فهرست مطالب

عنوان…………………………………………. صفحه

 فصل اول: کلیات تحقیق

1-1. مقدمه…………………………………….. 2

2-1. بیان مسأله و اهمیت موضوع……………………. 3

3-1. اهداف تحقیق……………………………….. 3

4-1. فرضیه های تحقیق …………………………… 4

5-1. مدل مفهومی تحقیق…………………………… 5

6-1. تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها………………. 6

7-1. روش شناسی تحقیق……………………………. 6

8-1. ساختار تحقیق………………………………. 8

فصل دوم: پیشینه تحقیق

1-2. مقدمه…………………………………….. 10

2-2. مبانی نظری تحقیق…………………………… 10      

3-2.  پیشینه تجربی……………………………… 33      

     1-3-2. مطالعات خارجی……………………….. 33

     2-3-2. مطالعات داخلی……………………….. 39

4-2.  خلاصه و جمع بندی…………………………… 46

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

1- 3. مقدمه……………………………………. 64

2-3. نوع تحقیق…………………………………. 64

3-3. مدل تحقیق…………………………………. 64

4-3. فرضیه های تحقیق……………………………. 65

5-3. تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها………………. 65

     1-5-3.آموزش های فنی و حرفه ای……………….. 65

     2-5-3.نگرش کارآفرینانه……………………… 66

     3-5-3.ویژگیهای فردی………………………… 67

6-3. متغیرهای پژوهش…………………………….. 67

7-3. جامعه و نمونه آماری………………………… 69

8-3. ابزار و روش جمع آوری داده ها………………… 70

9-3. روایی و پایایی پرسشنامه…………………….. 77

10-3. روش تجزیه و تحلیل یافته ها…………………. 79

11-3. جمع بندی فصل سوم………………………….. 82

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته ها

1-4. مقدمه…………………………………….. 84

2-4. مشخصه های عمومی پاسخ دهندگان………………… 84

     1-2-4. جنسیت………………………………. 84

     3-2-4. میزان تحصیلات………………………… 85

     4-2-4. وضعیت شغلی………………………….. 85

     5-2-4. تاهل……………………………….. 86

     6-2-4. دوره های آموزش فنی و حرفه ای………….. 86

3-4. تحلیل تک متغیره (قبل)………………………. 87

     1-3-4.متغیر مستقل………………………….. 87

     2-3-4. متغیر واسطه…………………………. 87

     3-3-4. متغیر وابسته………………………… 89

4-4. تحلیل های دو متغیره (قبل)…………………… 90

     1-4-4. همبستگی بین ویژگی فردی (ریسک پذیری) و نگرش کارآفرینانه    90

     2-4-4. همبستگی بین ویژگی فردی (مرکز کنترل درونی) و نگرش کارآفرینانه   91

5-4. تحلیل تک متغیره (بعد)………………………. 92

     1-5-4.متغیر مستقل………………………….. 92

     2-5-4. متغیر واسطه…………………………. 92

     3-5-4. متغیر وابسته………………………… 94

6-4. تحلیل های دو متغیره (بعد)…………………… 95

     1-6-4. همبستگی بین ویژگی فردی (ریسک پذیری) و نگرش کارآفرینانه    95

     2-6-4. همبستگی بین ویژگی فردی (مرکز کنترل درونی) و نگرش کارآفرینانه   96

7-4. تجزیه و تحلیل چند متغیره جهت آزمون فرضیه های تحقیق 96

8-4. نتایج آزمون فرضیه های تحقیق…………………. 100

9-4. جمع بندی فصل چهارم…………………………. 100

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

1-5. مقدمه…………………………………….. 102

2-5. مروری بر کلیات تحقیق……………………….. 102

3-5. یافته های پژوهش……………………………. 103

4-5. بحث و نتیجه گیری…………………………… 104

5-5. پیشنهاد های پژوهش………………………….. 105

     1-5-5. پیشنهاد های کاربردی………………….. 105

     2-5-5. پیشنهاداتی برای پژوهش های آتی…………. 109

6-5. محدودیت های پژوهش………………………….. 110

7-5. خلاصه و جمع بندی فصل پنجم……………………. 111

فهرست منابع و مأخذ……………………………… 112

ضمائم

• پرسشنامه……………………………………. 120
• خروجی های آماری spss…………………………… 123

• مقدمه

  تحقیقات انجام شده تاکید می کند که فرایندها و برنامه های آموزشی خاصی می تواند با تغییر بینش و نگرش افراد و تجهیز آنها به دانش و مهارت های خاص ، یک کارآفرین بالقوه را به کارآفرین بالفعل تبدیل کند .

  انسان در محیط های مادی، اجتماعی و فرهنگی با موارد تازه ای برخورد می کند و نسبت به آنها عقاید و احساسات تازه ای را دارا می شود و آمادگی و تمایل پیدا می کند که به نحو خاصی در برخورد با آنها رفتار کند و بدین ترتیب نگرش های او شکل می گیرد. با شکل گیری نگرش ها احتیاج انسان به تفکر و اخذ تصمیم جدید کم شده و رفتار او نسبت به این موارد، عادی، قالبی و قابل پیش بینی می گردد، بدین گونه است که باورها و نگرشهای مشخصی بر رفتار فرد حکومت می کنند.

  نگرش به عنوان بهترین وسیله و توصیف گر برای اقدام به کارآفرینی بیان شده است و عقیده بر این است که داشتن نگرش های خاص منجر به فعالیت بیشتر در زمینه کارآفرینی خواهد شد و می توان به صرف داشتن این نگرش های خاص از آنها انتظار بروز اعمال کارآفرینانه را داشت . اعتقاد بر این است که باورها و نگرش ها آموخته می شوند، زمانی که بر اساس تعلیمات خانوادگی و محیط اجتماعی ایجاد گردیده اند باز هم می توان با آموزش و یادگیری در آنها تغییراتی ایجاد نمود. بر این اساس میزان و نوع نگرش کارآفرینانه و باورهای خود کارآمدی افراد می تواند سطح فعالیت در زمینه ی کارآفرینی را تحت تاثیر قرار دهد .

  حال با توجه به نقش و رابطه ی آموزش و بخصوص آموزش های مهارتی با نگرش کارآفرینانه، نقش آموزش فنی و حرفه ای در امر توسعه ی جامعه بیش از پیش محرز می گردد.

  در این پژوهش با بهره گرفتن از روش پیش آزمون- پس آزمون، به بررسی رابطه ی بین آموزش های فنی و حرفه ای و نگرش کارآفرینانه در سازمان آموزش فنی و حرفه ای پرداخته شده است، فلذا با توجه به بزرگی و گستردگی جامعه آماری، از شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده است و با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه اقدام به جمع آوری داده ها و سنجش نگرش کارآفرینانه کارآموزان در چهار بعد نگرش کارآفرینانه یعنی توفیق طلبی، اعتماد به نفس، استقلال طلبی و خلاقیت از طریق دو ویژگی فردی کارآفرینی یعنی ریسک پذیری و مرکز کنترل درونی شده است.

  انتظار می رود با توجه به نو بودن مدل تحقیق در داخل کشور و همچنین اهمیت بالای پژوهش حاضر از حیث میزان موفقیت آموزش های مهارتی سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور در ایجاد و  بهبود نگرش های کارآفرینانه و به تبع آن گسترش کارآفرینی در جامعه ، یافته های این تحقیق مورد توجه خاص قرار گیرد.

  2-1. بیان مسئله و اهمیت موضوع

  امروزه بر اساس دیدگاه های اندیشمندان توسعه، در خصوص نقش و ضرورت آموزشهای مهارتی در فرایند توسعه اقتصادی اتفاق نظر وجود دارد و اهمیت آموزشهای هدفمند و به طور کلی آموزشهای فنی و حرفه ای و تاثیر آن بر نگرشهای کارآفرینانه بر کسی پوشیده نیست. تجارب فراوانی از کشورهای توسعه یافته قابل حصول است که نشان می دهد این کشورها بخش عظیمی از دستاوردهای توسعه اقتصادی خود را مدیون توسعه نگرشهای کارآفرینانه به ویژه از طریق ارتقا آموزشهای فنی و حرفه ای بوده اند.

