فردی مورد شناسایی قرار گرفت، افراد برای تحقیق و تحکیم امنیت و جایگاه خود ناگزیر از عضویت در اجتماعات یا گروههای مختلف اجتماعی هستند، این سطح از امنیت تحت عنوان امنیت اجتماعی[۲] مورد توجه و بحث قرار می گیرد. امنیت اجتماعی نوع و سطحی از احساس اطمینان خاطر است. باید توجه داشت که احساس امنیت اجتماعی از خود امنیت اجتماعی مهمتر است زیرا در یک جامعه ممکن است امنیت اجتماعی وجود داشته باشد اما در نتیجه فقدان احساس آن، هزینه بسیار زیادی باید صرف شود تا احساس امنیت به وجود بیاید.عوامل متعددی می تواند احساس امنیت را بهم زده و مختل نماید که از جمله آنها میتوان رسانه های نوین به طور عام و استفاده از اینترنت را به طور خاص نام برد.
بسیاری از نظریه پردازان ارتباطات، اینترنت را گام مهمی در پیشرفت کشورهای در حال توسعه قلمداد می کنند. در جامعه امروز ما، گرایش به اینترنت و استفاده از آن چنان رایج شده است که بیشتر خانواده ها، رایانه شخصی دارند و اعضای خانواده بخش زیادی از وقت خود را در استفاده از اینترنت سپری می کنند، اینترنت در میان همه گروههای اجتماعی اعم از زن و مرد، پیر و جوان، کمسواد و باسواد از جذابیت خاصی برخوردار است. گسترش اینترنت مانند هر نوآوری دیگری به ایجاد دگرگونیهایی در جنبه های مختلف زندگی انجامیده و استفاده از آن، امری اجتنابناپذیر شده است. با گسترش سریع ورود اینترنت به بیشتر جنبه های زندگی روزمره نیازمند آنیم که تأثیر اجتماعی استفاده از این ابزار را بر این جنبه های مختلف درک کنیم؛ از طرفی باید توجه داشت که داشتن یک اجتماع سالم و توسعه یافته نیازمند میزان بالای مشارکت مردم در عرصههای عمومی است و یکی از مهمترین عوامل تهدید کننده حضور مردم در فضای عمومی ترس از بزهدیدگی میباشد. به عنوان مثال همانگونه که گوردون گراهام و بسیاری دیگر گفتهاند در اینترنت بسیار آسان است که افراد را با خلق شخصیتهای کاملاً تخیلی فریب داد؛ کاری که امکان آن در واقعیت بسیار مشکلتر است. بنابراین روابط اینترنتی در مقایسه با روابط واقعی و همراه با حضور جسمانی، روابطی ضعیف و در عین حال پیچیده است. شواهد نشان میدهد که گسترش و توسعه روزافزون فناوریهای جهانی اطلاعاتی و ارتباطی بیش از آنکه در راستای تأمین امنیت اجتماعی باشد به نوعی تهدید علیه امنیت تبدیل شده اند.(رفیع و جانباز، ۱۳۸۹ :۸۸) علیهذا امکانات وسیع ارتباطی، دنیای داده و اطلاعات، صرفه جویی در زمان، کاهش تأثیر بعد مکان، سرعت در انجام کارها و بسیاری از مزایای دیگر اینترنت تنها یک جنبه آن میباشد و این فضا دارای مشکلات و تهدیدات متعددی از جمله تهدید در زمینه به خطر افتادن امنیت اجتماعی است. به نظر میرسد برخی از ابعاد امنیت اجتماعی مانند امنیت هویتی، فرهنگی، فکری و جمعی بیشتر در معرض تهدید توسط اینترنت قرار دارند. با این وجود بدون تردید اینترنت از جمله مظاهر جامعه مدرن امروزی است که علاوه بر مزایای غیرقابل انکار، در بسیاری موارد امنیت وجودی را به خطر انداخته است و تا حدی باعث تقویت محیط مخاطرهآمیز در فضای مجازی و به تبع آن کاهش احساس امنیت اجتماعی شده است که با توجه به نقشی که شبکه های اجتماعی مجازی در جنگ نرم ایفا می کنند انجام پژوهشهایی در زمینه بررسی رابطه بین مصرف اینترنت و احساس امنیت اجتماعی به منظور ارائه راهبرد مناسب اجتناب ناپذیر میباشد.۱-۲ بیان مسئله:
انسان از آغاز شکل گیری حیات اجتماعی خود، همواره با مسئله محافظت از خویش در مقابل تهدیدات مواجه بوده است. مواجههی بشر با مسئله صیانت نفس، در واقع از جوامع بدوی تا اجتماعات امروزی وی را با مسائلی چون ایجاد ثبات و محیطی امن روبرو ساخته است. باید توجه داشت که حدود و ثغور مفهوم امنیت در مقاطع مختلف حیات بشر به یک اندازه نبوده است. روشن است که در جوامع جدید و با توجه به گسترش نهادهای جدید اجتماعی و پیچیدهتر شدن حیات اجتماعی- سیاسی، مفهوم امنیت از جمله مفاهیمی است که در طی سده اخیر مورد توجه قرار گرفته است (باومن، ۱۶۲:۱۳۸۴).
