حس امنیت مادی و حس راحتی، احساس عدالت و رضایت نسبت به سیستم توزیع درآمد در جامعه تعیین کننده احساس رفاه فرد است( ون پراگ[2]، 2003).

رضایت از زندگی به عنوان یک تکامل جهانی زندگی فردی تعریف شده است و با عنوان جنبه کلیدی زندگی و رفاه ذهنی تعریف شده است. رضایت مثبت از زندگی با برخی از نتایج انطباقی مرتبط است و به عنوان یک نتیجه مهم و تسهیل کننده بالقوه برای توسعه سایر رفتارها و  ویژگی های مثبت نگریسته می شود (شاگرن[3]، 2006). رفاه مالی یک ساختار چند بعدی است تا یک ساختار تک بعدی. یک بخش مهم از رفاه مالی، رضایت از ابعاد مختلف زندگی است. یکی از این ابعاد، شرایط مالی شخص است. محققین در طول 30سال گذشته، معیارهای عینی و ذهنی را آزمون کرده اند، که این معیارها برای توصیف شرایط مالی خانوار و افراد بوده است. بهبود نتایج رفاه مالی، حاصل از تغییرات رفتارهای مالی طراحی شده است. برنامه های مذکور باید قابلیت این را داشته باشند که نشان دهند رفتارهای علمی و مالی منجر به کاهش مشکلات مالی و افزایش رفاه مالی می شود (آی می[4]،2006).

با توجه به مطالب پیش گفته و اهمیت روز افزون مبحث سواد مالی ، پژوهش حاضر در پی سنجش سواد مالی دانشجویان و بررسی روابط اجتماعی آن با رفاه مالی وذهنی آنهاست

ضرورت انجام تحقیق
اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق را می توان از دو منظر تئوری و کاربردی تقسیم کرد: از نظر کاربردی سواد مالی، رفاه مالی و رفاه ذهنی فاکتورهایی هستند که در عملکرد فرد در محیط کاری تاثیر گذارند. افرادی که دارای سواد مالی بالاتری باشند می توانند برای خانواده هایشان تصمیمات بهتری بگیرند و از امنیت رفاهی و اقتصادی بیشتری برخوردار می شوند. به صورت کلی می توان گفت تحت تاثیر فشارهای اجتماعی و روانی کمتری قرار می گیرند.

علاوه بر این سازمان هایی که کارکنان آن دارای سواد مالی بالاتری هستند و از نظر مالی در رفاه هستند از رضایت شغلی بالاتری برخوردارند، به گونه ای که می توان گفت رضایت شغلی می تواند بر رضایت زندگی افراد تاثیر گذارد. رضایت شغلی بیشتر دارای بهره وری بالاتر بوده و اینکه افراد مزایای سازمان خود را بهتر درک می­ کنند و تعهد بیشتری را نسبت به سازمان خود نشان می دهند (کیم ، 2007). در مقابل عدم سواد مالی؛ زندگی افراد، خانواده ها، دوستان و شرکای تجاری آنها را به دلیل اخذ تصمیمات نامناسب مالی تحت تاثیر قرار می دهد و این امر اثرات نامطلوبی بر جامعه داشته؛ تا آنجا که می تواند به کاهش ثروت ملی و در نهایت کاهش سطح رفاه مالی در جامعه منجر شود (معین الدین و همکاران، 1390). اثرات نگرانی مالی بر زندگی کاری و شخصی نیز در تحقیقات مختلف به اثبات رسیده است. نگرانی مالی بیشتر نه تنها موجب کاهش میزان رضایت از زندگی شده؛ بلکه عملکرد فرد را در محیط کار تهدید می کند. نگرانی مالی میزان افسردگی، اعتماد به نفس و توانایی مدیریت زندگی شخصی و کاری افراد را تهدید می کند. نگرانی مالی موجب کاهش بهره وری، کاهش کیفیت، کمیت و کارامدی فرد در محیط کار شده و غیبت، تاخیر و عدم تمرکز روی کار را افزایش می دهد.

در بحث ضرورت یادگیری سواد مالی برای دانشجویان؛ نیز نتایج مطالعات انجام گرفته بیانگر آن است که دانشجویانی که حداقل مبلغی را برای پوشش هزینه های شهریه و . از والدین خود دریافت می کنند نسبت به دانشجویانی که استقلال مالی دارند بیشتر دچار شکست شده یا در ترم های تحصیلی خود مشروط می شوند و در کل معدل کمتری دارند (معین الدین و همکاران، 1390). بر این اساس تحقیق حاضر در نظر دارد تا ضمن اندازه گیری سطح سواد مالی، به بررسی ارتباط آن با رفاه ذهنی ورفاه مالی دانشجویان بپردازد.

اهداف تحقیق
بررسی سطح سواد مالی دانشجویان استان یزد
بررسی سطح رفاه ذهنی دانشجویان استان یزد
بررسی تاثیر سواد مالی بر رفاه ذهنی و رفاه مالی دانشجویان استان یزد
فرضیه های تحقیق
هر تحقیق علمی به منظور جواب دادن به برخی از سوالات برای قبول یا رد فرضیه ها صورت می گیرد. فرضیه های مرتبط با تحقیق، می توان به موارد ذیل اشاره نمود :

دانشجویان استان یزد از نظر مالی با سواد هستند .
سواد مالی بر رفاه ذهنی دانشجویان استان یزد تاثیر می گذارد.
سواد مالی بر رفاه مالی دانشجویان استان یزد تاثیر می گذارد.
متغیرهای جمعیت شناختی دانشجویان بر سواد مالی آنها تاثیر دارد.
1-6- روش تحقیق

تحقیقات را از نظر هدف می توان به تحقیق بنیادی، کاربردی و اقدام پژوهشی طبقه بندی کرد (شریفی و شریفی، 1383). روش تحقیق حاضر از این جهت که نتایج مورد انتظار آن در فرآیند ارتقاء بینش دانشجویان در زمینه رفاه مالی و سواد مالی و رفاه ذهنی به خدمت گرفت از نوع کاربردی می باشد .

