۱-۷-۱- قلمرو موضوعی: این تحقیق به بررسی متغیرهای فشارهای داخلی و خارجی با زیرمجموعه الزامات قانونی، فشار مصرف کننده، مسئولیت اجتماعی و فرهنگی، فشار رقبا (فشارها به عنوان پیش نیازی برای محرکه‌ها می‌باشند) و متغیر محرکه های زنجیره تأمین سبز با زیر معیارها یا شاخص های خرید سبز، طراحی سازگار با محیط زیست، لجستیک معکوس و متغیر عملکردهای زنجیره تأمین سبز که شامل عملکرد زیست محیطی، اقتصادی، عملیاتی و سازمانی می‌باشد، می‌پردازد.
۱-۷-۲- قلمرو زمانی: تحقیق به صورت مقطعی در بازه زمانی تیر ماه تا دی ماه ۱۳۹۳ انجام گرفته است.
۱-۷-۳- قلمرو مکانی: پژوهش انجام شده در صنایع پتروشیمی و شرکت پالایش نفت در شهر شیراز می‌باشد.
۱-۸- جامعه آماری
این پژوهش جهت استفاده در سازمان‌ها و صنایع تولیدی انجام می‌گیرد. از بین صنایع بزرگ کشور که در زمینه زنجیره تأمین سبز اقدام کرده‌اند، در این تحقیق از مدیران و کارشناسان ارشد در ۳ صنایع تولیدی، ۱. مجتمع پتروشیمی ۲. شرکت پالایش نفت ۳. شرکت ملی نفت شهر شیراز (شامل ۱۵۰ نفر) جهت جمع آوری اطلاعات استفاده می‌شود.
حجم نمونه و روش نمونه گیری
روش نمونه گیری در این پایان نامه به صورت نمونه گیری تصادفی ساده می باشد.
با توجه به جدول کرجسی و مورگان[۱] که از فرمول کوکران[۲] با تعداد اعضای جامعه مشخص (۱۵۰ نفر) استخراج شده است، لذا با توجه به تعداد اعضای جامعه مقدار نمونه را ۱۰۸ می‌دهد.
۱-۹- ابزار و روش گردآوری داده‌ها
روش گردآوری اطلاعات پژوهش حاضر از دو بخش تشکیل شده است که عبارتند از:
۱- مطالعات کتابخانه ای: برای بررسی ادبیات موضوعی تحقیق به طور عمده از کتب، مقالات و منابع لاتین و فارسی حاصل از جستجو در اینترنت و صنایع و کتابخانه‌ها استفاده شده است.
۲- تحقیقات میدانی: به منظور جمع آوری اطلاعات موردنظر و سنجش متغیرهای تحقیق از پرسشنامه استفاده شده است. از ابزار مصاحبه با افراد متخصص در زمینه تحقیق نیز استفاده شده است.
۱-۱۰- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
در این پژوهش جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیات از مباحث آماری توصیفی و استنباطی استفاده شده است. آمارهای توصیفی شامل جداول فراوانی میانگین می‌باشد و در سطح استنباطی نیز از مدل‌های معادلات ساختاری شامل تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر استفاده شده است. نرم افزارهای مورد استفاده جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها، در بخش آمار توصیفی نرم افزار SPSS 20 [۳]و در بخش آمار استنباطی LISREL 8.8[4] می‌باشد.
۱-۱۱- تعریف واژه‌ها و اصطلاحات
۱- فشارهای داخلی[۵] و خارجی[۶] زنجیره تأمین سبز
– تعریف نظری:
این فشارها به عنوان پیش نیازی برای محرکه های زنجیره تأمین سبز (مشوق‌ها و الزامات) شناخته شده‌اند.
(Lee, et al., 2013)
– تعریف عملیاتی:
با توجه به سؤالات پرسشنامه، قسمت فشار داخلی، از شماره سؤال ۱ تا ۴ می‌باشد و قسمت فشار خارجی از شماره سؤال ۱ تا ۷ به طور کلی مربوط به معیارهای الزامات قانونی[۷]؛ فشار مصرف کننده[۸]؛ مسئولیت اجتماعی و فرهنگی[۹]؛ فشار رقبا[۱۰] می‌باشد.
۲- محرکههای زنجیره تأمین سبز[۱۱]: شامل ۳ مورد؛ خرید سبز، طراحی سازگار با محیط زیست، لجستیک معکوس می‌باشد.
– تعریف نظری:
۲-۱- خرید سبز[۱۲]: به معنی اضافه نمودن جنبه‌های زیست محیطی به معیارهایی از قبیل قیمت و کارایی در هنگام تصمیم به خرید است که هدف نهایی آن کاهش اثرات زیست محیطی در یافتن منابع و افزایش بهره‌وری منابع است. میزان آگاهی مشتری از مسایل زیست محیطی بر تصمیم خرید سبز آن تأثیر می‌گذارد. (نخعی و خیری، ۱۳۹۱)
۲-۲- طراحی سازگار با محیط زیست[۱۳]: شرح کامل زیست محیطی و سلامت انسان و ایمنی محصول را در روند کسب مواد اولیه، تولید و توزیع درنظر گرفته شود و هدف آن جلوگیری از آلودگی در منبع است. طراحی برای محیط زیست، طراحی محصولات و فرایندها با هدف کاهش مصرف مواد اولیه و انرژی مصرفی و مواد مضر محیط زیست، جهت استفاده مجدد، بازسازی و بازیافت مجدد محصولات، آموزش طراحان در خصوص استفاده از روش‌های طراحی سبز و انتخاب مواد اولیه با هدف بهینه سازی مصرف انرژی می‌باشد. (خداوردی و همکاران، ۱۳۹۰)
۲-۳- لجستیک معکوس[۱۴]: از جمله استراتژی مدیریت زنجیره تأمین سبز، استراتژی بر پایه حلقه بسته است که دربرگیرنده موضوع لجستیک معکوس است به عبارتی موادی که غیرقابل استفاده یا فاقد کاربرد برای مصرف کننده هستند دارای ارزش بوده و با اندکی اصلاح می‌تواند مجدد وارد زنجیره تأمین شوند.
(گنجعلی و همکاران، ۱۳۹۲)
– تعریف عملیاتی:
با توجه به سؤالات پرسشنامه، قسمت محرکههای زنجیره تأمین سبز، از شماره سؤال ۱ تا ۸ به طور کلی مربوط به معیارهای خرید سبز، طراحی سازگار با محیط زیست، لجستیک معکوس می‌باشد.
۳- عملکردهای زنجیره تأمین سبز[۱۵]: شامل ۴ مورد؛ عملکرد زیست محیطی، اقتصادی، عملیاتی و سازمانی می‌باشد.
– تعریف نظری:
۳-۱- عملکرد زیست محیطی[۱۶]: عبارت است از مجموعه عملیات شرکت که هم‌گام و سازگار با محیط زیست بوده و این عملکرد عمدتاً از طریق معیارها و مقیاس های تعیین شده توسط نهادها و آژانس‌های مربوطه اعم از کشوری و بین المللی اندازه گیری می‌شود. نتایج مدیریت یک سازمان از جنبه‌های زیست محیطی آن است. در سیستم های مدیریت زیست محیطی نتایج بایستی قابلیت اندازه گیری بر مبنای خط مشی، اهداف کلان و اهداف خرد زیست محیطی سازمان را دارا باشند. (سحابی و همکاران، ۱۳۹۲)
۳-۲- عملکرد اقتصادی[۱۷]: حول دو محور کارآییادامه مطلب در لینک زیر
آخرین نظرات