تا به حال هیچ فرآیند تولیدی اختراع و انجام نشده است، که به کار انسانی نیازمند نباشد. بنابر این هیچ تولیدی بدون مشارکت انسان صورت نمی گیرد. نقش منابع انسانی از کار بدنی به پیشرفته ترین مرحله رسیده است، یعنی انسان بیشتر فکر کند و ماشین کار کند. صنعت ساخت و ساز شهری در ایران یکی از بخش های صنعت ساخت محسوب می شود که در دهه های اخیر رشد بسیار چشمگیری داشته است، که این رشد در سال های پس از انقلاب بیشتر خود را نشان داده است. این روند نشان می دهد که متخصصان و مهندسین کشورمان به پیشرفت های قابل توجهی در این صنعت دست یافته اند و کارفرمایان، مهندسین مشاور و نیز پیمانکاران توانسته اند به تجربیات خوبی در این زمینه دست پیدا کنند. گرچه گفته می شود هر پروژه ساخت و سازی دارای ویژگی های منحصر به فردی از نظر موقعیت محلی، طراحی و اجرا می باشد، اما بسیاری از عوامل موثر بر بهره وری ساخت در همه پروژه ها یکسان است، که البته ممکن است میزان تاثیر آنها در هر پروژه ای متفاوت باشد. بنابراین نکته ای که نباید از آن غافل شد استفاده از تجربیات گذشته در پروژه های آتی است. جزییات بیشتر درباره این پایان نامه : پایان نامه بهره وری منابع انسانی در فاز اجرایی چرخه حیات پروژه های ساخت و ساز شهری در این تحقیق با موضوع ” بهره وری منابع انسانی در فاز اجرایی چرخه حیات پروژه های ساخت و ساز شهری” ، همان طور که از عنوان تحقیق نیز مشخص است، فقط عامل منابع انسانی مورد بررسی قرار گرفته است تا براساس تجربیات پروژه های گذشته فاکتورهای موثر بر این عامل در بهره وری ساخت و ساز شهری شناسائی، طبقه بندی و اولویت دهی شده و با در نظر گرفتن راهکارهایی برای کاهش اثرات منفی این فاکتورها قدمی در جهت بهبود بهره وری در صنعت ساخت و ساز شهری و در نتیجه رشد این صنعت در کشور در برداشته شود. بیان مسأله در اهمیت منابع انسانی همین بس که گفته اند:” امروزه سرمایه اصلی پروژه های عمرانی منابع انسانی است.” برای دست یابی به اهداف پروژه و رسیدن به بهره وری معقول در پروژه ها لازم است که عوامل بهره ور در منابع انسانی شناسایی و مورد تحلیل و بررسی قرار گیرند. از آنجا که بررسی عملکرد و یافتن عوامل موثر بر بهره وری در پروژه ها امری مهم و ضروری است، پس بهتر است این وظیفه بر عهده مدیران عمرانی که همان مدیران پروژه هستند، قرار گیرد. در این تحقیق به بررسی عوامل تاثیر گذار بر بهره وری منابع انسانی در صنعت ساخت و ساز شهری پرداخته می شود. با توجه به اهمیتی که منابع در پروژه های عمرانی دارند، منابع انسانی نسبت به سایر منابع همچون زمان، هزینه، مواد و مصالح کمتر مورد بررسی قرار گرفته است و یا اگر بررسی شده با سرعت و به صورت مختصر بوده است. در مورد صنعت ساخت نیز، اهمیت منابع انسانی کمتر از سایر صنایع نمی باشد. از آنجایی که کشور ایران جزء کشورهای در حال توسعه است و نیروی کار فراوان هم در آن وجود دارد، پس لازم است که تامل بیشتری بر حوزه مدیریت منابع انسانی انجام شود. اثرات مثبت و منفی که منابع انسانی بر سایر منابع و بهره وری پروژه می گذارد در موقعیت پروژه نقش مهمی دارد، که اغلب از دید مسئولین و مدیران پروژه ها نادیده گرفته می شود . در این راستا با ایجاد ارتباطی بین رشته های مدیریت و عمران علم جدیدی حاصل شده است که مهندسی مدیریت ساخت نامیده می شود، که یکی از محدوده های وظایف این مدیریت، مدیریت منابع انسانی در پروژه های عمرانی است. اهمیت و ضرورت انجام تحقیق در دنیای پر رقابت امروز بهره وری یکی از مولفه های اساسی و مهم برای تضمین موفقیت و سودآوری یک صنعت یا یک پروژه می باشد. بهره وری را می توان مستقیماً به میزان کاهش هزینه و یا افزایش سود آوری نسبت داد. از آنجا که همه پروژه ها ضمن حفظ کیفیت، کاهش هزینه ها و زمان اجرا مورد نظر می باشد، لذا با بهبود بهره وری می توان میزان سود آوری پروژه را تضمین کرد. علی رغم اهمیت بهره وری در پروژه ها، مفهوم آن با توجه به جهانی شدن و رقابت های فشرده در دهه های اخیر بیشتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. این در حالی است که ما سود پروژه های خود را از تکنیک های اثبات شده مدیریت انتظار داریم. (Neumann et al 2003) اما کارفرمایان، مهندسین مشاور و پیمانکاران به طور مناسب و کاملاً سیستماتیک با بهره وری آشنایی نداشته و از تاثیر آن بر پروژه ارزیابی درستی ندارند. از آنجا که بهبود بهره وری مساوی سود بیشتر می باشد (Honna & Heal 1994,21) . پس حتی با اندک بهبودی که بهره وری در صنعت ساخت و ساز شهری ایجاد می کند، می توان صرفه جویی قابل توجهی در هزینه و زمان رغم زد که این مسئله اهمیت تحقیق را می افزاید. ذکر این مسئله هم قابل تامل است که کشور ایران در خط زلزله هیمالیا قرار دارد وگسل های فراوانی در اکثر نقاط کشور وجود دارد و بیش از 130 زلزله در کشور در قرن گذشته با قدرت بالا به وقوع پیوسته است و حدود 25 زلزله بزرگ که بیش از 200,000 کشته برجا گذاشته و بسیاری از شهر ها و هزاران روستا را ویران کرده است و زیان های اقتصادی زیادی نیز در بر داشته است. دلیل این همه ویرانی آسیب پذیری بناها بوده است. Tabassi 2008)) عوامل متعددی می توان برای علت ویرانی این بناها بیان کرد، از جمله طراحی ضعیف و یا استاندارد نبودن مصالح، ولی می توان به جرات می توان گفت، که بسیاری از این بناها، هم طراحی دقیق و مناسبی داشته اند و هم مصالح استانداردی در آنها به کار رفته بود. پس با این توصیفات می توان علت جدیدی برای این ویرانی ها بیان کرد به عنوان “کیفیت پایین در نظارت و اجرای ضعیف ساخت و سازها ” که عامل اصلی آن منابع انسانی است. بهره وری یکی از موضوعات بسیار مهم در پروژه های ساخت بوده و ضامن کاهش هزینه ها و استفاده مطلوب از منابع موجود است. همچنان که برنامه ریزی های قبل از شروع پروژه تأثیر قابل توجهی بر روی عملکرد پروژه ها دارد، بهبود بهره وری نیز می تواند تا 30% در هزینه پروژه تأثیر گذارد.( Jiukun Dai 2009,135) اهداف تحقیق هدف از این تحقیق نگاهی جامع (شناسایی و رتبه بندی) کلیه عوامل موثر بر بهره وری در صنعت ساخت و ساز شهری است. بهبود بهره وری در ساخت و سازها منجربه افزایش کارایی و بازدهی در پروژه ها و همچنین کسب منافع قابل توجهی از نظر زمانی و مالی خواهد شد. با انجام این تحقیق امید است تا گامی در جهت توسعه و بهبود صنعت ساخت و ساز شهری برداشته شود تا شاهد بالا رفتن کیفیت بناها در برابر زلزله و سایر بلاهای طبیعی باشیم. از این رو می توان اهداف این تحقیق را تفکیک کرد : بررسی میزان آگاهی مدیران پروژه ها، پیمانکاران ،کارفرمایان و مشاوران فعال، در زمینه بهره وری منابع انسانی. تحلیل عوامل در ایجاد افزایش بهره وری منابع انسانی. دستیابی و استخراج فهرستی از متداول ترین معیارهای بهره وری منابع انسانی. تعیین کلیدی ترین و مهمترین عوامل موثر در بهره وری منابع انسانی. بررسی عوامل بر اساس یک رویکرد نوین(فاز اجرایی چرخه حیات پروژه). دسته بندی عوامل بر اساس استاندارد 1PMBOK 2012 در قالب دسته بندی 4 گانه. ارائه مدل 2N.HR جهت مقایسه عدد بهره وری منابع انسانی در شرکت های پیمانکاری. ارائه مدل 3P.Sجهت مقایسه وضعیت بهره وری منابع انسانی درشرکت های پیمانکاری. جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق در مطالعات قبلی در این زمینه، بیشتر به شناسایی عوامل پرداخته شده است و کمتر به میزان تاثیر این عوامل بر پروژه پرداخته شده است و یا حتی می توان گفت که فقط به تحلیل موارد بسنده کرده اند. تا به حال بهره وری منابع انسانی در قالب و یا با رویکردی تحت عنوان فاز اجرایی چرخه حیات بر اساس دسته بندی 4 گانه در استاندارد PMBOK 2012، برای پروژه ها مورد تحلیل و بررسی قرار نگرفته است. پس بر اساس این رویکرد نوین می توان بهره وری منابع انسانی را شناسایی و مورد تحلیل قرار داد. در پایان هم بر اساس خروجی ها و نتایج حاصل از این رویکرد نوین می توان عوامل شناسایی شده را در قالب مدل های مذکور ارائه کرد. Project Management Body Of Knowledge productivity Numbers human resources human resources productivity Status سؤالات تحقیق بهره وری چیست ؟ بهره وری چه اهمیتی در پیشرفت پروژه دارد ؟ اولویت بندی این معیارها را چگونه تعیین و بررسی می کنند؟ مدیران پروژه ها بخشی را به عنوان مدیریت منابع انسانی در پروژه خود دارند؟ فرضیههای تحقیق از میان منابع مختلفی که بر بهره وری در صنعت ساخت و ساز شهری موثر است، با توجه به اهمیت بالا و محدودیت های زمانی و حجمی تحقیق، فقط به مطالعه بهره وری منابع انسانی پرداخته شده است. عوامل وابسته به منابع انسانی و ماشین آلات مانند انگیزه، مهارت و آموزش منابع انسانی و خرابی ماشین آلات. عوامل موثر به مدیریت مانند ضعف در طراحی و نظارت بر اجرا. محدودیت های تحقیق مهم ترین محدودیت های تحقیق در زمینه عوامل موثر بر بهره وری در صنعت ساخت و ساز شهری، در زمینه مطالعات گذشته که به صورت کتابخانه ای صورت گرفت. متاسفانه تحقیقات بسیار کمی انجام شده بود و حتی به جرأت می توان گفت که اندک تحقیقات انجام شده به صورت ناقص بوده است. تحقیقاتی هم که بر روی سایر صنایع ساخت صورت گرفته عوامل و حتی دسته بندی عوامل هم اکثراً به صورت کاملاٌ بی نظم بررسی شده است.
