3-5-3.گردآوری داده ها 61

3-6. ابزار اندازه گیری و جمع آوری اطلاعات تحقیق 62

3-6-1. استفاده از اسناد و مدارک. 62

3-6-2. مصاحبه. 63

3-7. جامعه آماری 64

3-8. حجم نمونه. 64

3-9. روش نمونه گیری 64

3-10. روش تجزیه و تحلیل داده ها 65

3-11. مراحل کدگذاری در گراندد تئوری 67

3-11-1. گام اول: کدگذاری باز 67

3-11-2.گام دوم :کدگذاری محوری 68

3-11-2-1.شاخصه های انتخاب یک طبقه محوری 69

3-11-3.گام سوم: کدگذاری انتخابی(گزینشی) 70

3-12. روایی و پایایی داده ها 70

3-13.  اعتبار بخشی به نتایج 72

4-روش تجزیه و تحلیل داده های تحقیق 74

مقدمه. 74

4-1. ورود به میدان پژوهش 75

4-2. گام اول:کدگذاری باز 76

4-2-1.مراحل کدگذاری باز 76

4-2-2. کدگذاری ثانویه و شکل دهی مقولات. 89

4-2-3. شکل­دهی طبقات اصلی 97

5-نتیجه گیری 99

مقدمه. 99

5-1. گام دوم : کدگذاری محوری 100

5-1-1. تشریح مدل پارادایم در عمل 102

5-2.گام سوم: مرحله نظریه­پردازی (کدگذاری انتخابی) 103

5-2-1.مدل مکانیزم تجاری سازی دانش 103

5-3. فرضیه و کدهایی انتخابی 104

5-4. پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی 106

5-5. محدودیت های تحقیق 106

6-فهرست منابع 108

مقدمه:

در سال های اخیر با توجه به رشد رقابت در صنایع مختلف، مدیریت دانش به عنوان موضوع مهم و حیاتی مطرح شده است. در سازمان های سنتی تمرکز مدیران بر دارایی های مشهود (ساختمان، ماشین آلات و.) بوده و از ارزشمندترین سرمایه سازمان یعنی دانش سازمانی و حفظ آن ناآگاه بوده اند. دانش به عنوان عامل حیاتی برای حفظ رقابت پذیری و سودآوری در سازمان مطرح می باشد. در این فصل به بررسی اجمالی تعاریف اصلی پارامترهای مدیریت دانش، ادبیات موضوع و همچنین روش تحقیق می پردازیم.

1-1. بیان مسئله:

شرکت های متعددی در جستجوی مدیریت مؤثر دانش خود، به منظور تبدیل دانش به مزیت رقابتی می باشند. برای حصول اطمینان از اجرای موفقیت آمیز مدیریت دانش، موضوع مهم چگونگی انتخاب یک استراتژی مدیریت دانش مطلوب در شرکت می باشد تا بتوان نیاز به انتخاب اثربخش ترین نوع استراتژی مدیریت دانش را برآورده نمود. ضرورت شناخت عوامل مؤثر بر انتخاب نوع استراتژی مناسب مدیریت دانش بیش از پیش آشکار شده است. بهره گیری درست از دانش می توان هم افزایی مناسبی در سازمان ایجاد نماید که منجر به چابکی سازمان می گردد. قبل از پیاده سازی مدیریت دانش باید نسبت به عوامل مؤثر بر آن آگاهی کافی داشت. لذا شناخت و درک روشنی از این عوامل و میزان تأثیر آن ها، مدیران دانش را در اجرای هر چه بهتر برنامه های مدیریت دانش یاری می کند. از این رو با توجه به اهمیت و نقش انتخاب استراتژی مناسب مدیریت دانش سازمان ها، در این پژوهش می کوشیم تا عوامل مؤثر بر انتخاب استراتژی مناسب مدیریت دانش را مورد مطالعه قرار دهیم.

1-2. تشریح موضوع، ضرورت و اهمیت تحقیق:

دانش مخلوطی از تجربیات، ارزش ها، اطلاعات موجود و نگرش های کارشناسی نظام یافته است که چارچوبی برای ارزشیابی و بهره گیری از تجربیات و اطلاعات جدید به دست می دهد (احمدی، 1383). پولانی[1] (1966) دانش بشری را به دو دسته تقسیم بندی کرده است: دانش صریح و دانش ضمنی. دانش صریح بیان کننده دانشی است که در قالب زبان نظام مند و رسمی، قابل انتقال است. از طرف دیگر دانش ضمنی در معرفت جامع ذهن و جسم بشر جای دارد و به عبارت دیگر نتیجه تجربه خود فرد است. در حالی که دانش صریح می تواند در ذخایر کتابخانه ها، آرشیوها و پایگاه های اطلاعاتی ذخیره شده و به سادگی شکل دهی می شود مدیریت دانش[2]، بهینه سازی دانش سازمان، برای رسیدن به کارایی بیشتر، از طریق استفاده از روش ها و تکنولوژی های مختلف است (کامارا، آنامبا و کاریلو[3]، 2002). همچنین مدیریت دانش یک روش نظام مند برای کسب، سازماندهی و ارتباطات دانش در فرآیندهای سازمانی است (بنبیا، پاسیانت و بلبالی[4]،2001). به طورکلی مدیریت دانش رویکرد جامعی جهت ترسیم چشم انداز گسترده و همه جانبه برای سازمان است و تمرکز اصلی آن بر ایجاد و به کارگیری دانش و در نهایت، دستیابی به اثربخشی سازمانی است. البته، چالش عمده مدیریت دانش، تبدیل هرچه بیشتر و بهتر دانش ضمنی به دانش صریح است (انواری رستمی و شهائی، 1388). بسیاری از شرکت ها برای واکنش به محیط کسب وکار بسیار رقابتی امروز، به اهمیت مدیریت دانش و استراتژی آن در منابع و قابلیت های منحصر به فرد خود تأکید دارند (کامارا، آنامبا و کاریلو، 2002). استراتژی سازی مدیریت دانش بخشی از برنامه ریزی استراتژیک مدیریت دانش است که اختصاص به تدوین و انتخاب استراتژی مؤثر مدیریت دانش برای سازمان و تدوین آن دارد (لی و کیم [5]، 2001). استراتژی های عمده شناخته شده برای مدیریت دانش عبارت اند از استراتژی سیستم گرا و استراتژی انسانگرا (هانسن و همکاران[6]، 1999). استراتژی سیستم گرا نوعی از استراتژی مدیریت دانش است که تمایل به اخذ و اکتساب دانش از خبرگان و دانشکاران سازمان و کددهی این دانش و بسته بندی آن برای استفاده های بعدی دارد، در حالیکه در استراتژی انسان گرا تأکید بیشتر بر خلق دانش از طریق تعامل میان دانشکاران و تکیه بر فرآیند اجتماعی سازی دانش است. ضمن اینکه در سال های اخیر رویکردهای بالانس و پویا نیز به این دسته بندی اضافه شده است (چوی و هسوک[7]، 2003). رویکرد بالانس نوعی استراتژی میانه بین دو سر طیف انسان گرایی و سیستم گرایی است و رویکرد پویا معتقد است، وضعیت دانش سازمانی در هر مقطع از زمان تعیین کننده میزان نزدیکی به هر کدام از این دو نوع استراتژی است. هر کدام از این استراتژی ها به تکنیک ها، راهکارها و پروژه های متفاوتی از مدیریت دانش سازمانی منجر می شوند. انتخاب استراتژی مدیریت دانش معمولاً شامل قضاوت های ذهنی و کیفی است. به طور خاص انتخاب استراتژی مدیریت دانش یک موضوع استراتژیکی است که محدود به نیازهای منابع پشتیبانی واقع بینانه نیازمندی های زمان و مطابق با نتایج مورد انتظار یا اهداف کسب و کار است (بیرلی و چاکرابرتی[8]، 1996). انتخاب استراتژی مدیریت دانش نیاز به اداره کردن چندین فاکتور پیچیده به شیوه ای منطقی و معقول دارد. مدل حلزونی نوناکا و تاکوچی (شکل 1) یکی از کامل ترین مدل های ارائه شده در فرایند خلق، انتشار دانش و تأثیر آن در استراتژی سازی مدیریت دانش می باشد. خلق دانش یک فرایند مستمر است، جایی که افراد و گروه ها در یک شرکت یا بین شرکت ها به قابلیت سازمان در خلق دانش، تسهیم و اشتراک دانش ضمنی و آشکار می پردازند (ایدمارک[9]، 2002).

مدل نوناکا و تاکوچی شامل چهار وجه: اجتماعی سازی، آشکار سازی، تبدیل کردن و درونی سازی، مطابق شکل 1-1 می باشد. مشخص شده است که استراتژی های انسان گرا بیشتر بر فرایندهای اجتماعی سازی مؤثر هستند، در حالی که استراتژی های سیستم گرا بر فرایند تبدیل کردن تأثیر بیش تری دارند (لی و کیم، 2001).

ضرورت انجام تحقیق: مدیریت دانش تکنولوژی است که با تمرکز و تأکید بر دانش در موقعیت های مشکل، در یک سیستم به حل مشکل می پردازد (اسپکتور و ادموندز[11]، 2002). مدیریت دانش رویکردی ساختاریافته و برنامه ریزی شده برای مدیریت ایجاد، تسهیم، بهره برداری و نفوذ دانش به عنوان دارایی سازمانی است که توانایی، سرعت و اثربخشی شرکت را در تحویل محصولات و خدمات برای رضایت مشتریان همراستا با استراتژی کسب و کار تقویت می کند (پلسیز و بون[12]، 2004). از مزایای مدیریت دانش می توان به موارد زیر اشاره کرد: