دانشگاه شیراز

    دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی

     پایان ­نامه ­ی کارشناسی ارشد در رشته ­ی علوم اقتصادی

 تأثیر بهره‌وری کل عوامل تولید بر میزان اشتغال در صنعت تولید مواد و محصولات شیمیایی، مورد ایران
(1386-1376)

 استاد راهنما

جناب آقای دکتر احمد صدرایی­جواهری

چکیده
 در این مطالعه تأثیر بهره­وری کل عوامل تولید بر روی اشتغال در صنعت تولید مواد و محصولات شیمیایی در دوره زمانی 1386-1376 مورد بررسی قرار گرفت. روش داده­های پانل مورد استفاده قرار گرفته است و به منظور تخمین مدل، روش اثرات ثابت به کار گرفته شده است. در این مطالعه برای اندازه ­گیری شاخص بهره­وری کل عوامل تولید از شاخص مقداری استفاده شده است؛ سپس تأثیر آن روی اشتغال مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج برآورد مدل نشان داد که متغیر بهره­وری کل عوامل تولید در کنار سایر متغیرها شامل موجودی سرمایه، بهره­وری نیروی­کار و هزینه واحد نیروی کار دارای اثر مثبت و معنی­دار بر روی اشتغال می باشد. بر اساس یافته های این مطالعه سیاست هایی که بتواند موجب بهبود بهره­وری کل عوامل تولید و نیز بهره وری نیروی کار گردد می تواند موجب افزایش اشتغال گردد. یافته های این مطالعه همچنین نشان می دهد افزایش سرمایه گذاری می تواند موجب کاهش بیکاری در این صنعت گردد.
واژگان کلیدی: بهره وری کل عوامل تولید، اشتغال، مدل داده های پانل، صنعت مواد و محصولات شیمیایی
فهرست مطالب
 عنوان                                                                                                             صفحه
 فصل اول: کلیات
 1-1- مقدمه 2
1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق 3
1-3- سئوال­های تحقیق 4
1-4- فرضیه ­های تحقیق 5
1-5- هدف تحقیق. 5
1-6- روش تحقیق. 5
1-7- جامعه آماری. 6
1-8- ساختار پایان ­نامه 6
 فصل دوم: مطالعات انجام شده
 2-1- مقدمه 8
2-2- مطالعات انجام شده­ی خارجی 9
2-3- مطالعات انجام شده داخلی. 12
2-4- جمع بندی 18
 فصل سوم: مبانی نظری
 3-1- مقدمه 21
3-2- مفهوم بهره­وری و شاخص های آن . 23
3-2-1- شاخص بهره­وری جزیی (PFP) 26
3-2-2- شاخص بهره­وری کل(TFP) 27
3-3- اندازه ­گیری بهره­وری کل عوامل 27
 عنوان                                                                                                  صفحه
3-3-1- روش­های غیر پارامتری. 28
3-3-1-1- روش حسابداری رشد 28
3-3-1-2- روش شاخص عددی 28
3-3-2- روش پارامتری. 32
3-4- شاخص TFP بر اساس نرخ سودآوری. 33
3-5- شاخص هاینس. 35
3-6- شاخص بهره­وری کراگ و هریس 36
3-7- محاسبه بهره وری کل عوامل تولید به روش مقداری. 37
3-8- استخراج تابع تقاضای نیروی کار 38
3-9- محاسبه موجودی سرمایه 41
3-10- روش تحقیق 42
3-11- داده های پانلی (تابلویی). 43
3-12- آزمون های تشخیصی. 45
3-12-1- آزمون F(چو) 46
3-12-2- آزمون روش پاگان (LM). 46
3-13- آزمون ایستایی در داده­های ترکیبی 48
3-13-1- آزمون لوین و لین 49
3-13-2- آزمون آیم،پسران و شین. 52
 فصل چهارم: برآورد مدل و تحلیل نتایج
 4-1- مقدمه 55
4-2- الگو و متغیرهای مورد استفاده. 56
4-2-1- اشتغال 57
4-2-2- بهره­وری کل عوامل تولید. 57
4-2-3- محاسبه موجودی سرمایه. 57
4-2-4- هزینه واحد نیروی کار 59
4-3- آزمون ایستایی در داده­های پانلی 60
4-3-1- آزمون ایستایی لوین،لین و چو 60
4-3-2- آزمون ایستایی آیم،پسران و شین. 61
4-4- آزمون های تشخیصی 61
4-4-1- آزمون چاو 61
عنوان                                                                                                   صفحه