  با توجه به جایگاه خطیر سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور در ارائه آموزش های فنی وحرفه ای در سراسر کشور به نظر می رسد این سازمان در موقعیتی قرار گرفته است که می تواند از طریق ارائه طیف وسیعی از آموزشهای فنی و حرفه ای اثربخش، نقش اساسی در توسعه نگرشهای کارآفرینانه و در نتیجه کارآفرینی خلاق در سطح کشور ایفا نماید، بنابراین مسئله ی اساسی در اینجا این است که این سازمان با توجه به ماموریت و رسالت آموزشی خود تا چه اندازه موجب بهبود نگرشهای کارآفرینانه و در نتیجه توسعه ی کارآفرینی در جامعه در راستای حل مشکل بیکاری جوانان می شود؟

  یکی دیگر از ضرورت های پژوهش حاضر ، ضرورت نظری آن است چرا که این پژوهش ادامه مطالعات مربوط به نگرش کارآفرینانه محسوب می شود و از آنجایی که نگرش کارآفرینانه نقش موثری در تبدیل ایده های کارآفرینی به عمل کارآفرینانه دارد ، مطالعه روش های بهبود نگرش کارآفرینانه ، ضرورت کافی دارند. بنابراین نتایج این پژوهش می تواند به عنوان یکی از گام های افزایش رفتار کارآفرینی مطرح گردد که در صورت تاثیر می توان از آنها استفاده نمود و در صورت عدم تاثیر ، می توان به راه های دیگر اندیشید.

  بر این اساس ، اهمیت آموزشهای مهارتی محرز و لزوم تحقیقات در زمینه ی ایجاد و بهبود نگرش کارآفرینانه و به تبع آن افزایش رفتار کارآفرینی ، گامی به جلو در جهت رشد و توسعه کشور به شمار می آید.

   

  3-1. اهداف تحقیق

  هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای بر بهبود نگرش کارآفرینانه از طریق متغیر واسطه ویژگی های فردی ( ریسک پذیری و مرکز کنترل درونی) است که ابتدا رابطه بین آموزش های فنی و حرفه ای  و ویژگیهای فردی  و سپس رابطه بین ویژگیهای فردی و نگرش کارآفرینانه مورد بررسی قرار می گیرد.

  هدف اصلی

  • بررسی تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای بر بهبود نگرش کارآفرینانه در کارآموزان آموزش فنی و حرفه ای

  اهداف فرعی

  • بررسی نگرش کارآفرینانه کارآموزان آموزش فنی و حرفه ای قبل از شرکت در دوره های آموزشی فنی و حرفه ای
  • بررسی نگرش کارآفرینانه کارآموزان آموزش فنی و حرفه ای بعد از شرکت در دوره های آموزشی فنی و حرفه ای

  4-1. فرضیه های تحقیق

  فرض اصلی

  • آموزشهای فنی و حرفه ای ، نگرش کارآفرینانه کارآموزان را بهبود می بخشد.

  فرضیات فرعی

  1. آموزشهای فنی و حرفه ای از طریق ویژگی فردی (ریسک پذیری) ، نگرش کارآفرینانه کارآموزان را بهبود می بخشد.
  2. آموزشهای فنی و حرفه ای از طریق ویژگی فردی (مرکز کنترل درونی) ، نگرش کارآفرینانه کارآموزان را بهبود می بخشد.

  5-1. مدل مفهومی تحقیق

  با توجه به اهمیت آموزش های فنی و حرفه ای و نقش بسزای آن در ایجاد ، گسترش و بهبود نگرش های کارآفرینانه و همچنین نگرش کارآفرینانه به عنوان عنصر حیاتی فعالیتهای کارآفرینی ، در این پژوهش رابطه ی بین آموزش های فنی و حرفه ای و نگرش کارآفرینانه از طریق متغیر واسطه ای ویژگی های فردی ( ریسک پذیری و مرکز کنترل درونی) مورد بررسی قرار می گیرد.

  6-1. تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

  1-6-1. آموزش های فنی و حرفه ای

  متغیر مستقل در این تحقیق آموزش های فنی و حرفه ای است. آموزش های فنی و حرفه ای به فعالیت هایی اطلاق می شود که افراد را برای احراز شغل و حرفه آماده می سازد یا کارایی و توانایی صاحبان مشاغل را در انجام فنون و حرفه ارتقا می دهد.

  2-6-1. نگرشهای کارآفرینانه

  متغیر وابسته در این تحقیق نگرشهای کارآفرینانه است که تمایل  فرد به بروز رفتار کارآفرینانه در یک کسب و کار مستقل یا سازمانی را نشان می دهد و برای سنجش آن از پرسشنامه EAOS استفاده شده است. این ابزار اولین بار توسط رابینسون و همکاران تهیه شده است و چهار حوزه ی مهم که با کارآفرینی در ارتباط هستند را مورد سنجش قرار می دهد. این چهار حوزه عبارتند از: اعتماد به نفس، خلاقیت، توفیق طلبی و استقلال طلبی.