در سال 1344 خورشیدی برابر با 1965 میلادی، ایران علیرغم نداشتن تشکیلات بهره‌وری به عضویت سازمان بهره‌وری آسیایی (یک سازمان منطقه‌ای بین دولتی و غیرانتفاعی و غیر تبعیضی و هدف اساسی آن سرعت بخشیدن به توسعه اقتصادی در منطقه آسیا و اقیانوسیه از طریق ارتقاء بهره‌وری در بخش‌های کشاورزی، صنت و معدن، خدمات و محیط زیست و تبلیغ جهت افزایش آگاهی نسبت به بهره‌وری است) درآمد. در سال 1367 مجلس شورای اسلامی عضویت ایران را در سازمان بهره‌وری آسیائی مورد تصویب قرار داد، و وزارت صنایع سنگین سابق، مسئولیت دبیرخانه‌ای آن را به عهده گرفت و تشکیلات بهره‌وری در سال 1371 به عنوان سازمان بهره‌وری ملی راه اندازی شد و در سال 1372 فعالیت خود را آغاز کرد. در سال 1377 به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ملحق گردید و با توجه به جایگاه فرابخشی آن به سازمان ملی و سپس در سال 1384 به مرکز ملی بهره‌وری ایران تغییر نام داد. از سال 1385 تا به امروز هم زیر نظر معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور قرار دارد. (سایت سازمان ملی بهره وری ایران)
- انواع بهره وری
بهره وری را می توان در دو سطح بهره وری جزئی و بهره وری کلی طبقه بندی کرد:
2-3-1- بهره وری جزئی
در واقع به طور کلی بهره وری نسبت بین ستانده و داده یک سیستم تولیدی را به صورت کمی توصیف می کند ولی هرگاه در نسبت مذکور از بین کلیه داده ها و منابع صرفاً رابطه بین ستانده با یکی از منابع و عوامل مورد بررسی قرار گیرد چنین بهره وری را بهره وری جزئی می نامند. که در رابطه
(2-2) مشخص می باشد:
- National Iran Productivity Organization
جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :
پایان نامه بهره وری منابع انسانی در فاز اجرایی چرخه حیات پروژه های ساخت و ساز شهری
(2-2)
مثلاً رابطه بین تولید با زمان مصرف شده (یک منبع تولیدی) یا رابطه تولید با نیروی کار (یک منبع تولیدی) بهره وری جزئی را نشان می دهد. به عبارت دیگر بهره وری جزئی نسبت بین ستانده حاصل به ازای یک واحد از منبع مورد نظر است.
2-3-2- بهره وری کلی
بهره وری کلی در سطح پروژه به صورت زیر تعریف می شود) ? Thomas et al. 1990,116
بهره وری فاکتورهای کل برابر است با نسبت کل خروجی ها به مجموع منابع انسانی، مصالح، تجهیزات، انرژی و سرمایه. رابطه (2-3) این تعریف را مشخص می کند:
Total factor productivity (2-3)
- بهره وری منابع انسانی
بهره وری منابع انسانی نیز به عنوان یکی از انواع بهره وری جزئی، تعاریف متعددی در سطح پروژه دارد که در اینجا به مطالعه برخی از آنها پرداخته می شود :
- بهره وری منابع انسانی برابر است با تقسیم خروجی یا واحد کار بر نفر- ساعت صرف شده
. ( Gulezian & samelian, 2003,19) رابطه (2-4) این تعریف را مشخص می کند:
Labor productivity (2-4)
تعریف دیگری وابسته به هزینه ارائه شده است :
بهره وری منابع انسانی برابر است با تقسیم درآمد ریالی بدست آمده بر هزینه منابع انسانی یا
نفر- ساعت صرف شده( 116،(Thomas et al,1990. رابطه (2-5) و(2-6) بیان می شود:
Labor productivity = (2-5)
Labor productivity= (2-6)
2-4-1- واحد اندازه گیری بهره وری منابع انسانی
در فعالیت های مختلف واحدهای مختلفی برای اندازه گیری بهره وری منابع انسانی وجود دارد که وابسته به واحد کار انجام شده می باشد. به عنوان مثال واحد بهره وری برای فعالیت های لوله گذاری که با متر طول اندازه گذاری می شود یا فعالیت بتن ریزی که با متر مکعب اندازه گیری می شود متفاوت است و به ترتیب برابر با متر بر نفر- ساعت و متر مکعب بر نفر- ساعت می باشد.
2-4-2- روش های اندازه گیری بهره وری منابع انسانی
اندازه گیری بهره وری منابع انسانی برای کنترل موثر بهره وری در پروژه های عمرانی بسیار مهم است زیرا هیچ کنترل و بهبودی بدون اندازه گیری و مقایسه قابل دستیابی نیست (Business Roundtable, 1982).
اندازه گیری کار، به توسعه تعیین استانداردهای کاری کمک می کند که این امر به مدیران امکان تولید ساخت با نتایج بهتری را می دهد. مدیران برای اینکه بدانند کارکنانشان چه میزان از کارشان را خوب انجام می دهند می توانند روش های اندازه گیری کار را به کار بگیرند. این کار نه تنها در فرآیند تولید بلکه در تمام فعالیت های مهندسی، اجرایی و اداری کاربرد دارد(Otis, 1980). این درحالی است که یک تکنیک واحد برای اندازه گیری کار در صنعت ساخت وجود ندارد. کاربرد های متعددی از هر یک از روش های اندازه گیری بر اساس تعریف مختلف بهره وری وجود دارد. (Business Roundtable,1982).