در تحقیقاتی که یک متغیر  تابعی از چندین متغیر بوده که به طور مشترک بر آن اثر می گذارند روش تحقیق همبستگی بهترین روش محسوب می شود. (شریفی، شریفی، 1383). بر همین اساس روش تحقیق حاضر از نوع همبستگی می باشد.همچنین تحقیق حاضر به لحاظ شیوه اجرا یک تحقیق توصیفی-پیمایشی است. زیراضمن توصیف و تشریح وضع موجود جامع، در گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده می گردد.

 

1-7-        روش و ابزار گردآوری اطلاعات
نظر به اینکه این تحقیق یک  پژوهش توصیفی و کاربردی است لذا برای جمع آوری اطلاعات از روش های استفاده شده است:

روش کتابخانه ای : برای گردآوری اطلاعات مربوط به پیشینه و ادبیات تحقیق (اطلاعات ثانویه) از روش کتابخانه ای استفاده شده است.
روش میدانی: از ابزار پرسش نامه برای گردآوری اطلاعات دانشجویان (اطلاعات اولیه) استان یزد استفاده می شود.
1-8-       قلمرو تحقیق(مکانی – زمانی و موضوعی)
قلمرو مکانی:

مطالعه حاضر در بین دانشجویان استان یزد در سال 1393 انجام  خواهد شد. تعداد کل دانشجویان استان یزد بیش از  30000 نفر می باشند که جامعه آماری این مطالعه را تشکیل می دهند. . بر این اساس حجم نمونه این تحقیق بر اساس جدول دمورگان و با توجه حجم جامعه 30000 نفری برابر 384 نفر خواهد بود.

 

قلمرو موضوعی:

در این مطالعه به سنجش سواد مالی دانشجویان استان یزد و بررسی ارتباط میزان سواد مالی آنان با رفاه ذهنی و رفاه مالی آنها پرداخته شده است.

قلمرو زمانی پژوهش

فرایند انجام این پژوهش از ابتدای فروردین سال 1393شروع شده و تا پایان اردیبهشت 1393 ادامه یافته است.

 

قلمرو مکانی پژوهش(جامعه آماری)

معمولا” در هر پژوهش،  جامعه مورد بررسی مجموعه ای است که پژوهشگر مایل است درباره صفت های متغیر واحدهای آن به مطالعه بپردازد. در این پژوهش جامعه آماری، شامل شرکت های است که در زمینه تولید نرم افزار و صادرات آن فعالیت می کنند و عضو اتحادیه صادر کنندگان نرم افزار می باشند.

قلمرو زمانی پژوهش:

قلمرو زمانی این تحقیق حدودا” یکسال از بهمن ماه سال 1389 می باشد.

قلمرو موضوعی:

قلمرو موضوعی این تحقیق شرکت های نرم افزاری عضو اتحادیه صادرکنندگان نرم افزار، که در امر صادرات  نرم افزار مشغول به فعالیت هستند می باشد.

1-8) روش تحقیق
این تحقیق از نوع کاربردی می باشد و نتایج حاصل از آن در زمینه کمک به صادرات نرم افزار           قابل استفاده می باشد. همچنین از نظر روش تحقیق ، تحقیق حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی می باشد.

 

1-8-1) روش جمع آوری اطلاعات

الف)روش کتابخانه ای: در این روش انواع اطلاعات مکتوب از کتابخانه ها (کتب، مقالات و.) جمع آوری شده است.

ب) روش میدانی: برای جمع آوری اطلاعات در زمینه آزمون فرضیه ها، ازطریق توزیع پرسش نامه ها

بین شرکت ها اقدام شده است.

1-8-2) جامعه و نمونه آماری
معمولا” در هر پژوهش، جامعه مورد بررسی مجموعه ای است که پژوهشگر مایل است درباره صفت های متغیر واحدهای آن به مطالعه بپردازد. در این پژوهش جامعه آماری شامل کل شرکت های نرم افزاری عضو اتحادیه صادرکنندگان نرم افزار می باشد که تعداد آن 94 شرکت بوده است. که کل آن به عنوان نمونه انتخاب شده است ولی به دلایلی از جمله عدم تمایل بعضی شرکت در تکمیل پرسشنامه ،        عدم دسترسی به شرکت ها به دلیل تغییر آدرس، عدم تکمیل به دلیل فعال نبودن در زمینه صادرات فقط 31 شرکت پرسشنامه این تحقیق را تکمیل نموده اند.