  3-6-1. ریسک پذیری

  کسانی که دارای تمایلاتی به مخاطره پذیری معتدل هستند. (احمد پور داریانی،1387) .

  4-6-1. مرکز کنترل درونی

   کسانی که به خود ایمان دارند و موفقیت یا شکست را به سرنوشت، اقبال یا نیروهای مشابه نسبت نمی دهند.(مقیمی،1380).

  7-1. روش شناسی تحقیق

  1-7-1. نوع تحقیق

  نوع تحقیق و روش گردآوری داده ها در پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها پرسشنامه ای می باشد. تحقیقات کاربردی نظریه های تدوین شده در تحقیقات پایه را برای حل مسائل اجرائی و واقعی به کار می گیرد. همچنین این تحقیق جز تحقیقات توصیفی و از نوع پیمایشی می باشد. تحقیق توصیفی آنچه را که هست توصیف و تفسیر می کند، و توجه آن به شرایط و روابط موجود و فرایندهای جاری در زمان حال می باشد. تحقیق پیمایشی نیز که یکی از انواع تحقیقات توصیفی است به بررسی توزیع ویژگی های یک جامعه ی آماری می پردازد. (سرمد ،1385،صص 82-81). بر حسب روش، تحقیق حاضر تحقیق تجربی یا آزمایشی است. تحقیق تجربی یا آزمایشی ، یکی از دقیق‌ترین و کارآمدترین روش های تحقیق است که برای آزمون فرضیه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد هدف این تحقیق بررسی تأثیر محرکها, روشها و یا شرایط خاص محیطی بر روی یک گروه آزمودنی می‌باشد.

  2-7-1. جامعه و نمونه آماری

  جامعه ی آماری این تحقیق را کلیه کارآموزان مراکز ثابت آموزش فنی و حرفه ای شهر تبریز (مرکز یک ، مرکز دو  و مرکز سه) در سال تحصیلی 91-90 تشکیل می دهند. آمار دقیق کارآموزان این سه مرکز در این سال مطابق با آمار استخراج شده از پورتال سازمان آموزش فنی و حرفه ای برابر با 4629 نفر- دوره می باشد. روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای می باشد. بر این اساس تعداد کل نمونه گردآوری شده از هر سه مرکز با بهره گرفتن از فرمول کوکران حدود 320 نفر می باشد که در نهایت 126 پرسشنامه قابل تحلیل به پژوهشگر عودت داده شده است.

  3-7-1. قلمرو تحقیق

  از نظر مکانی این تحقیق در بر گیرنده کلیه کارآموزان مراکز ثابت آموزش فنی و حرفه ای شهر تبریز (مرکز یک، مرکز 2 و مرکز سه) می باشد، از نظر زمانی نیز این پژوهش سال های 91- 1390 را در بر می گیرد.

  4-7-1. ابزار جمع آوری داده ها

  با توجه به موضوع پژوهش و متغیرهای مورد بررسی در آن، برای جمع آوری داده ها جهت آزمون فرضیات از ابزارهای زیر استفاده شده است: الف) روش کتابخانه ای: بسیاری از مفاهیم و اطلاعات مورد استفاده در این تحقیق از مطالعه مقالات تخصصی و کتابهای مرتبط به دست آمده است. ب) روش میدانی: در این روش از پرسشنامه جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. برای اطمینان از اعتبار صوری پرسشنامه، از پرسشنامه EAO scale  ، با مقیاس اندازه گیری 10 گزینه ای لیکرت که دارای استاندارد بین المللی است استفاده شده است، همچنین جهت اطمینان و تطبیق هر چه بیشتر این پرسشنامه با اهداف تحقیق، از نظرات تعدادی از اساتید، متخصصان حوزه مدیریت و علوم تربیتی استفاده شده است. از ضریب آلفای کرونباخ نیز برای سنجش اعتبار درونی پرسشنامه استفاده شده و سعی در سنجش نگرش کارآفرینانه کارآموزان قبل و بعد از  طی دوره های آموزشی فنی و حرفه ای به روش پیش آزمون- پس آزمون شده است.

  5-7-1. روش تجزیه و تحلیل داده ها