2-4-2-1- روش نمونه گیری از کار
نمونه گیری از کار تکنیکی برای اندازه گیری کار است که فعالیت های منابع انسانی و
شماشین آلات را در قالب زمان صرف شده در فعالیت های موثر و غیر موثر تحلیل می نمایند. در این روش مشاهدات زیادی به طور تصادفی از منابع انسانی صورت گرفته که در گروه های کاری از پیش تعیین شده برای آن کار خاص طبقه بندی می شوند. این تکنیک امکان اندازه گیری کارایی را با بهره گرفتن از منابع و اطلاعات موجود درباره ویژگی تاخیرات در پروژه ارائه می دهند(Thomas&Daily 1983,109). در این روش مشاهدات به صورت پیوسته صورت نمی گیرد به علاوه این روش اگر از نظر آماری قابل اطمینان باشد و باز خورد مناسبی از کارها در مدت زمان کوتاهی بدست آورد، نمی تواند برای تعیین زمان استاندارد و محتوای کار مورد استفاده قرار گیرد. فعالیت های عمرانی در این روش
می تواند به کارهای مستقیم، کارهای کمک کننده ضروری و کارهای غیر موثر با تاخیرات طبقه بندی نمود (Thomas&Daily 1983,109 ).
2-4-2-2- روش ارزیابی 5 دقیقه ای
تکنیکی سریع ولی با دقت کم است، نسبت به روش نمونه گیری از کار که میزان تاخیرات و میزان کارایی منابع انسانی را به دست می آورد. بازه زمان برای مشاهده و ارزیابی منابع انسانی که بر حسب دقیقه می باشد برابر است با بیشترین این دو مقدار: 5 دقیقه و تعداد منابع انسانی. در این تکنیک عملکرد هر یک از نفرات نیروی کار در طول مدت زمان مشاهده مورد ارزیابی قرار می گیرد و اگر زمان صرف شده برای هر نوع کار بیش از 50% زمان کل باشد به هریک از افراد در آن بازه خاص یک نمره داده می شود. با تقسیم مجموع نمرات داده شده برای کارایی افراد بر کل نمرات ممکن میزان عملکرد منابع انسانی بدست می آید (Thomas&Daily 1983,109).
مدیران از این تکنیک برای آگاهی از تاخیرات و میزان آنها استفاده می کنند. این تکنیک میزان کارایی منابع انسانی را اندازه گیری می کند و جایی که برنامه ریزی دقیق تر منجربه بهره وری بیشتر می شود را نشان می دهد. اشکال عمده در تکنیک ارزیابی 5 دقیقه ای و نمونه گیری کار این است که بیشتر
داده ها بر اساس قضاوت ذهنی فرد مشاهده کننده جمع آوری می شود و همراه با خطا است. (Oglesby et al 1989).
2-4-2-3- روش پرسشنامه کارگران ماهر
روشی است برای تخمین زمانی که کارگران ماهر برای انتظار به منظور انجام کارها یا دوباره کاری ها صرف می کنند. پرسشنامه مستقیماً به موضوعاتی مانند تاخیرات به وجود آمده، کمبود مصالح و ماشین آلات، توانایی مدیریت و نظارت، فاکتورهای انگیزش و مشخص نمودن مشکلات، مربوط
می شود. پس از تکمیل پرسشنامه ها کارگران ماهر برای گفتگوی حضوری و رودررو دعوت می شوند تا در مورد نتایج حاصل بحث و تبادل نظر شود. تشخیص زمان از دست رفته توسط کارگران ماهر
می تواند به مدیران برای درک بهتر بازدهی کارگران کمک کند. (Borcherding & chsng 1985,111)
2-4-2-8- روش تحلیل پوششی داده هاDEA 1
اهمیت بهبود بهره وری در صنعت ساخت
بهره وری متداول ترین عامل برای تعیین سطح عملکرد در صنعت ساخت می باشد آنچه مسلم است هدف هر شرکت عمرانی دستیابی به بهره وری بالاتر می باشد زیرا این مسئله مستقیماً به کاهش هزینه ها و نهایتاً به سود بیشتر تعبیر می شود. (Hancher & Abd- elkhalek 1998) بهره وری در ساخت به دلیل درگیر بودن عوامل مختلف، مسئله پیچیده ای است اما بهبود بهره وری قابل دسترسی می باشد.
- Data Envelopment Analysis
بهره وری یکی از موضوعات بسیار مهم در پروژه های ساخت بوده و متضمن کاهش هزینه ها و استفاده مطلوب از منابع موجود است. همچنان که برنامه ریزی های قبل از شروع پروژه تاثیر قابل توجهی بر روی عملکرد پروژه دارد، بهبود بهره وری نیز می تواند تا30% در هزینه پروژه تاثیر گذارد. (Jiukun ea al 2009,135).
هزینه های منابع انسانی در پروژه های ساخت با تعداد منابع انسانی زیاد، حدود 33-50% و هزینه ماشین آلات در حدود25-40 % از کل هزینه های پروژه را شامل می شود. در پروژه های عظیم با تعداد کارگران زیاد، محدوده سود پروژه عموماً بین 2 تا 3% از کل هزینه های پروژه است. با اینکه
هزینه های منابع انسانی نسبت به موارد دیگر مانند مصالح و تجهیزات دارای تغییر و ریسک بیشتری است ولی با مدیریت مناسب و افزایش بهره وری می توان هزینه های این بخش از پروژه را کاهش داد. (Hanna ea al 2008,134)
مطالعاتی در سازمان کسب و کار امریکا در سال 1982 انجام شد که نشان می دهد با افزایش پیچیدگی در طراحی، سختی در قوانین و تغییرات اقتصادی – اجتماعی تاثیر گذار بر منابع انسانی،
بهره وری کاهش می یابد. تقریباً 45% کار منابع انسانی غیر موثر است که این عامل صنعت ساخت را در بین بدترین صنایع از نظر بهره وری قرار می دهد. اگر بهره وری بهبود یابد مدت اجرای پروژه کاهش می یابد بنابر این حتی افزایش اندک بهره وری منجربه افزایش سود شرکت های عمرانی به دلیل کاهش هزینه های غیر مستقیم می شود. (Adrian 1987)
از آنجا که بهره وری منابع انسانی برابر خروجی بدست آمده به ازای نفر- ساعت است بیشینه نمودن خروجی منابع انسانی در کارگاه، یک حوزه مهم برای بهبود عملکرد پیمانکاران است.
جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :
پایان نامه بهره وری منابع انسانی در فاز اجرایی چرخه حیات پروژه های ساخت و ساز شهری
2-5-1- عوامل موثر بر بهره وری
از آنجایی که ارتقاء بهره وری بدون شناخت عوامل موثر بر آن و چاره جویی در مورد خنثی نمودن و کاهش اثرات منفی این عوامل قابل دست یابی نیست تحقیقات بسیاری برای تعیین عوامل موثر بر
بهره وری انجام شده است. این عوامل به دو گروه کلی « عوامل خارجی» یعنی عواملی که خارج از کنترل حوزه مدیریت هستند و «عوامل داخلی» یعنی عواملی که بااعمال مدیریت قابل کنترل هستند تقسیم می شوند. از عوامل داخلی در این دسته عبارتند از: مدیریت، تکنولوژی ساخت، نیروی کار و… از عوامل خارجی می توان عوامل وابسته به محیط صنعت شرایط خاص قرار دادها، آب و هوا، قوانین بهداشتی و ایمنی، سیاست ها، ذینفعان محلی و آئین نامه های تخصصی را نام برد. (Olomolaiye et al 1998,7)
عده ای از محققین این طبقه بندی را به دو دسته: تکنولوژیکی و اجرایی. همچنین گروهی دیگر، عوامل موثر بر بهره وری ساخت را به دو دسته: سازمانی و اجرایی تقسیم کرده اند.
بر اساس تحقیقات انجام گرفته عواملی از جمله: رساندن به موقع مصالح، ساده سازی فعالیت ها، آموزش نیرو، استفاده از ساز و کارهای انگیزشی و برنامه های کاهش هزینه، ابزار بهبود بهره وری است. (Hamlin 1978)
مدیریت منابع انسانی، مصالح و ماشین آلات از جمله منابع اصلی مورد نیاز پروژه های عمرانی هستند. دیر رساندن مصالح، کمبود منابع انسانی، خرابی ماشین آلات و ضعف در برنامه ریزی کاری منجربه ناکارایی و تلف شدن زمان می شود. (Thomas & Raynar 1997,132)
عوامل زیادی بر روی سطح انگیزش کارگران تاثیر می گذارد که در تحقیقات گذشته مسائلی مانند طرح جریمه و تشویق، پرداخت اضافه کاری ها، اعطای مرخصی و. . . مدنظر قرار گرفته عملکرد و رضایت شغلی کارگران را تابع از برانگیخته شدن و تشویق آنها در جهت انجام بهتر کار دانسته اند، که هر دو عواملی با منشاء انگیزشی محسوب می گردند. (Doloi H 2007,19)
بررسی بهره وری ای که در صنعت ساخت سنگاپور پرداخته شد و مشکلاتی همچون: استخدام ناظران، استخدام کارگران و میزان گردش کار بالا را بیان کردند. سپس 17 پارامتر اصلی موثر بر میزان بهره وری را دسته بندی کردند و در گروه های منابع انسانی، مدیریت و عوامل محیطی
اولویت بندی کردند. (Lim & Alum 1995,13)
