دیدگاه حمایتی به توسعهی هر چه بیشتر تأسیسات و امکانات جلب گردشگر اهمیت میدهد و از این جهت میکوشد مشکلات اقتصادی جامعه را به حداقل برساند.
در این دیدگاه دولت نباید در امور اجرایی توسعهی گردشگری دخالت کند، بلکه نقش آن تصویب و اتخاذ سیاستها و قوانین است که از توسعهی گردشگری حمایت می کنند. این دیدگاه در دههی 60 میلادی در غرب طرفداران بسیاری داشت(محسنی،1388:154).
1-3)ضرورت انجام تحقیق
امروزه توسعه گردشگری در تمامی عرصهها، چه در سطح ملی و منطقه ای و چه در سطح بین المللی مورد توجه برنامه ریزان دولتی و شرکت های خصوصی قرار گرفته است. بسیاری از کشور ها به صورت فزاینده ای به این حقیقت پی بردهاند که برای بهبود وضعیت اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج دهند و درصدد یافتن راه های تازه ای برآیند(لطفی، 1384:5).
آگاهی جوامع از این که گردشگری منبع درآمدی ارزی بسیار مناسب و قابل ملاحظه ای را در اختیار اقتصاد یک کشور قرار میدهد، باعث شده است که گردشگری مفهومی بسیار گسترده در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پیدا کند و به عنوان یک صنعت تلقی شود(طهماسبی پاشا و مجیدی، 1384).
صنعت گردشگری(توریسم) با درآمد سالانه نزدیک به 1000 میلیارد دلار در جهان، یکی از مهم ترین پدیدههای قرن حاضر است که علاوه بر فقرزدایی، عدالت گستری و اشتغالزایی، درآمد بالایی را ایجاد کرده و برای فقرا نیز ایجاد شغل می کند(دریتساکیس[4]، 2004:307).
این صنعت که پس از صنایع نفت و خودروسازی، سومین صنعت مهم جهان محسوب میشود، علاوه بر جهات اقتصادی، عامل مهمی در پیشبرد اهداف اجتماعی و فرهنگی محسوب میشود و بیتردید مهم ترین اثرات ناشی از آن، همانا نزدیکی جوامع بشری از طریق تبادلات فرهنگی است(یاوری و دیگران،1389:2).
آمارهای سازمان جهانی گردشگری نشان میدهد که سفر و جهانگردی 12/6 درصد از کل صادرات کشورهای جهان(برابر با 996/1 میلیارد دلار) را در سال 2007 به خود اختصاص داده است. لذا از آنجا که این صنعت به عنوان یکی از پردرآمدترین صنایع جهان می تواند نقش قابل توجهی را در رشد اقتصادی کشورها ایفا کند.
یکی از ویژگیهای صنعت توریسم نسبت به سایر فعالیتهای اقتصادی آن است که درآمدهای ناشی از بخشهای مختلف این صنعت در کوتاه مدت به خوبی در رونق وضعیت اقتصادی مردم به ویژه اقشار ضعیف جامعه تأثیرگذار بوده و این درحالی است که سرعت این روند در خصوص در خصوص درآمدهای نفتی تا این حد نمیباشد(حبیبی و عباسی نژاد، 1384).
از دیگر ویژگیهایی که این صنعت را نسبت به سایر فعالیت های اقتصادی متمایز ساخته است، عدم نیاز به هزینه های اولیه هنگفت، عایدی و سودآوری بالا، بازگشت سرمایه در کوتاه مدت، اشتغالزایی گسترده، عدم نیاز به فناوری ها و تکنولوژیهای پیشرفته، ارزآوری فراوان، بهره گیری از استعدادهای طبیعی و باستانی، ترویج فرهنگ، آداب و رسوم به سایر ملل، رونق سایر فعالیتهای اقتصادی، حفظ آثار طبیعی و باستانی و ویژگیهایی دیگر که منجر گردیده تا امروزه صنعت توریسم مورد توجه جدی کارشناسان و اقتصاددانان قرار گیرد(حیدری،36 :1387).
به طور کلی صنعت توریسم از دو جهت دارای اهمیت است. اولاً موجبات آشنایی مردم را با دیگر فرهنگها، نژادها، اقوام، سرزمینها و گویشها فراهم مینماید. ثانیاً از لحاظ اقتصادی یکی از منابع درآمد و ارزآوری محسوب میشود که امروزه جنبه اقتصادی این صنعت بیشتر مورد توجه است. کشورهای مختلف جهان در سایه برخورداری از امکانات گوناگون و جاذبههای متنوع در صدد جلب جهانگردان از سایر نقاط جهان هستند.
1-4) فرضیه های تحقیق
در پژوهش حاضر سه فرضیه وجود دارد:
رشد درآمدهای ناشی از توریسم رابطه مستقیم با رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته دارد.
رشد درآمدهای ناشی از توریسم رابطه مستقیم با رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه دارد.
تأثیر رشد درآمدهای ناشی از توریسم بر رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته بیشتر از کشورهای در حال توسعه منتخب میباشد.
1-5) اهداف اصلی تحقیق
بررسی تأثیر درآمدهای ناشی از توریسم بر رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته.
بررسی تأثیر درآمدهای ناشی از توریسم بر رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه.
مقایسه رشد اقتصادی ناشی از درآمدهای توریسم در گروهی از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه منتخب
1-6) روش تجزیه و تحلیل داده ها
دادههای پایان نامه متشکل از دادههای مقطعی 9 کشور در حال توسعه و 12 کشور منتخب از بین 28 کشور اتحادیهی اروپا طی سالهای 2000 تا 2012 میباشد. بنابراین از مدل دادههای تابلویی برای برآورد مدل استفاده میشود. تولید ناخالص داخلی سرانه به قیمت جاری متغیر وابسته و درآمد حاصل از دریافتی از توریسم به قیمت جاری متغیر مستقل میباشد و متغیرهای کنترلی شامل تشکیل سرمایه ثابت به قیمت جاری و نیروی کار کل میباشد.