1-8-3) روش تجزیه و تحلیل داده ها
شامل دو بخش است: آمار توصیفی و استنباطی

آمار توصیفی

این نوع آمار صرفا” به توصیف جامعه می پردازد و هدف آن محاسبه پارامترهای جامعه است.(آذر ومومنی، 1383،ص 8)

 

این پژوهش از آن جهت که سعی در توصیف ، ارزیابی و تفسیر شرایط و وضع موجود در سازمان مورد  بررسی دارد تحقیق توصیفی و از منظر آن که در شرایط واقعی سازمان اجرا می شود و موقعیت جاری سازمان را بدون دستکاری مورد نظر قرار می دهد میدانی است و همچنین از آن جهت که راهکارهایی جهت بهبود و توسعه ارائه می دهد کاربردی- توسعه ای  است. به علت محدود بودن نسبت جامعه آماری به مدیران ارشد سازمان مرکزی، حجم نمونه پرسشنامه برابر با کل جامعه آماری است، همچنین با توجه به موضوع، برای گردآوری اطلاعات در زمینه تکنیک ها و مفاهیم اصلی تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده می گردد و جهت غربال گری شاخص ها از مصاحبه سازما ن نیافته  با مدیران سطح استراتژیک سازمان مرکزی بانک پاسارگاداستفاده شده است. علت استفاده از مصاحبه سازمان نیافته، آزادی عمل در بیان بحث های مربوطه جهت شناسایی عوامل و شاخص های کلیدی قابل اندازه گیری طبق نظر مدیران استراتژیک سازمان است. جهت الویت بندی و وزن دهی شاخص ها از پرسشنامه مقایسات زوجی استفاده شده است، همچنین اعداد استفاده شده در مورد هریک از شاخص ها ی موجود در چهار منظر BSC از مستندات سازمان استخراج گردیده است. داده های مربوط به پرسشنامه را با مقایسات زوجی و با بهره گرفتن از روش چانگ مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و نهایتاً وزن هریک از شاخص ها به تفکیک مشخص خواهد شد، همچنین پس از عارضه یابی عملکرد جهت رفع ایرادات راهکار هایی ارائه خواهد شد که با بهره گرفتن از  QFDاولویت بندی شده و در نهایت بهترین راهکار ارائه خواهد شد.

7 تعریف واژگان کلیدی تحقیق
به منظور برخورد کارآمد سازمان با موضوع عارضه یابی سازمانی، در این بخش تعریف مفاهیم و واژه های کلیدی مورد استفاده ارائه می گردد تا پایه ای برای درک و برداشت یکسان و متفاهم از آنها فراهم شود.

1-7-1- عارضه یابی

عارضه یابی سازمانی (organizational diagnosing) فرآیندی است که شما را قادر می سازد تا با شناخت کافی از محیط داخلی و خارجی سازمان خود عوارض علت ها و نهایتاً راهکارهای مناسب را به خوبی درک نمایید.

1-7-2 کارت امتیازی متوازن

نظامی برای مدیریت عملکرد است که ایده اولیه آن سال ۱۹۹۰، در خلال تحقیقات رابرت کاپلان و دیوید نورتون، در زمینه روش های نوین سنجش عملکرد سازمان ها شکل گرفت. این ایده در طول زمان توسعه و تکامل فراوان یافت تا جایی که از یک ابزار سنجش و اندازه گیری عملکرد، اکنون به یک نظام مدیریت استراتژیک تبدیل شده است. کارت امتیازی متوازن استراتژی سازمان را از چهار جنبه کلیدی «مالی»، «مشتریان»، «فرایندهای داخلی» و «رشد و یادگیری» بررسی و صورت بندی می کند.

1-7-3 مدل(QFD)  QUALITY FUNCTION DEPLOYMENT

مدلQFD  یک رویکرد در طراحی است که در سال 1996 توسط آکائی در ژاپن معرفی شد. این رویکرد نخست در کارخانه کشتی سازی کوبه میتسوبیشی در سال 1972مورد استفاده قرار گرفت، سپس در سال 1983 وارد آمریکا شد و اکنون در کشورهای بسیاری مورد استفاده قرار می گیرد. از QFD می توان به عنوان ماشین مترجم «نیازمندی های مشتریان» به «مشخصات فنی و مهندسی » یا به عبارتی مبدل تقاضاهای مشتریان به ویژگی های کیفیت و آماده ساختن یک طرح کیفیت برای محصول نهایی از طریق گسترش سیستماتیک روابط بین تقاضاهای مشتری و ویژگی های کیفیت محصول، نام برد. این فرآیند معمولا با کیفیت اجزای عملکردی آغاز گشته و سپس به کیفیت همه قسمتها و فرآیندها گسترش می یابد. تکنیک QFD با متدهایی نظیر سی ماتریسی، هجده ماتریسی و چهار ماتریسی و غیره در دنیا معرفی و شناخته شده است که متد چهار ماتریسی بیشتر رایج است (رضایی ،هوشیار و حسینی،1380). در علم تصمیم گیری که در آن انتخاب یک راهکار از بین راهکارهای موجود و یا اولویت بندی راهکارها مطرح است، چند سالی است که روش های ²تصمیم گیری با شاخص های چند گانه «MADM» جای خود را باز کرده اند، از این میان روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بیش از سایر روشها در علم مدیریت مورد استفاده قرار گرفته است. فرآیند تحلیل سلسله مراتبی یکی از معروفترین فنون تصمیم گیری چند منظوره است که اولین بار توسط توماس ال. ساعتی عراقی الاصل در دهه 1970 ابداع گردید. این فرآیند، منعکس کننده رفتار طبیعی و تفکر انسانی است. این تکنیک، مسائل پیچیده را بر اساس آثار متقابل آنها مورد بررسی قرار می دهد و آنها را به شکلی ساده تبدیل کرده، سپس به حل آن می پردازد.

 

 

 پایان ­نامه تحصیلی

برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

رشته مدیریت دولتی

عنوان:

شناسایی عوامل مؤثر بر استقرار موفقیت آمیز بودجه ­ریزی بر مبنای عملکرد از نظر کارشناسان بودجه ریزی در دستگاه­های اجرایی شهر تهران

پاییز 94

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                             صفحه

فصل اول. 2

1-1 مقدمه: 2

2-1 بیان مسئله: 2

3-1 اهمیت یا ضرورت تحقیق: 4

4-1 اهداف تحقیق: 5

5-1 سؤال های تحقیق: 6

6-1 قلمرو پژوهش: 6

7-1 متغیرهای تحقیق: 6

8-1 روش تحقیق: 6

9-1 جامعه آماری و حجم نمونه: 7

10-1 روایی و اعتبار ابزار: 7

11-1 ابزار یا تکنیک تجزیه وتحلیل 8

12-1 جنبه جدید بودن و نوآوری طرح: 8

13-1 ساختار پژوهش: 9

فصل دوم. 10

2-1 مقدمه: 11

2-2 تعریف بودجه و انواع روش های بودجه ریزی: 12

تعاریف بودجه ریزی: 12

2-3 رویکردهای بودجه ریزی: 14

2-3-1 رویکرد سیاسی: 14

2-3-2 رویکرد عقلایی: 14

2-4 اهداف بودجه ریزی: 14

2-4-1 اهداف سیاسی: 15

2-4-2 اهداف پاسخگویی مالی: 15

2-4-3 اهداف مدیریتی: 15

2-4-4 اهداف اقتصادی: 16

2-5 روش های بودجه ریزی: 16

2-5-1 بودجه ریزی متداول (سنتی): 16

2-5-2 بودجه ریزی افزایشی: 17

2-5-3 بودجه برنامه ای: 17

2-5-4 بودجه بر مبنای فعالیت: 17

2-5-5 بودجه بر مبنای صفر: 18

2-5-6 نظام طرح ریزی- برنامه ریزی – بودجه ریزی: 18

2-5-7 بودجه ریزی هوشمند: 19

2-5-8 بودجه ریزی بر مبنای عملکرد: 20

2-6 مفاهیم اصلی در بودجه ریزی برمبنای عملکرد: 21

عوامل بودجه بندی: 26

2-7 وظایف بودجه ریزی برمبنای عملکرد. 39

2-8 مراحل بودجه ریزی برمبنای عملکرد: 39

2-11 اهداف بودجه ریزی برمبنای عملکرد: 42

2-12 ویژگی های بودجه برمبنای عملکرد: 43

2-13 مزایای بودجه ریزی برمبنای عملکرد: 45

2-14 مشکلات بودجه ریزی برمبنای عملکرد: 47

2-14-1 مشکلات اجرایی: 47

2-14-2 مشکلات ساختاری: 47

2-15 موانع بودجه ریزی برمبنای عملکرد: 48

2-16 عناصر تشکیل دهنده استراتژی استقرار بودجه ریزی برمبنای عملکرد: 49

2-17 تجربه ایران در بودجه ریزی: 51

2-18 تاریخچه بودجه ریزی برمبنای عملکرد: 52

2-19 تجربه برخی کشورها در سیستم بودجه ریزی برمبنای عملکرد. 54

2-19-1 تجربه سوئد: 54

2-19-2 تجربه امریکا: 54

2-20 پیشینه پژوهش: 55

2-20-1: پیشینه فارسی 55

2-20-2: خارجی 57

فصل سوم. 65

3-1 مقدمه. 65

3-2 روش تحقیق: 65

3-3 جامعه آماری 67

3-4 روش و طرح نمونه برداری 67

3-5 حجم نمونه و روش محاسبه: 68

3-6 ابزار گردآوری داده ها (پرسشنامه، مصاحبه و .): 70

3-7 روایی و اعتبار. 72

3-8 ابزار یا تکنیک تجزیه وتحلیل: 73

فصل چهارم. 76

4-1- مقدمه. 76

4-2- آمار های استنباطی: 76

4-2-1- شناسایی عوامل موثر. 77

4-2-2- استخراج عوامل موثر در استقرار موفقیت آمیز بودجه ریزی برمبنای عملکرد در دستگاه های اجرایی 78