بهره وری و مدت اجرای پروژه ساخت یک بزرگراه را تحت تاثیر یکی از عوامل موثر بر آن که شرایط آب و هوایی (تاثیر باران) باشد مورد ارزیابی و بررسی قرار داد. این مطالعه با بهره گرفتن از اطلاعات تاریخی بارش ها باران و دانش خبرگان و به کارگیری مفهوم مجموعه های فازی، یک مدل برای ارزیابی اثر بارندگی بر روی مدت اتمام پروژه ارائه می دهد. در نهایت دو پروژه راهسازی در دو موقعیت جغرافیایی با شرایط بارندگی متفاوت به عنوان مطالعه موردی جهت ارزیابی صحت مدل استفاده
می شود. (Pan 2005)
با مطالعه پروژه های عمرانی در امریکا در بررسی تاثیر 36 عامل بر بهره وری آنها به طور خاص
بهره وری منابع انسانی پرداخته شده است و به این نتیجه رسیده است که 30 عامل دارای تاثیر زیاد، 4 عامل دارای تاثیر متوسط و2 عامل دارای تاثیر کم هستند. در این میان کارفرمایان، مشاوران و پیمانکاران نظر مشابهی در مورد میزان تاثیر این عوامل داشته اند. مهمترین عوامل بررسی شده به ترتیب عبارتند از: مهارت و تجربه منابع انسانی، مدیریت، برنامه ریزی شغلی، انگیزش و دردسترس بودن مصالح، در نهایت با بکارگیری سیستم بهبود پروژه در یک پروژه خاص4.27% در هزینه منابع انسانی صرفه جویی شده است. بهره وری به میزان زیادی به عملکرد منابع انسانی وابسته است. بنابراین بهبود بهره وری منابع انسانی یکی از عوامل مهم بهبود بهره وری در صنعت ساخت می باشد. در برخی از پروژه ها هزینه منابع انسانی ممکن است تا 30% کل هزینه پروژه برآورد شود. (Mojahed 2005)
در تحقیقی که به بررسی تاثیر زمان که تغییرات در یک پروژه اعمال می شود بر بهره وری منابع انسانی پرداخت شد. در این بررسی با ارزیابی 162 پروژه و تغییراتی که در آنها در موقعیت های مختلف یعنی ابتدای پروژه، اواسط پروژه و انتهای پروژه رخ می دهد، به این نتیجه رسید که در شرایط یکسان تاثیر مخرب تغییرات در بهره وری برای تغییراتی که دیرتر رخ می دهد بیشتر از آن تغییراتی است که زودتر انجام می شود. بنابر این اگر تغییراتی لازم است انجام گیرد باید در زودترین زمان ممکن شناسایی و اعمال شود در نهایت رابطه (2-9) بر اندازه گیری بهره وری در انتهای پروژه برای پروژه هایی که تحت تاثیر تغییرات قرار گیرند ارائه شده است: (Willliam 2005,131)
End-of-project productivity = ) (2-9
به بررسی تاثیر بلند مدت تکنولوژی تجهیزات بر بهره وری منابع انسانی پرداخته شد و با مطالعه 200 پروژه عمرانی در کشور امریکا در سال 97 تا 98 میلادی به این نتیجه رسیده شد که پروژه هایی که تغییرات در تکنولوژی ماشین آلات داشته اند شاهد بهبود بلند مدت در بهره وری منابع انسانی نسبت به پروژه هایی که این تغییرات را اعمال نکرده اند بوده اند و سه عامل انرژی، کنترل و دامنه کاربرد در تکنولوژی ماشین آلات نقش مهمی در بهبود بهره وری منابع انسانی دارند. (Goodrum & Hass 2004,130)
تحقیقاتی در خصوص محاسبه و پیش بینی میزان بهره وری با بهره گرفتن از جمع آوری اطلاعات تاریخی و داده های پروژه های قبلی به انجام رسید. پس از جمع آوری اطلاعات لازم، اقدام به
مدل سازی با بهره گرفتن از شبکه های عصبی مصنوعی و شبیه سازی پدیده های گسسته برای پیش بینی بهره وری برای کار های آتی صورت گرفت. این مدل فقط برای سازه های فولادی و از پیش ساخته شده انجام شد. (Song & Simaan 2006)
مطالعاتی در خصوص تغییرات کارها بر روی بهره وری منابع انسانی انجام شد. در این مطالعه یک مدل جدید بر پایه شبکه عصبی برای ارزیابی کیفی میزان کاهش بهره وری در اثر تغییر فعالیت های کارگاهی و نحوه تاثیر آنها معرفی گردید. مطالعه انجام شده از طریق بررسی جامعی از کارهای گذشته و بر اساس مطالعاتی میدانی در کشورهای امریکا و کانادا استوار بود. در نهایت مدل پیشنهادی از لحاظ صحت عملکرد با دیگر مدل های موجود مقایسه شد. ( 2005Moselhi )
تحقیقات و بررسی هایی در خصوص پیش بینی عوامل موثر بر بهره وری منابع انسانی در چندین پروژه به صورت متغیر و منحصر به فرد در چند شهر مالزی انجام شد و مدلی بر اساس شبکه عصبی نیز ارائه گردید. این مدل صرفاً برای ساخت و سازهای بتنی و فقط برای ستون های بتنی انجام شد. (,112011 Muqeem et al).