1-7) روشهای گردآوری اطلاعات
منابع کتابخانهای شامل کتابها و مقالات (فارسی و لاتین)
منابع اینترنتی شامل مقالات و کتابهای الکترونیکیاستفاده از دادههای بانک جهانی WDI
1-8) قلمرو تحقیق
جامعهی مورد نظر شامل 9 کشور در حال توسعه شامل اکوادور، ایران، آذربایجان، بلاروس،جمهوری دومینیکن، فیجی، کلمبیا، کوبا، نامیبیا میباشد. معیار انتخاب کشورها، نزدیک بودن GDP سرانه به کشور ایران بوده است تا تحقیق مورد نظر در کشور کاربردیتر باشد. گروه دوم شامل 12 کشور منتخب از بین 28 کشور عضو اتحادیهی اروپا شامل اتریش، آلمان، ایتالیا، ایرلند، انگلیس، بلژیک، سوئیس، دانمارک، فنلاند، فرانسه، لوکزامبورگ و هلند میباشد. کشورهای انتخابی شامل کشورهایی هستند که میانگین GDPسرانه آنها از میزان میانگین 28 کشور عضو اتحادیه اروپا بالاتر است.
1-9) دوره زمانی انجام تحقیق
بازه مورد مطالعه سالهای 12- 2000 میباشد.
1-10) تعریف واژها و اصطلاحات تخصصی
1-10-1) واژهشناسی گردشگری
لغت گردشگری Tourism(از کلمهیTour به معنای گشتن) اخذ شده که ریشه در لغت لاتین Turبه معنای دورزدن، رفت و برگشت بین مبدأ و مقصد چرخش دارد که از یونانی به اسپانیایی و فرانسه و درنهایت انگلیسی راه یافته است (پاپلی یزدی و سقایی،1386:19). در فرهنگ وبستر[5] گردشگری به سفری که در آن مسافرتی به مقصدی انجام میگیرد و سپس بازگشتی به محل سکونت را در بردارد، اطلاق میگردد (همان،1385:19). در فرهنگ لغت لانگمن[6] گردشگری به معنای مسافرت و تفریح برای سرگرمی است(رضازاده و اسدالهی،1389:15).
گردشگری دقیقا معادل فارسی واژهیTourismدر زبانهای انگلیسی، فرانسه و آلمانی است که در زبان فارسی به جهانگردی نیز ترجمه شده است. ریشه این واژه از اصطلاح Turnsیونان و زبان لاتین گرفته شده که از معانی آن گردش کردن و یا گشتن است و با پسوندismیا گری به صورت اسم مصدرTourism یا گردشگری درآمده است(رضازاده و اسدالهی،1389:17).
1-10-2)تعریف گردشگری
گردشگری به جابجایی موقت و کوتاهمدت افراد در خارج از جایی که زندگی می کنند و فعالیتهایشان در آن مقصدهاست اطلاق میشود .توریسم به عمل فردی که به مسافرت میرود و در مکانی که خارج از محیط زندگی اوست برای مدتی کمتر از یک سال جهت تفریح، تجارت و یا دیگر اهداف اقامت مینماید، گفته میشود( WTO, 2003).
عمدهترین تعاریف مربوط به گردشگری، شامل آن تعداد از مسافرتهایی میشود که به دور از محیط شخصی فرد صورت میگیرد(سلطانی،1388:1). توریسم پدیدهای است که بر بنیاد حرکت و جابجایی انسان استوار است. سرشت انسان نیز با سفر و آشنایی با سرزمینهای دوردست و ساکنان آن آمیخته است(ابراهیمی و خسرویان،1384:120).
1-10-3) تعریف گردشگر
گردشگر یا بازدیدکننده کسی است که مکانی غیر از محل سکونت خود را مورد بازدید قرار میدهد، مشروط بر اینکه این بازدید به منظور احراز شغل و کسب نباشد و حداقل 24 ساعت و حداکثر سه ماه، در محل مورد بازدید توقف نموده و مسافرت او مبنی بر یکی از این علل باشد: تفریح، استراحت، گذراندن تعطیلات، امور پزشکی و درمانی، امور مذهبی، ورزش، امور خانوادگی، مأموریت، شرکت در کنفرانسها (ابراهیمی و خسرویان،1384:20). گردشگر کسی است که در یک محدوده مورد نظر براساس انگیزهی خود به تحرک هدفمند اقدام می کند( WTO,2003).
1-11) ساختار تحقیق
این تحقیق شامل پنج فصل به شرح زیر میباشد:
فصل اول شامل کلیات تحقیق بوده و به بیان اهداف و فرضیات تحقیق اختصاص دارد.
در فصل دوم ابتدا مقدمه و سپس سیر تاریخی گردشگری مورد مطالعه قرار میگیرد. درقسمت بعدی انواع گردشگری ذکر میگردد. در فصول بعدی آثار مثبت و منفی اقتصادی، فرهنگی _اجتماعی و زیستمحیطی گردشگری مورد توجه قرار میگیرد و در انتها جمع بندی مطالب ذکر شده صورت میگیرد.
در فصل سوم به بررسی برخی از مطالعات داخلی و خارجی صورت گرفته پرداخته میشود.
فصل چهارم به بیان الگوی تحقیق و برآورد آن اختصاص دارد.
آخرین نظرات