4-4- استخراج مجموعه عوامل نهایی از طریق دوران. 81

4-5 اهمیت رتبه ای عوامل 87

4-6 مدل نهایی پژوهش: 88

فصل پنجم. 91

5-1- مقدمه. 91

5-2- تطبیق نتایج پژوهش با سایر پژوهش های مشابه در داخل و خارج: 93

5-3- محدودیت های پژوهش: 97

5-4- پیشنهادهای مبتنی بر یافته های پژوهش. 97

5-5- توصیه به سایر پژوهشگران. 103

منابع: 105

فارسی 106

منابع انگلیسی: 110

پیوست ها 113

چکیده

گرایش به نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در سراسر جهان روزبه روز در حال افزایش است. ایران نیز مانند سایر کشورها، نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد را جهت بهبود برنامه ریزی و اصلاح فرایند مدیریت مالی خود پذیرفته است. هدف اصلی نظام های بودجه ریزی، پاسخگویی و ارزیابی عملکرد دولت می باشد که این هدف در نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در قالب سه معیار کارایی، اثربخشی و صرفه اقتصادی نمایان می شود. بودجه بر مبنای عملکرد یک برنامه سالانه به همراه بودجه سالانه است که رابطه ی میان میزان وجوه تخصیص یافته به هر برنامه و نتایج به دست آمده از اجرایان برنامه را نشان می دهد. روش تحقیق نیز به صورت توصیفی-تجویزی می باشد در این پژوهش برای استقرار نظام بودجه ریزی برمبنای عملکرد ابتدا باید عوامل موثر بر استقرار موفقیت آمیز بودجه ریزی برمبنای عملکرد  که همان متغیر های مستقل ما در این تحقیق می باشند و بر متغیر وابسته ما یعنی بودجه ریزی برمبنای عملکرد تاثیر گذار هستند، شناسایی و استخراج شود و مدلی کار آمد جهت استقرار موفقیت آمیز بودجه ریزی برمبنای عملکرد در بخش دولتی ارائه گردد. از این رو، مسئله اصلی این تحقیق شناسایی عوامل اصلی مؤثر بر استقرار موفقیت آمیز بودجه ریزی برمبنای عملکرد از نظرکاشناسان بودجه ریزی در سازمان های دولتی شهر تهران است و در این راستا، مهم ترین عوامل تاثیر گذار در پژوهش های پیشین خارجی و داخل کشور بررسی گردیده است. این تحقیق در سال 94-1393 با مراجعه و نظرخواهی از 215 نفر از مدیران و کارشناسان بودجه ریزی سازمان های مذکور  با ابزار پرسشنامه و نیز نظر خواهی از خبرگان و محققان دانشگاهی صورت گرفته است. در این تحقیق از پرسشنامه استفاده گردیده است که روایی و پایایی این پرسشنامه عوامل موثر بر استقرار موفقیت آمیز بودجه ریزی برمبنای عملکرد 0.840 بوده است. برای تعیین سطح استقرار از آزمون t تک نمونه ای، برای شناسایی عوامل زیربنایی از تحلیل عاملی اکتشافی و برای رتبه بندی عوامل، از تحلیل فریدمن استفاده شده است. یافته های حاصل از تحلیلهای مربوطه، نشان می دهد که میزان استقرار بودجه ریزی در سازمان های دولتی مذکور برابر با 1.888 است که کمتر از حد متوسط می باشد. همچنین یافته های حاصل از تحلیل های مربوطه بیانگر کشف 9عامل (الگوی برنامه ریزی شفاف، الگوی قانونی و سازمانی، ویژگی های محیطی مناسب ، مدیریت مالی و اقتصادی ، سیستم حسابداری و مالی، شاخص های تخصیص منابع، عوامل فرایندی و فردی، عوامل مدیریتی، ساختار نیروی انسانی) در استقرار موفقیت آمیز بودجه ریزی برمبنای عملکرد در سازمان های دولتی مذکور است. لذا پیشنهاد می گردد مدیران ارشد و بدنه اجرایی سازمان های دولتی با تمرکز بر عوامل مذکور استقرار بودجه ریزی برمبنای عملکرد را در سازمان هایشان، تضمین نمایند.

واژگان کلیدی: بودجه ریزی، بودجه برمبنای عملکرد، استقرار موفقیت آمیز، سازمان های دولتی

1-1 مقدمه:

با استناد به مواد 138 و 144 قانون برنامه چهارم توسعه کشور، دولت جمهوری اسلامی ایران موظف شده است تا پایان سال دوم این برنامه ضمن بازنگری در فرآیند نظام بودجه ریزی کلیه الزامات و راه کارهای قانونی و ساختاری موردنیاز را به گونه ای فراهم نمایند که نظام بودجه ریزی مبتنی برمبنای عملکرد، استقراریافته و توسعه یابد. در این راستا لازم است با شناسایی کامل فرصت ها و تهدیدهای موجود، مناسب ترین روش برای ورود به این حوزه اتخاذ شود (فرهمند و اعتماد زاده،1388). یکی از اشکالات اساسی نظام بودجه ریزی کشور غیرعملیاتی و شفاف نبودن می باشد که هزینه های زیادی را به کشور تحمیل کرده است که از آن جمله می توان به کسری بودجه سالیانه چند هزار میلیارد تومانی دولت اشاره کرد. در حال حاضر بیش از 60 درصد حجم بودجه سالیانه کشور به شرکت ها و مؤسسات دولتی اختصاص دارد که موجب ریخت وپاش های فراوان سالانه آن ها شده که با تنظیم بودجه برمبنای عملکرد و شفاف، انتظار می رود این هزینه ها به حداقل ممکن کاهش یابد کمبود منابع مالی یک محدودیت عمده در بخش دولتی می باشد. بدون توجه به جایگاه مالی، هیچ دولتی نمی تواند از ایجاد نوعی مصاحبه بین اهدافش دوری کند. اگر گزینه های منطقی با آگاهی کامل شکل بگیرند سیاست های دولتی به اثربخش ترین شکل، تعیین خواهند شد. برای نیل به چنین آگاهی و دانش، باید اطلاعات کمی و کیفی به طور منظم گردآوری، سازمان دهی و تحلیل گردد تا پیامد هزینه ها از منابع مالی محدود دولت مشخص گردد توسعه حیطه و افزایش پیچیدگی خدمات دولتی، مشکلاتی را در ارشاد و هماهنگی وظایف دولت ایجاد کرده است. در شرایط کمبود منابع دولت برای تأمین اهداف و پوشش کلیه نیازها و تقاضاها، تصمیم گیرندگان دولتی مجبورند بین برنامه های گوناگون دست به انتخاب بزنند. یک فرایند منطقی تصمیم گیری برای تأمین مناسب علایق و منافع عمومی تنها از طریق استفاده از ابزار مناسب تصمیم گیری دولتی امکان پذیر است (مهدوی،1388). شناسایی عوامل مؤثر در استقرار نظام بودجه ریزی برمبنای عملکرد و ارائه راهکارهای بهتر برای دستگاه ها و سازمان های اجرایی کشور جهت کاهش هزینه های عمومی و شفافیت مالی از اهداف نگارنده برای تنظیم این پژوهش می باشد.

2-1 بیان مسئله:

در دهه هشتاد قرن بیستم میلادی به علت ارتقای سطح مسئولیت دولت ها و سطح مطالبات شهروندی، دولت های کشورهایی اروپایی به فکر تحول در سیستم مدیریت این نهادها افتادند که منجر به رویکرد مدیریت عمومی نوین بخش عمومی گردید. ازاین رو، شکل گیری نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد از زمانی آغاز گردید که پارادایم مدیریت عمومی نوین نیز مطرح و به تدریج در کشورهایی به اجرا درآمد. گرایش به نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در سراسر جهان روزبه روز در حال افزایش است. ایران نیز مانند سایر کشورها، نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد را جهت بهبود برنامه ریزی و اصلاح فرایند مدیریت مالی خود پذیرفته است (باباجانی و رسولی، 1390). هدف اصلی نظام های بودجه ریزی، پاسخگویی و ارزیابی عملکرد دولت می باشد که این هدف در نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در قالب سه معیار کارایی، اثربخشی و صرفه اقتصادی نمایان می شود (قدیم پور و طریقی،1388). بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه دنیا، در راستای تحولات اخیر در بخش دولتی در تلاش اند به منظور افزایش بهره وری و برقراری ارتباط میان اهداف استراتژیک و کلان با برنامه های عملیاتی، نظام های بودجه بندی خود را به یک نظام عملکرد محور یا عملیاتی تغییر دهند. در کشور ما مدیریت بخش اعظمی از منابع به عهده دولت است و کیفیت مدیریت آن در وضعیت مردم آثار اساسی دارد و مدیران بخش عمومی در این میان نقش بسیار مهمی را در ترکیب منابع برای تحقق اهداف سازمانی و دولتی بر عهده دارند و باید در راستای عملکرد خود در برابر نمایندگان مردم پاسخگو باشند. لازمه این پاسخگویی استفاده از ابزارهایی می باشد که کارایی عملیات دستگاه هایی دولتی را بالابرده و منجر به اثربخشی بهتر منابع مصرف شده گردد. از مهم ترین ابزارهایی که می تواند مدیران را در این بخش یاری نماید استفاده از نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد به عنوان ابزاری نتیجه گراست که سعی در ایجاد پیوند در میان منابع مصرف شده به نتایج حاصله مطلوب دارد. در ایران نیز از ده سال پیش نطام بودجه ریزی در دستور کار سازمان سابق مدیریت و برنامه ریزی کشور قرار گرفت؛ اما پس از گذشت حدود ده سال از آغاز این حرکت، اکثر صاحب نظران و متخصصان بودجه در داخل کشور اعتقاددارند که نتایج قابل قبولی نداشته است (باباجانی و رسولی،1390). بودجه بر مبنای عملکرد شبیه یک قرارداد پیمانکاری است. پیمانکار ابتدا شرح عملیات و خدمات خود را شرح می دهد و بر اساس صورت وضعیت و شرح هزینه ها و نتایج کار خود مبلغ خود را دریافت می کند یعنی در قبال عملیات انجام گرفته به پیمانکار وجه پرداخت می شود. در بودجه ریزی بر مبنای عملکرد رابطه دولت با دستگاه های اجرایی شبیه رابطه کارفرما با پیمانکار است (عباسی،1391). بودجه بر مبنای عملکرد یک برنامه سالانه به همراه بودجه سالانه است که رابطه ی میان میزان وجوه تخصیص یافته به هر برنامه و نتایج به دست آمده از اجرای آن برنامه را نشان می دهد (باباجانی و رسولی،1390). بودجه ریزی بر مبنای عملکرد یک برنامه سالانه است که در آن رابطه بین منابع مالی تخصیص یافته و نتایج حاصل از اجرای هر برنامه با شاخص های کمیت پذیر نشان داده می شود. در کنفرانس مجالس ایالتی هوور بودجه برمبنای عملکرد چنین تعریف شد: تخصیص منابع برای نیل به اهداف خاصی و نتایج قابل اندازه گیری هر برنامه. کمیسیون هوور معتقد است بودجه های برمبنای عملکرد باید روی ویژگی های عملکرد نسبی کاری که باید انجام شود متمرکز باشند نه روی چیزهایی که باید خریداری شود؛ زیرا اشیا خریداری شده ابزارهایی برای نیل به یک نتیجه اند نه خود نتایج. امروزه بودجه ریزی برمبنای عملکرد معروف به بودجه ریزی برای نتایج است (عباسی،1392). نظام فعلی بودجه ریزی در کشور متأثر از نظام بودجه ریزی سنتی است و چنین به نظر می رسد که در برآوردن اهداف مصوب ناتوان بوده و نقش چندانی در کاهش بیکاری، تورم و . نداشته است. این پژوهش عوامل مؤثر بر بودجه ریزی مانند ساختار، نگرش، عوامل فنی و فرایندی، منابع انسانی، توانایی، اختیار، پذیرش، ویژگی شاخص ها و اهداف، عوامل محیطی، ساختاری، زمینه ای موردبررسی قرار می دهد. پژوهش حاضر در نظر دارد به سؤالاتی از قبیل اینکه اجرای بودجه ریزی بر مبنای عملکرد کارایی و اثربخشی مناسب را در به کارگیری منابع فراهم می آورد؛ امکان پیاده سازی بودجه ریزی بر مبنای عملکرد با شرایط موجود در دستگاه های اجرایی شهر تهران وجود دارد؛ و در کدام زمینه ها نیاز به برنامه ریزی بیشتر جهت ایجاد بستر مناسب در اجرای بودجه ریزی بر مبنای عملکرد وجود دارد، پاسخ دهد. عوامل مؤثر موفقیت در استقرار بودجه برمبنای عملکرد به عنوان متغیرهای مستقل و میزان موفقیت استقرار بودجه بر مبنای عملکرد به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته می شود.