4-4-2- آزمون بروش- پاگان 62
4-4-3- آمون هاسمن. 63
4-5-  مدل اثر ثابت. 65
4-6- نتایج تخمین . 67
4-7- بررسی مقایسه بنگاه­های با بهره­وری بالا و بنگاه­های با بهره­وری پایین و اثرات آنها
روی اشتغال. 69
4-7-1- نتایج تخمین جهت مقایسه بنگاه­های با بهره­وری بالا و پایین 71
4-7-1-1- نتیجه­ی تخمین مدل بنگاه­های با بهره­وری پایین 72
4-7-1-2- نتیجه­ی تخمین مدل بنگاه­های با بهره­وری بالا 72
 فصل پنجم: خلاصه و نتیجه­گیری
 5-1- مقدمه 75
5-2- خلاصه. 75
5-3- نتیجه گیری 76
5-4- توصیه­های سیاست گذاری 78
5-5- پیشنهاد برای تحقیق آینده. 78
5-6- محدودیت های تحقق. 79
منابع. 80
مقدمه
اشتغال یکی از مسائل مهمی است که در چند سال اخیر مورد توجه کارشناسان اقتصادی قرار گرفته است. بدون شک عوامل گوناگونی بر اشتغال مؤثرند و بررسی آن­ها می ­تواند ما را در حل مسأله اشتغال و از بین بردن بیکاری یاری دهد. یکی از این عوامل تأثیرگذار، بهره­وری کل عوامل تولید می­باشد که نقش بسیار مهمی در افزایش توان تولیدی در اقتصاد کشور دارد. به همین دلیل این مطالعه به تأثیر بهره­وری کل عوامل تولید بر اشتغال در ایران می ­پردازد.
­ بهره­وری بالاتر یعنی تولید کالای بیشتر با یک سطح ثابت از منابع و نهاده­ها، یا به عبارتی دیگر همان تولید با نهاده­های تولید کمتر، صورت گیرد. همان طور که از تعریف بهره­وری پیداست، یکی از این عوامل و نهاده­های تولید، نیروی­کار است که افزایش بهره­وری ممکن است بر آن تأثیرگذار باشد.
با توجه به نوع نهاده­ای که به کار می­رود می­توان به دونوع شاخص بهره­وری اشاره کرد:
الف) شاخص­های بهره­وری جزیی (PFP)[1]: اندازه ­گیری بهره­وری به مفهوم متوسط تولید در ازاء یک واحد از نهاده مورد نظر است. مثلاً نهاده می ­تواند نیروی­کار یا سرمایه باشد.
ب) شاخص بهره­وری کل عوامل تولید (TFP)[2]: بهره­وری کل عوامل تولید از نسبت ستاده به کل نهاده­ها یا از نسبت ارزش افزوده به کل نهاده­ها به دست می­آید.
درمورد تأثیر بهره­وری کل‌ عوامل ‌تولید بر اشتغال، اقتصاددانان به نتایج مختلفی دست یافته
اند. به عنوان مثال: گالی(1999)[3] ، نتیجه گرفت که بهره­وری‌کل‌ عوامل‌ تولید باعث کاهش میزان ساعت کار و صرفه جویی نیروی­کار در صنایع تولیدی آمریکا می­شود. در مقابل آن چانگ و هونگ (2006)[4] ، برای صنایع تولید آمریکا برای سال‌های (1999-1958) به این نتیجه رسیدند که بهبود فن­آوری باعث افزایش اشتغال در بیشتر صنایع آمریکا می‌شود که این نتیجه با مدل چسبندگی قیمت کینز بیشتر سازگار است (کیم و لیم، 2009 : 2).
پس با توجه به نتایج کشف شده­ی اقتصاددانان، بهره­وری ممکن است به صورت­های مختلفی اشتغال را تحت تأثیر قرار دهد. در این تحقیق تاثیر بهره­وری کل عوامل تولید بر روی اشتغال در صنعت ساخت مواد و محصولات شیمیایی برای دوره زمانی 1386-1376 در ایران مورد بررسی قرار می­گیرد.
یکی از چالش
هایی که مؤسسات و سازمان
های ایرانی در آینده با آن روبرو خواهند بود افزایش بیکاری است. یکی از راه
های برون
رفت از تنگنای فوق، مدیریت جامع بهره
وری است (طاهری،1389: 58).
1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق
حل مسأله اشتغال و از بین بردن بیکاری و افزایش بهره­وری دو مسأله مهم اقتصادی هستند. افزایش بهره­وری کل عوامل تولید، یعنی با همان نهاده­ها و امکانات موجود، تولید بیشتری داشته باشیم یا به عبارت دیگر همان تولید با عوامل تولید کمتر صورت گیرد.
مسأله­ای که در اینجا مطرح می­شود، این است که اگر ظرفیت تولیدی کشور افزایش پیدا نکند، افزایش بهره­وری کل عوامل تولید، ممکن است با افزایش اشتغال در تناقض باشد.

ادامه مطلب