تاثیریکپارچه سازی زنجیره تامین بر عملکرد تجاری شرکت ها از طریق افزایش رقابت پذیری
۱-۲) بیان مساله
امروزه اصل پذیرفته شده در تجارت این است که رقابت بین زنجیره های تأمین شرکت ها است ونه بین خود شرکت ها، وقتی که زنجیره تأمین کارآ باشد، در نهایت باعث ایجاد ارزش افزوده برای شرکت ها خواهد شد که منجر به بهبود وضعیت رقابتی شرکت ها می شود (& Aslan,2011 Özdemir). بنا به نظر کریستوفر امروزه راه حل توانمند رسیدن به مزیت هزینه ای لزوماً حجم محصولات و مقیاس اقتصادی نیست ، بلکه مدیریت زنجیره تأمین است. از نظر اوزنجیره تأمین شبکه ای از سازمان های بالادستی تا پائین دستی است که در فرایندها وفعالیت های مختلفی که در قالب محصولات و خدمات در دست مشتری نها یی ایجاد ارزش می کنند، درگیر هستند. مفهوم مدیریت زنجیره تأمین تا کنون از سوی بسیاری مورد تشریح و واکاوی قرار گرفته است و برخی نیز آن را با مفاهیمی چون لجستیک، مدیریت عملیات، تدارکات و یا ترکیبی از این سه هم معنی گرفته اند. .( Lambert et al., 2005) کیم (۲۰۰۶) استدلال می کند که برای مؤفّقیت زنجیره تأمین ورسیدن به اثربخشی عملکرد زنجیره تأمین نیاز به یکپارچگی با عرضه کننده خارجی وهمچنین مشتریان از یک سو و در کنار آن یکپارچگی بین واحدهای داخلی شرکت امری اجتناب ناپذیر است . (Kim, 2006) ادغام در زنجیره تأمین به یکپارچگی بین شرکت با شرکت های بالا دستی وهمچنین مشتریان پائین دستی اطلاق می شود. البته باید توجّه شود که یکپارچگی بین واحد های داخلی شرکت ها جدای از ادغام خارجی است. البته قابل ذکر است که ادغام داخلی گام نخست در مؤفّقیت در زنجیره تأمین و ایجاد فرصت های نو برای شرکت می باشد و این امر از طریق یکپارچگی با عرضه کننده ها، کانال های توزیع و همچنین مشتریان و بهبود عملیات داخلی بدست می آید. (& Aslan,2011 Özdemir). یکپارچگی در زنجیره تأمین محدوه ای از شرکت های وابسته به هم را شامل می شود که مزیت رقابتی آنها در فعّالیت های کلیدی یکپارچه سازی زنجیره تأمین نهفته است (Peck and Juttner, 2000).بسیار مهم است که سبک های یکپارچه سازی این اطمینان را بوجود آورد که در نهایت منجر به ایجاد حد اکثر بهبود عملکرد زنجیره تأمین خواهد شد که این امر خود منجر به بهبود عملکرد شرکت می شود (& Aslan,2011 Özdemir). مطالعات زیادی به بررسی رابطه بین یکپارچه سازی زنجیره تأمین ، رقابت پذیری وعملکرد پرداخته است. یکی از آنها مربوط به مطالعه فرولیچ ووست بروک(۲۰۰۱) است. در این مطالعه به بررسی تأثیر یکپارچه سازی زنجیره تأمین بر عملکرد پرداخته شده است. یکپارچه سازی زنجیره تأمین در این تحقیق در پنج طبقه تقسیم شده است.۱-داخلی ۲- پیرامون ۳- عرضه کننده ۴- مشتری و۵- به سمت بیرون.رزنسویگ (۲۰۰۳) به بررسی تأثیر یکپارچه سازی زنجیره تأمین بر عملکرد بازرگانی پرداخت و نتایج تحقیقش بیانگرتأثیر مستقیم یکپارچه سازی زنجیره تأمین بر عملکرد بازرگانی شرکت ها بود. لی و همکارانش (۲۰۰۷) نشان دادند که یکپارچه سازی زنجیره تأمین (درونی، عرضه کنندگان ومشتریان)تاثیر مستقیمی برعملکرد زنجیره تأمین دارد.در تحقیق حاضر عملکرد تجاری شرکت ها به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است.عملکرد تجاری، مفهومی است کلّی که برای انتشار نتایج نهائی فعالیت های عملیاتی سازمان مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین شاخصی برای اندازه گیری دستیابی به اهداف است (wu&Lu, 2012, p278).متغیر رقابت پذیری در تحقیق حاضربه عنوان متغیر میانجی می باشد. قابلیت هایی مانند کیفیت، تحویل، انعطاف پذیری و هزینه سهم بسزایی در عملکرد تجاری شرکت دارند که شرکت ها بوسیله این مؤلفه ها می توانند به یک عملکرد مناسب بازار دست یابند. (& Aslan,2011 Özdemir).
با توجّه موارد ذکر شده سوال اصلی تحقیق به صورت زیر است:
آیا یکپارچگی زنجیره تأمین بر عملکرد تجاری شرکت ها از طریق افزایش رقابت پذیری آنهاتأثیر دارد؟
۱-۳) اهمیت و ضرورت تحقیق
با انجام تحقیق در خصوص استراتژی ها و برنامه های موثر بر عملکرد، مشخص می شود که یک برنامه با ابعاد گوناگون خود چگونه می تواند بر عملکرد شرکت تاثیرگذار باشد. شرکت های تولیدی و به طور خاص آن دسته از شرکت هایی که در صنایع تولید قطعات خودرو فعالیت می کنند، جهت بقا در صحنه ی رقابت و به منظور اثربخشی بیشتر، نیازمند آن هستند که به طور مستمر عملکرد خود را بهبود بخشیده و این امر نیز مستلزم شناخت انواع برنامه ها و جمله استراتژی ها و برنامه های مرتبط با زنجیره تامین می باشد. شناخت ابعاد مختلف زنجیره تامین به شرکت ها کمک می کند که ضمن آشنایی با این ابعاد و جایگاه خود در این راستا، بتوانند از این استراتژی جهت نیل به عملکرد مطلوب استفاده نمایند. این جایگاه مشتمل بر مشتریان و رقبا می شود (Cohen and Roussel 2005). مدیریت زنجیره تامین ، دردهه ۱۹۹۰ ، زمانی که موضوعات مربوط به گردش مواد شکل گرفت، مطرح شد. این مقوله ، طیف گسترده ای از مقالات جراید ونشریات مختلف را به خود اختصاص داد، علاوه بر این، موضوع مورد علاقه بسیاری از استادان وپژوهشگران بوده است ( Arshinder & Arun,2008). درحقیقت مدیریت زنجیره تامین چیزی نیست جز یکپارچه سازی فرایند های زنجیره تامین از تامین کننده اولیه تا مشتری نهایی به منظور ایجاد رضایت برای مصرف کننده نهایی. مدیریت زنجیره تامین به عنوان یکی از پارادایم های تولید در قرن بیست ویکم میلادی درراستای بهبود رقابت پذیری سازمانی ، اهمیت یافته است (Gunasekaran,2008). نظر به اینکه امروزه شرکت های تولیدکننده قطعات خودرو در ایران تلاش های بسیاری برای ارائه عملکرد بهتر در بازار از خود نشان داده و می کوشند تا با بهره گیری از تکنیک ها و ابزارهای متعددی به این مهم دست یابند. لذا پژوهش حاضر می تواند با بررسی عوامل موثر بر عملکرد شرکت ها راهکارهای مناسبی را جهت توسعه به کارگیری تکنیک یکپارچه سازی زنجیره تامین و بهبود رقابت پذیری شرکتها که در نهایت منجر به عملکرد تجاری بهتر آنها خواهد شد ارائه دهد.