3-1 اهمیت یا ضرورت تحقیق:

یکی از ضرورت های ساختار اقتصاد بخش اجرایی سازمان ها، اصلاح روش های بودجه ریزی و توزیع منابع آن است در حال حاضر در بسیاری از کشورهای درحال توسعه همچون کشورمان ایران از روش های سنتی و یا افزایشی بودجه ریزی استفاده می شود (عبدصبور و راوند،1391). در روش فعلی بودجه ریزی، مبنای اصلی، بودجه سالانه سازمان است و بی اعتنا به افزایش فعالیت یا پرسنل جدید طبق سال قبل تنظیم می شود، درواقع تعیین بودجه بر اساس قدرت چانه زنی سازمان تشکیل شده است (عیدی و همکاران[1]،2011). از مفروضات اصلی بودجه ریزی سنتی؛ تجزیه، تفکیک و بخش بندی اعضای اعتبار به اجزای داده و توزیع اعتبارات با تخصیص مبالغ جز به ریز داده ها می باشد. در بودجه ریزی سنتی می توان به عدم تناسب سطح فعالیت و بودجه تخصیص یافته به هر واحد اشاره داشت اما در بودجه ریزی بر مبنای عملکرد منابع به تناسب حجم فعالیت به عملیات و فرایندها تخصیص می یابد (بوی و کوین،2007).[2]

در ایران، به رغم جایگاه ممتاز برنامه ریزی و اهمیتی که بودجه در تهیه و اجرای برنامه های عمرانی دارد، ابزار چندان کارآمدی نیست. تهیه و تصویب بودجه برای هر دوره مالی توان قابل توجهی از نیروهای کارشناسی دستگاه ها را به خود اختصاص می دهد و بحث های گسترده ای را در میان قوای قانون گذار و اجرایی مطرح می کند. ازاین رو فرایند تهیه و اجرای بودجه در نیم قرن گذشته به مسئله پیچیده و دشواری در مدیریت بخش عمومی تبدیل شده است که پیامدهای نامطلوب و رو به تزاید خود را به دولت تحمیل می کند. ساختار بودجه سازمان های دولتی کشور، اکنون به گونه ای است که به راحتی هزینه ساز است و منابع واقعی را از منابع غیرواقعی تفکیک نمی کند و در بودجه دستگاه های دولتی ایران فقط استمرار حیات دستگاه ها مطرح است نه ضرورت های واقعی جامعه، لذا بررسی موضوعاتی از قبیل اهداف و فلسفه وجودی و توجیهات قانونی ناظر بر تهیه بودجه برمبنای عملکرد برای دستگاه های دولتی موردتوجه و بازنگری قرار نمی گیرد. این عوامل منجر به انحراف فرایند بودجه ریزی در بخش دولتی از مسیر علمی و صحیح آن به مسیر چانه زنی و بهره گیری از منابع قدرت در پیش بینی و تخصیص بودجه شده است و احساس مسئولیت در این رابطه کم شده و نتیجه این روند اختصاص بخش عمده ای از بودجه به کارهای غیرضروری و خارج از اولویت شده است (عبدصبور و راوند،1391). حرکت و اقدامات به سوی بودجه ریزی بر مبنای عملکرد به عنوان یکی از محورهای اصلی تحول و توسعه اقتصادی-در کنار سایر محورها چون هدفمندسازی یارانه ها، اصلاح نظام بانکی، اصلاح نظام مالیاتی، اشتغال زایی و غیره باید در اولویت قرار بگیرد تا سازمان های دولتی بتوانند به ایجاد بسترهایی برای  مدیریت و برنامه ریزی عملکرد و توسعه توانمندی های منابع انسانی و فنی گام بردارد (عبدصبور و راوند،1391). بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در حال حاضر در هیچ یک از دستگاه های اجرایی کشور پیاده سازی و اجرانشده است و مشکلات شفاف سازی و پاسخگویی عمومی دولت در مخارج عمومی وجود دارد. لذا پژوهش حاضر در نظر دارد که شناسایی عوامل موفقیت آمیز در استقرار بودجه ریزی بر مبنای عملکرد را در دستگاه های اجرایی شهر تهران از دیدگاه کارشناسان بودجه ریزی موردبررسی قرار دهد.