امنیت از جمله پدیدههای مهم و شایان توجهی است که از نیازها و ضرورتهای اساسی فرد و جامعه به شمار میرود و فقدان آن یا اختلال در آن، پیامدها و بازتابهای نگران کننده و خطرناکی به دنبال دارد به طوری که با زوال آن آرامش خاطر انسان از بین میرود و اضطراب و ناآرامی جای آن را میگیرد. مرتفع شدن بسیاری از نیازهای آدمی نیز در گرو تأمین امنیت است.
به طوری که آبرهام مازلو نیز در سلسله مراتب نیازها، احساس امنیت را بلافاصله پس از ارضای نیازهای اولیه قرار میدهد (کاهه، ۱۳۸۴: ۱۳۳). امنیت به معنای سنتی آن عبارت است از: امنیت نظامی و توسل به قوای قهریه برای حصول آرامش و فرار از خطر. اما امروزه این مفهوم از رویکرد نظامی محور خود فاصله گرفته و پارامترهای نرمافزاری جایگزین پارامتری سختافزاری گشتهاند و روز به روز ابعاد نظامی آن نمود کمتری مییابند (جهانبین، ۱۳۸۲: ۹۶). تا جایی که میتوان گفت، امنیت در معنای عینی، فقدان تهدید نسبت به ارزشهای کسب شده و در معنای ذهنی یعنی فقدان هراس از اینکه ارزشهای مزبور مورد حمله قرار گیرد محسوب میشود (بوزان، ۱۳۷۸: ۸۶). به همین ترتیب گستره و دامنهی امنیت اجتماعی با توسعه و گسترش فناوریهای پیشرفته، توسعه یافته است و از صرف مقولههای بهداشتی، رفاهی و اقتصادی خارج شده و به مقولههایی نظیر هویت، ساخت شخصیت هستی و وجود فرد، اجتماع و جامعه گسترش یافته است. بنابراین هم مطالعه پدیده امنیت اجتماعی حائز ظرافت و پیچیدگیهای مفهومی و اداراکی شده و هم تأمین و پایداری آن از اهمیت خاص خود برخوردار گردیده است.
از سوی دیگر به عقیدهی برخی از متفکران، احساس امنیت اجتماعی از خود امنیت اجتماعی مهمتر است. زیرا در جامعهای ممکن است امنیت اجتماعی وجود داشته باشد اما در نتیجهی فقدان احساس آن، هزینه بسیار زیاد باید صرف شود تا احساس امنیت به وجود بیاید. احساس امنیت اجتماعی را میتوان نوعی ذهنیت و جهتگیری روانی مثبت (رضایتبخش، قانع کننده و آرامبخش) افراد نسبت به عدم تأثیرگذاری حضور و بروز رویدادها و وقایع ضد امنیتی (تهدیدها) در شرایط فعلی و آتی در حوزه امنیت اجتماعی، ثبات سیاسی، انسجام هویتی، یکپارچگی و امنیت سرزمین دانست (حاجیانی، ۱۳۸۴: ۲۸). به اعتبار این تعریف، عوامل متعددی می تواند احساس امنیت را به هم زده و مختل نماید که از جملهی آنها میتوان رسانه های نوین به طور عام و استفاده از اینترنت که در نوشتار حاضر مورد بررسی قرار گرفته است را به طور خاص نام برد. چرا که اینترنت زمینهای را برای ارتباطات مثبت و منفی برای افراد فراهم میآورد (احمدی و اسماعیلی، ۱۳۸۹: ۳۲۷).