۱-۴) اهداف تحقیق
هدف علمی:
بررسی تأثیر یکپارچگی زنجیره تأمین بر عملکرد تجاری با توجّه به نقش میانجی گری متغیر رقابت پذیری
اهداف کاربردی:
۱٫سنجش میزان یکپارچگی زنجیره تأمین .
۲٫سنجش میزان عملکرد تجاری
۳٫سنجش میزان رقابت پذیری
۴٫آزمون مدل ارائه شده در تحقیق حاضر.
[۱] SCM(Supply Chain Management)
[۲] Christopher
از آنجا که همواره یکی از دغدغه های اصلی شرکت های تولیدی، دستیابی به سهم بازار بیشتر می باشد و با توجه به مطالعات موجود، این امر با داشتن هماهنگی و تشریک مساعی در کل زنجیره تامین و در نتیجه دستیابی به توانمندی های رقابتی از جمله داشتن نوآوری، تحویل به موقع، کیفیت محصول و هزینه کمتر و غیره، قابل دستیابی می باشد (Calantone et al.., 2002). مفهوم زنجیره تامین یکپارچه، موضوع نسبتا جدیدی می باشد. در یک زنجیره تامین یکپارچه، شراکت استراتژیکی قوی با تامین کنندگان، درک و پیش بینی آنها از نیازهای تولیدکننده را به منظور بهتر برآوردن نیازهای متغیر آن تسهیل خواهد کرد. این اشتراک اطلاعات در خصوص محصولات، فرآیندها، زمانبندی ها و توانمندی ها به تولیدکنندگان کمک می کند تا برنامه ی تولیدی خود را توسعه داده و کالاها را به موقع تولید کنند و عملکرد تحویل خویش را بهبود بخشند. بیشتر ادبیات اخیر درخصوص مدیریت زنجیره تامین نیز، بر روی تلاش های تولیدکنندگان برای فرآیندهای یکپارچه سازی و شکل های ائتلاف با تامین کنندگان، تمرکز کرده اند که به طور موثرتر و کارآ تر خرید و بخش عرضه را مدیریت می کند و تحقیقات اخیر بر تعهد تامین کنندگان در طراحی فرآیند و محصول و فعالیت های بهبود مستمر، تاکید دارند (Flynn and Flynn, 2004).
در خلال دهه گذشته، یکی از موضوعات اصلی در اربیات مدیریت زنجیره تامین، نقش یکپارچگی به عنوان یک عامل مهم در دستیابی به موفقیت می باشد (Swink et al.., 2007). زنجیره تامین یکپارچه متفاوت از زنجیره تامین سنتی است. یک زنجیره تامین سنتی به علت اینکه بر جریان اطلاعات گسسته یا مجزا تاکید دارد، یکپارچه نیست. سابث (۱۹۹۵)، بیان داشت که یک زنجیره تامین سنتی (غیر یکپارچه) حداقل دو اشکال دارد. ابتدا، در نتیجه ی عقب افتادگی های پلکانی در زنجیره تامین، دقت پیش بینی به علت افزایش در عدم تقاضا به عنوان یک نتیجه از جریانهای اطلاعات منفصل، کاهش خواهد یافت (اثر شلاق چرمی). پیش بینی نادرست، معمولا موجودی اضافی را برای تامین کنندگان و تولیدکنندگان به همراه دارد. دوم، معمولا به علت اینکه فرآیندهای کسب و کار در سرتاسر بخش های زنجیره تامین به صورت یکپارچه به یکدیگر مرتبط نیستند، یک زنجیره تامین سنتی به آهستگی به تغییرات تقاضا واکنش نشان می دهد.
در نتیجه چنین رویکردی، اغلب با سطوح بالتری از عدم اطمینان محیطی روبه رو می شود، بنابراین ادبیات زنجیره تامین از نیاز برای یکپارچگی بیشتر جهت روبه رویی با عدم اطمینان محیطی حمایت می کند. در حقیقت، منظور از زنجیره تامین یکپارچه، درجه ای است که تولیدکننده به طور استراتژیکی با شرکای زنجیره تامین تشریک مساعی کرده و به صورت گروهی فرآیندهای داخل و خارج سازمان را مدیریت می کند. هدف زنجیره تامین یکپارچه، دستیابی به جریان های موثر و کارآ از محصولات و خدمات، اطلاعات، پول و تصمیمات جهت فراهم کردن بیشترین ارزش برای مشتری با هزینه کم و سرعت بالا می باشد. هماهنگی عملیاتی تنها می تواند منجر به سودهای عملیاتی شود اما هماهنگی استراتژیکی، سودهای استراتژیکی و عملیاتی را فراهم می کند (Flynn and Flynn, 2004).
جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :
آخرین نظرات