4-1 اهداف تحقیق:

• شناخت عوامل مؤثر بر اجرای موفقیت آمیز بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه های اجرایی شهر تهران.
• اولویت بندی عوامل مؤثر بر موفقیت بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه های اجرایی شهر تهران.
• میزان سنجش استقرار بودجه ریزی برمبنای عملکرد در دستگاه های اجرایی شهر تهران.

 

5-1 سؤال های تحقیق:

دو سؤال این تحقیق عبارت اند از:

• عوامل مؤثر بر اجرای موفقیت آمیز بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه های اجرایی شهر تهران کدام اند؟
• ترتیب اولویت/ اهمیت عوامل مؤثر بر اجرای بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه های اجرایی شهر تهران چگونه است؟
• موفقیت استقرار بودجه برمبنای عملکرد در دستگاه های اجرایی شهر تهران تا چه میزان است؟

6-1 قلمرو پژوهش:

قلمرو این پژوهش به شرح زیر قابل تبیین است:

1. قلمرو موضوعی: این پژوهش ازنظر قلمرو موضوعی ناظر بر شناسایی عوامل مؤثر بر استقرار موفقیت آمیز بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه های اجرایی شهر تهران است.
2. قلمرو مکانی: قلمرو مکانی این پژوهش در دستگاه های اجرایی شهر تهران است.
3. قلمرو زمانی: این پژوهش ازنظر زمانی یک پژوهش تک مقطعی است که بازه زمانی آن سال 1394 است.

7-1 متغیرهای تحقیق:

متغیرهای مستقل

عوامل مؤثر بر استقرار موفقیت آمیز بودجه ریزی برمبنای عملکرد در مدل مفهومی تحقیق متغیرهای مستقل محسوب می شوند

متغیر وابسته

 

متغیر وابسته در این پژوهش میزان استقرار موفقیت آمیز بودجه ریزی برمبنای عملکرد است.

8-1 روش تحقیق:

تحقیقات معمولاً یا از نوع بنیادی و نظری هستند که در راستای کشف حقایق یا ایجاد دانش جدید هستند یا کاربردی هستند که در راستای حل مسائل و تصمیم گیری به کار گرفته می شود. تحقیق حاضر ازنظر هدف تحقیقی کاربردی است که درصدد بررسی شناسایی عوامل موفقیت آمیز در پیاده سازی بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه های اجرایی تهران است.

روش تحقیق نیز به صورت توصیفی-تجویزی می باشد و نحوه گردآوری داده ها پرسش نامه است که از طریق نرم افزار spss داده ها مورد تجزیه وتحلیل قرار می گیرند.

9-1 جامعه آماری و حجم نمونه:

جامعه آماری: جامعه بزرگ ترین مجموعه از موجودات است که در یک زمان معین مطلوب ما قرار می گیرد. در تعریفی دیگر، تعدادی از عناصر مطلوب موردنظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند را جامعه معرفی کرده است (آذر، مؤمنی، 1377: 5).

جامعه آماری در این پژوهش شامل مدیران و کارشناسان سازمان های دولتی شهر تهران است؛ و حجم نمونه پژوهش از طریق فرمول کوکران انتخاب می شود که شامل کارشناسان بودجه هر سازمان می باشد.

روش نمونه گیری در این تحقیق از نوع غیرتصادفی دردسترس است. با توجه به سطح اطمینان بررسی و آلفای موردنظر (آلفا 5%) حجم نمونه را می توان تعیین نمود و داده ها از طریق پرسش نامه جمع آوری می شود.

 

101 روایی و اعتبار ابزار:

روایی[3]: در تحقیقات کمی ابزاری دارای روایی است که به طور واقعی آنچه را که ادعای سنجش آن را دارد بسنجد. در سنجش روایی پرسشنامه از دو روش روایی سازه و روایی محتوایی استفاده خواهد شد، روایی محتوایی توسط خبرگان موردبررسی قرار خواهد گرفت و روایی سازه با کمک تحلیل عاملی و با بهره گرفتن از نرم افزار spss انجام می شود. در این پژوهش روایی بر اساس مبانی نظری تحقیق و نظرات اساتید راهنما و مشاور تأمین خواهد شد.

 

اعتبار[4]: پژوهشگران کمی مدعی اند که سنجه های مورداستفاده آن ها زمانی که به وسیله پژوهشگران مختلف بر روی آزمودنی های مشابه انجام شود نتایج یکسانی دهد (آذر، عادل، مؤمنی، منصور،1387). در این پژوهش، پایایی پرسش نامه آزمون آلفای کرونباخ استفاده می شود.

11-1 ابزار یا تکنیک تجزیه وتحلیل

تحلیل عاملی: تحلیل عاملی اصطلاحی است کلی برای تعدادی از تکنیک های ریاضی و آماری مختلف اما مرتبط باهم به منظور تحقیق درباره ماهیت روابط بین متغیرهای یک مجموعه معین. تحلیل عاملی تکنیکی است که کاهش تعداد زیادی از متغیرهای وابسته به هم را به صورت تعداد کوچک تری از ابعاد پنهان یا مکنون امکان پذیر می سازد (هومن، 1380، ص 367-372). در این پژوهش برای شناسایی عوامل از تحلیل عاملی استفاده شده است.

12-1 جنبه جدید بودن و نوآوری طرح:

این نوع پژوهش در سازمان های دولتی موردمطالعه قرار نگرفته است و فاکتورهای موردبررسی در آن نیز جدید بوده و ازاین جهت جنبه نوآورانه دارد.