شواهد نشان میدهد که گسترش و توسعهی روزافزون فناوریهای جهانی اطلاعاتی و ارتباطی بیش از آنکه در راستای تأمین امنیت اجتماعی باشد. به نوعی تهدید علیه امنیت تبدیل شده اند. انقلاب فناوری، به شیوه های ارتباطات (اینترنت، ارتباطات ماهوارهای و رایانههای پیشرفته) اشاره دارد که با کمک پیشرفتهای فناوری، فاصله و مکان را به عوامل غیر مهم تبدیل کرده است (رفیع و جانباز، ۱۳۸۹: ۸۸) و از طریق ایجاد اختلال در فرهنگ و هویت ملی، قومی و مذهبی، امنیت را زائل میسازند (کاستلز، ۱۳۸۰: ۳۷ و ۳۲۳). فناوری جهانی اطلاعات و ارتباطات و در رأس آنها اینترنت سبب
شده است تا آسانترین و کمهزینهترین تهدید متوجه امنیت اجتماعی شود (رفیع و جانباز، ۱۳۸۹: ۹۳). شکی نیست که اینترنت موجب وسعت افق دید ما میشود و فرصتهای بی سابقهای برای برقراری تماس با دیگران در اختیار ما میگذارد؛ اما ضرب آهنگ لگام گسیختهی رشد و گسترش اینترنت، نشانگر تهدیدها و چالشهایی برای شکلهای سنتی تعامل انسانی نیز هست (گیدنز، ۱۳۸۶: ۶۸۴).
نتیجهی نظر خواهی مرکز افکار سنجی ایرانیان (ایسپا) مبین آن است که ۸۱ درصد ایرانیان به گونهای احساس ناامنی می کنند (کلاهچیان، ۱۳۸۴: ۱۵۴). در عین حال بر اساس آمار ارائه شده از سوی پایگاه اینترنتی «داده ها و آمار اینترنت» که در آمریکا مستقر است از جمعیت حدوداً ۷ میلیاردی جهان تقریباً ۲ میلیارد نفر، از اینترنت استفاده می کنند. بر اساس گزارش همین پایگاه، ایران با داشتن ۳۳ میلیون و ۲۰۰ هزار کاربر معادل ۴۳ درصد جمعیت ۷۷ میلیونی خود مقام سیزدهم را در جهان داراست. بدین ترتیب بیش از نیمی از کاربران اینترنت خاورمیانه به کشور ایران اختصاص دارد. از این رو ایران پر کار برترین کشور خاورمیانه است. در صورت بیتوجهی به این پدیده به جای بهره گیری از آن، با تهدیدهای ناشی از آن مواجه خواهیم شد که ممکن است در نهایت شاهد زوال احساس امنیت در جامعهی خود باشیم و از آنجایی که جمعیت کشور ما جوان است و در این میان دانشجویان تأثیرپذیری و دسترسی بیشتری به فضای مجازی و اینترنت داشته و به عنوان گروههای پیشگام جامعه، تأثیرگذاری بیشتری بر جامعه دارند، بنابراین مسئله اصلی پژوهش حاضر که به آن پرداختهایم این است که “آیا استفاده از اینترنت بر احساس امنیت اجتماعی دانشجویان در جامعهی آماری مورد مطالعه تأثیرگذار میباشد؟“۱- ۳ سوالات تحقیق
۱-۳-۱ سوال اصلی:
آیا بین مصرف اینترنت و احساس امنیت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان رابطه معناداری وجود دارد؟
۱-۳-۲ سوالات فرعی:
آیا بین میزان استفاده افراد از اینترنت و میزان احساس امنیت اجتماعی آنها رابطه معناداری وجود دارد؟
آیا بین سابقه استفاده افراد از اینترنت و میزان احساس امنیت اجتماعی آنها رابطه معناداری وجود دارد؟
سایت های دیگر :
آخرین نظرات